هزینه‌های خاموش یک تصمیم امنیتی در اقتصاد دیجیتال ایران؛ تداوم انسداد با بازگشت ثبات/ چرا محدودیت‌‌های فروش آنلاین طلا برداشته نمی‌شود؟

به گزارش اقتصاد آنلاین، در هر نظام اقتصادی، اصل پیش‌بینی‌پذیری، از ارکان بنیادین اعتماد و سرمایه‌گذاری هست. اگر فعال اقتصادی نداند روز آتی چه سیاستی بر فعالیت او سایه خواهد انداخت، حتی با وجود موفقیت کسب‌وکار، انگیزه‌ای برای توسعه یا ورود سرمایه جدید نخواهد دارای بود. با این حال هم‌زمان با آغاز حمله نظامی اسرائیل به خاک ایران، بانک مرکزی بدون اطلاع قبلی، درگاه‌های پرداخت اینترنتی پلتفرم‌های خرید و فروش آنلاین طلا را مسدود کرد. این اقدام ناگهانی که در شرایط اضطراری صورت گرفت، در آغاز شاید با هدف کنترل بازار و جلوگیری از نوسانات مالی قابل توجیه قرار دارای بود اما با گذشت زمان و پایان بحران امنیتی، انتظار می‌رفت این محدودیت‌ها نیز با سرعت رفع شود؛ انتظاری که تاکنون بی‌پاسخ مانده هست.محدودیت اعمال‌شده نه‌تنها اختلالی جدی در گردش مالی روزانه این کسب‌وکارها ایجاد کرد، بلکه میلیون‌ها کاربر را نیز دچار سردرگمی کرد. بسیاری از کاربران که به خدمات این پلتفرم‌ها عادت کرده بودند، با انسداد ناگهانی درگاه‌های پرداخت، اعتماد خود را از دست دادند. آنچه بیش از همه آسیب زد، علاوه بر بستن مسیر پرداخت، اجرای این تصمیم در کمال بی‌اطلاعی کامل فعالان بازار و فقدان کوچک‌ترین اطلاع‌رسانی قبلی قرار دارای بود. بلاتکلیفی در دوران پس از جنگ با اعلام پایان درگیری مستقیم میان ایران و اسرائیل و آرام‌تر شدن فضای سیاسی و امنیتی کشور، هنوز هیچ نشانه‌ای از بازنگری در تصمیم اتخاذشده از سوی بانک مرکزی مشاهده نمی‌شود.نه ابلاغیه‌ای رسمی صادر شده و نه گفتگوی از سوی مسئولان برای روشن‌کردن وضعیت کسب‌وکارهای حوزه طلا صورت گرفته هست. حتی چندین فعالان بازار عنوان کرده‌اند که در مکاتبات متعدد خود با نهادهای ذی‌ربط، هنوز پاسخ روشنی درباره زمان یا سازوکار رفع محدودیت‌ها دریافت نکرده‌اند. خلف وعده بانک مرکزی سه روز پس از ایجاد محدودیت بر پلتفرم‌های فروش طلا، نوش‌آفرین مومن‌واقفی، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی توضیح داده قرار دارای بود که این پلتفرم‌ها کارکردی مشابه صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا در بورس دارند و نظر به تعطیلی بازار سرمایه، ممکن هست قیمت‌ها در این پلتفرم‌ها واقعی و قابل اتکا نباشد. او وعده داده قرار دارای بود که با بازگشایی بورس، فعالیت این پلتفرم‌ها نیز از سر گرفته خواهد گردید. اکنون که بازار سرمایه در آغاز هفته کاری جدید فعالیت خود را از سر گرفته، انتظار می‌رفت که درگاه‌های پرداخت این پلتفرم‌ها نیز دوباره فعال شود اما این امر محقق نشد و بانک مرکزی حتی به وعده خود عمل نکرد.این ابهام، به‌ویژه برای کسب‌وکارهایی که تمام تلاش خود را صرف ایجاد بسترهای شفاف و خدمات‌رسانی مداوم کرده بودند، ضربه‌ای مضاعف قرار دارای بود. اعتراض اتحادیه کسب و کارهای مجازی به بانک مرکزی جست‌وجو در رسانه‌ها کمترین واکنش‌ها را از سوی نهادهای مسئول در این زمینه نشان می‌دهد و کمترین نتایجی در این راستا در خبرگزاری‌های رسمی دیده خواهد گردید. تنها در این میان اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی اعتراضی به شرایط موجود داشته. رضا الفت‌نسب رئیس اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی در توییتی در شبکه اجتماعی ایکس از بسته ماندن درگاه پرداخت پلتفرم‌های طلا انتقاد کرده و در این باره نوشته هست: تا کی می‌خواهید درگاه پرداخت کسب‌وکارهای آنلاین طلا را بسته نگه دارید؟ این‌همه کسب‌وکار قانونی با مجوز در بلاتکلیفی کامل به سر می‌برند؛ نه امکان فروش دارند، نه پاسخ روشنی داده خواهد گردید. الفت نسب در ادامه عنوان کرده هست: امنیت اقتصادی یعنی شفافیت، نه حذف صورت مسئله، تا دیر نشده، پشت درهای بسته اتاق‌هایتان تدبیری بیندیشید. تبعات تصمیم‌های خلق‌الساعه تصمیم بانک مرکزی را امکان دارد در زمره تصمیم‌های خلق‌الساعه‌ای قرار داد که در لحظه بحران گرفته می‌شوند اما بدون برنامه‌ریزی برای «دوران پس از بحران» باقی می‌مانند. فقدان شفافیت، اطلاع‌رسانی ضعیف، و عدم وجود یک جدول زمانی مشخص برای رفع محدودیت‌ها، نه‌تنها به کسب‌وکارها آسیب زده، بلکه بار دیگر این پرسش را به میان آورده که ساختار تصمیم‌گیری اقتصادی در کشور تا چه حد با منطق پیش‌بینی‌پذیری و ثبات اقتصادی هم‌خوانی دارد.کارشناسان حوزه اقتصاد دیجیتال هشدار می‌دهند که ادامه این وضعیت می‌تواند پیامدهای جدی‌تری برای اکوسیستم نوآوری و سرمایه‌گذاری در ایران داشته باشد. وقتی یک پلتفرم بدون هیچ اخطار قبلی با مسدود شدن کامل مواجه خواهد گردید، چگونه امکان دارد از دیگران انتظار دارای بود با اطمینان وارد بازار شوند؟ تصمیمی که شاید با نیت کنترل شرایط جنگی اتخاذ گردید اما اکنون به بحرانی ثانویه در عرصه اعتماد عمومی و تداوم فعالیت بخش خصوصی تبدیل شده هست. اکنون بازسازی اعتماد در اکوسیستم نوآوری، تنها با باز کردن درگاه‌های پرداخت ممکن نیست؛ بلکه نیاز به باز کردن درهای گفتگو، پاسخ‌گویی و مسئولیت‌پذیری نهادهای تصمیم‌گیر دارد