افت ۵۰ درصدی شرکت‌کنندگان قرعه‌کشی خودرو/ صف خرید خودرو آب رفت

به گزارش اقتصاد آنلاین ، فرهیختگان نوشت: کاهش شکاف قیمت کارخانه و بازار را امکان دارد از دلایل اصلی کاهش ۶۰۰ هزار نفری متقاضیان قرعه‌کشی خودرو دانست. نیز تورم بالا و کاهش ارزش ریال، توان مالی بسیاری از خانوار‌ها را برای خرید خودرو کاهش داده به صورتی که حتی با شرایط اقساطی، تعهدات بلندمدت برای بسیاری از مردم قابل پذیرش نیست.تا همین دو سال گذشته، قرعه‌کشی خودرو در ایران بزرگ‌ترین لاتاری دنیا محسوب می‌گردید. با کمی دقت امکان دارد به خاطر آورد شاید تعداد شرکت‌کنندگان طرح‌های مختلف فراخوان فروش شرکت‌های خودروسازی کشور به ۵ و ۱۰ میلیون نفر نیز می‌رسید؛ دی ماه ۱۴۰۱ اوج تب‌وتاب قرعه‌کشی خودرو قرار دارای بود.نزدیک ۱۰ میلیون نفر ثبت‌نام کردند و برای خرید خودرو صف کشیدند؛ اما گذشت زمان و تغییر شرایط، اوضاع را تغییر داد. حالا در تیرماه ۱۴۰۴، تعداد متقاضیان قرعه‌کشی خودرو‌های گروه ایران‌خودرو به زحمت تا ۵۲۰ هزار و ۵۰۰ نفر هزار نفر می‌رسد. این درحالی هست که بررسی‌ها نشان می‌دهد در مرحله پنجم که در اردیبهشت سال جاری، دو و نیم ماه قبل برگزار گردید، تعداد شرکت‌کنندگان بیش از ۹۸۶ هزار نفر بوده هست. به عبارتی، تعداد شرکت‌کنندگان قرعه‌کشی اخیر ایران‌خودرو نسبت به قرعه‌کشی دو ماه قبل کاهش بیش از ۴۷ درصدی داشته هست.اگر عدد دوره ششم را با دوره چهارم مقایسه کنیم، حدود ۵۴۲ هزار نفر از تعداد شرکت‌کنندگان قرعه‌کشی در کمتر از چندین ماه قید شرکت در قرعه‌کشی ایران‌خودرو را زده‌اند. ظاهراً یکی از مهم‌ترین دلایل این سقوط ۵۰ درصدی شرکت‌کنندگان در قرعه‌کشی ایران‌خودرو، از بین رفتن شکاف قیمت کارخانه و بازار بوده هست که با دو بار تعدیل قیمت از انتهای آبان ۱۴۰۳ تاکنون انجام شده هست.داده‌ها نیز نشان می‌دهد در چندین خودرو‌های اقتصادی گروه ایران‌خودرو شکاف قیمت کارخانه و بازار بعضا به زیر یک و حتی نیم درصد رسیده هست. نیز در ۷۰ درصد از خودرو‌های گروه ایران‌خودرو شکاف قیمت بازار و کارخانه به طور میانگین ۶ درصد هست، شکافی که با خواب چندماهه (۳ تا ۶ ماه) پول شرکت‌کنندگان در قرعه‌کشی عملاً سود یا رانت چندانی را عاید خریدار نکرده و منجر به خروج خریداران سرمایه‌ای و نیز سفته‌بازان از فرایند قرعه‌کشی خودرو انجام می‌دهد.کاهش ۵۰ درصدی تعداد شرکت‌کنندگان قرعه‌کشیدر سال‌های اخیر، طرح‌های فروش فوق‌العاده شرکت‌های خودروساز، مانند ایران‌خودرو در قالب قرعه‌کشی در طرح‌های متنوع، به یکی از راه‌های اصلی کسب سود و رانت تبدیل شده قرار دارای بود. این سازوکار نه‌تنها فرصتی برای دسترسی چندین از افراد به رانت فراهم می‌کرد، عملاً با فروش خودرو به قیمت‌های پایین، منجر به زیان‌دهی و زیان‌سازی خودروسازان دولتی نیز شده قرار دارای بود که درنهایت دولت این زیان‌ها را از جیب کل جامعه (در قالب اعطای تسهیلات بانکی و…) برمی‌دارای بود.در سال‌های قبل، معمولاً چهار، پنج میلیون نفر در طرح‌های فروش فوق‌العاده ایران‌خودرو شرکت می‌کردند و حتی در سال ۱۴۰۱ این عدد به ۱۰ میلیون نفر نیز رسید، اما در یک سال اخیر رفته‌رفته تعداد شرکت‌کنندگان قرعه‌کشی‌های ایران‌خودرو نیز آب رفت و اقبال عمومی نسبت به آن کم گردید.طبق آخرین آمار منتشرشده از شرکت ایران‌خودرو، در چهار دوره اخیری که قرعه‌کشی این شرکت خودروساز برگزار شده هست، مرحله به مرحله تعداد افراد کمتری در آن شرکت می‌کنند؛ البته به استثنای مرحله چهارم که در چهارم اسفند ماه سال گذشته برگزار گردید و تعداد شرکت‌کنندگان آن بیشتر گردید؛ یعنی در شش ماه اخیر، ۴۳ درصد از تعداد متقاضیان فراخوان‌های فروش محصولات ایران‌خودرو کم شده هست.در همین راستا امکان دارد بیان کرد تعداد شرکت‌کنندگان قرعه‌کشی مرحله سوم ایران‌خودرو، در بهمن ماه ۱۴۰۳، حدود ۹۱۱ هزار و ۲۴۶ نفر قرار دارای بود، در دوره چهارم اما، ایران خودرو با افزایش ۱۶ درصدی متقاضیان مواجه گردید، با این حال با گذشت یکی دوماه تعداد شرکت‌کنندگان مرحله پنجم ۷ درصد کاهش یافت و تنها ۹۸۶ هزار و ۲۰۰ نفر در پنجمین دوره فروش فوق‌العاده ایران‌خودرو در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳ شرکت کردند.حال با گذشت و دونیم ماه در دوره ششم که روز گذشته آمار آن اعلام گردید، تنها ۵۲۰ هزار و ۵۱۹ نفر در فراخوان ایران‌خودرو شرکت کردند؛ یعنی نزدیک به ۵۰ درصد کاهش. البته چندین کارشناسان حوزه خودرو بر این باورند که اگر این روند ادامه یابد، امکان دارد انتظار دارای بود که بازار خودرو به سمت تعادل قیمتی پایدارتر و افزایش رضایت مصرف‌کنندگان واقعی حرکت کند.کاهش ۶۰ درصدی متقاضیان عادیطبق آماری که ایران‌خودرو از ششمین مرحله فروش فوق‌العاده محصولات خود منتشر کرده هست، در دوره ششم ۵۲۰ هزار و ۵۱۹ نفر در این قرعه‌کشی شرکت کردند؛ درحالی‌که در دوره پنجم برگزاری قرعه‌کشی محصولات ایران‌خودرو در اردیبهشت ماه سال جاری، ۹۸۶ هزار و ۲۰۲ نفر شرکت کردند، به بیان دیگر تعداد متقاضیان قرعه‌کشی ایران‌خودرو در دوره ششم ۴۷ درصد کاهش یافته هست. البته این کاهش فاحش فقط مختص به تعداد شرکت‌کنندگان کلی نبوده و در طرح‌های مختلف ایران‌خودرو نیز به چشم می‌خورد.کاهش مشارکت در هر سه طرح ایران‌خودرو مشهود هست، برای مثال تعداد شرکت‌کنندگان طرح عادی در دوره ششم حدود ۶۰ درصد کاهش پیدا کرده و از ۲۳۲هزار و۴۰۹ نفر متقاضی در دوره پنجم، به ۹۵ هزار و ۵۰۰ شرکت‌کننده رسیده هست. گفتنی هست تعداد متقاضیان خودرو در طرح جوانی در دوره ششم قرعه ایران‌خودرو با کاهش ۷۰ درصدی روبه‌رو شده و از ۶۱۲ هزار و ۸۱۲ شرکت‌کننده به ۳۶۱ هزار و ۱۴ نفر رسیده هست.افزون بر این تعداد شرکت‌کنندگان طرح فرسوده ایران‌خودرو نیز به طرز عجیبی کم شده هست؛ گفتنی هست در دوره پنجم قرعه‌کشی ایران‌خودرو ۱۴۰ هزار و ۹۸۱ نفر شرکت کردند درحالی‌که تعداد متقاضیان این طرح در دوره ششم به ۶۳هزار و ۹۸۷ نفر رسیده و ۸۵ درصد کاهش پیدا کرده هست.چرا تعداد شرکت‌کنندگان قرعه‌کشی آب می‌رود؟به راحتی نمی‌توان از کاهش قابل توجه تعداد متقاضیان شرکت‌کننده در طرح‌های مختلف مرحله ششم قرعه‌کشی ایران‌خودرو گذر کرد. دلیل این اتفاق را امکان دارد ناشی از کاهش شکاف قیمت کارخانه و بازار دانست که این اتفاق قادر بوده رانت حاکم بر فرایند قرعه‌کشی را به حداقل برساند.طبیعی هست برای متقاضیان صرفه اقتصادی ندارد با شکاف ۱ تا ۶ درصدی که بین قیمت بازار و کارخانه وجود دارد، تا ماه‌ها در صف انتظار دریافت خودرو منتظر بمانند. با کاهش محسوس مشارکت در دوره ششم قرعه‌کشی، بسیاری از کارشناسان حوزه خودرو بر این باورند که حضور کم‌رنگ دلالان و واسطه‌گران در این مرحله، به نوعی به نفع متقاضیان واقعی خودرو تمام شده هست.اختلاف قیمت کارخانه و بازار تنها ۶ تا ۷ درصدپیش از این، درصد بالایی از ظرفیت طرح‌های فروش ایران‌خودرو توسط افرادی اشغال می‌گردید که هدف آنها تنها کسب سود از اختلاف قیمت کارخانه و بازار آزاد قرار دارای بود. در سال‌های گذشته، اختلاف قیمت کارخانه و بازار آزاد بعضا تا ۶۰ درصد نیز می‌رسید؛ اما اکنون این اختلاف در بسیاری از مدل‌ها به زیر ۱۰ درصد کاهش یافته هست؛ این کاهش سود باعث شده دلالان و واسطه‌گران از ثبت‌نام صرف‌نظر کنند، چون دیگر توجیه اقتصادی ندارد.طبق داده‌هایی که در جدول گزارش حاضر آمده، در چندین خودرو‌های اقتصادی گروه ایران‌خودرو شکاف قیمت کارخانه و بازار بعضاً به زیر یک و حتی نیم درصد رسیده هست. نیز در ۷۰ درصد از خودرو‌های گروه ایران‌خودرو شکاف قیمت بازار و کارخانه به طور میانگین ۶ درصد هست.طبق این آمارها، تنها در خوردوی ری‌را شکاف قیمت بازار و کارخانه بیش از ۲۰ درصد بوده و در یک خودرو این عدد نزدیک به ۲۰ درصد، ۶ خودرو ۱۰ تا ۱۲ درصد و در ۱۶ خودرو معادل ۷۰ درصد از خودرو‌های این گروه، این عدد بین نیم تا زیر ۱۰ درصد هست.براین اساس، اکنون که با کم شدن شکاف میان قیمت کارخانه و بازار مواجه شده‌ایم، به‌نوعی شرایط رقابتی برای خریداران واقعی بسیار شفاف‌تر و عادلانه‌تر شده هست. کاهش شدید (حدود ۵۰ درصدی) تعداد ثبت‌نام‌کنندگان، شانس برنده شدن در قرعه‌کشی را برای افراد مصرف‌کننده واقعی به‌طور چشمگیری افزایش داده و نیز به نوعی فرآیند خرید را از حالت رقابتی و سفته‌بازانه خارج کرده هست.از طرفی در صورت ادامه این روند، امکان دارد امیدوار قرار دارای بود که بازار خودرو از فضای واسطه‌گری فاصله بگیرد و آرامش بیشتری در خرید و فروش خودرو‌های داخلی حاکم شود. این موضوع می‌تواند به تعادل قیمتی پایدارتر در بازار و افزایش رضایت خریداران واقعی منجر شود.اثر افت قدرت خریدعوامل متعددی در کاهش استقبال از قرعه‌کشی ایران‌خودرو نقش داشته‌اند. افزایش قیمت خودروها، تغییر شرایط اقتصادی، کاهش جذابیت قرعه‌کشی به خاطر طولانی شدن زمان تحویل و کاهش شکاف قیمتی و حذف تدریجی رانت قرعه‌کشی و نیز تغییر سیاست‌های فروش خودروسازان شامل این عوامل هستند.از مهم‌ترین این دلایل، افزایش موعد تحویل خودروی طرح‌های فروش فوق‌العاده با تحویل کوتاه‌مدت بوده که جای خود را به پیش‌فروش‌هایی با زمان تحویل طولانی داده‌اند که جذابیت کمتری برای خریداران دارند. از دیگر دلایل مهم این اتفاق، امکان دارد به الزام افتتاح حساب وکالتی و بلوکه کردن وجه متقاضیان اشاره کرد.در همین راستا باید متقاضیان از ابتدا مبلغی تا ۳۰۰ میلیون تومان را در حساب وکالتی بلوکه کنند تا واجد شرایط ثبت‌نام باشند. این شرط باعث شده بسیاری از افراد از شرکت منصرف شوند. درخصوص کاهش اختلاف قیمت کارخانه و بازار آزاد که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، در گذشته اختلاف قیمت تا ۶۰ درصد قرار دارای بود و سود زیادی برای خریداران دارای بود. اما اکنون این اختلاف به زیر ۱۰ درصد رسیده و انگیزه اقتصادی برای شرکت در قرعه‌کشی را کاهش داده هست.نیز ممکن هست چندین افراد به خاطر‌عدم موفقیت در مراحل قبلی یا تأخیر در تحویل خودرو، دیگر تمایلی به شرکت در فراخوان‌های جدید ایران‌خودرو را ندارند.افزون بر این از کاهش قدرت خرید خانوار بر اثر افزایش نرخ تورم نیز نمی‌توان غافل گردید؛ تورم بالا و کاهش ارزش ریال، توان مالی بسیاری از خانوار‌ها را برای خرید خودرو کاهش داده به صورتی که حتی با شرایط اقساطی، تعهدات بلندمدت برای بسیاری از مردم قابل پذیرش نیست؛ چراکه در دو یا سه هفته گذشته قرار دارای بود که شرکت‌های خودروساز مانند ایران‌خودرو بیش از ۱۵ درصد قیمت محصولات خود را با رأی شورای رقابت افزایش دادند و مدتی بعد وزارت صمت این افزایش قیمت را تأیید کرد. به علاوه، تجربه‌های قبلی مانند تأخیر در تحویل، عدم شفافیت در قرعه‌کشی و تغییرات ناگهانی در شرایط ثبت‌نام، باعث دلسردی خریدار شده هست.