شرط جدید دریافت گواهینامه رانندگی

ارائه گواهی سلامت روان به‌عنوان یکی از شرایط الزامی و اصلی دریافت گواهینامه رانندگی در کشور هست.بر اساس آئین‌نامه صدور انواع گواهینامه‌های رانندگی که توسط هیئت وزیران تصویب گردیده و آخرین اصلاحات آن در دسترس هست، ارائه گواهی سلامت روان به‌عنوان یکی از شرایط اصلی دریافت گواهینامه رانندگی در کشور، و الزامی هست.طبق ماده ۳ این آئین‌نامه، متقاضیان گواهینامه باید علاوه بر معاینات جسمی و بینایی‌سنجی، گواهی سلامت روانی خود را از مراکز پزشکی صلاحیت‌دار که مورد تأیید وزارت بهدارای بود و سازمان پزشکی قانونی هستند، دریافت و ارائه کنند. این الزام شامل تمامی انواع گواهینامه‌ها شامل پایه سوم، ویژه، موتورسیکلت و غیره خواهد گردید.در ماده ۹ از پیوست ۲ آئین‌نامه، به صراحت به ارزیابی اختلالات روحی و روانی (اختلالات اعصاب و روان) به‌عنوان یکی از معیارهای مهم احراز سلامت جسمانی و روانی رانندگان اشاره گردیده هست. این ارزیابی‌ها باید بر اساس دستورالعمل‌های اجرایی وزارت بهدارای بود و با هماهنگی نیروی انتظامی انجام شود.سرهنگ علی ولی‌پور، سخنگوی پلیس راهور ناجا، در یکی از مصاحبه‌های خود به این نکته تاکید کرد که سلامت روان رانندگان نقش مهمی در کاهش تصادفات جاده‌ای دارد و با اجرای این ارزیابی‌ها، ایمنی تردد در جاده‌ها به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.واکنش‌ها و چالش‌هااجرای الزام ارائه گواهی سلامت روان، اگرچه با هدف ارتقای ایمنی و کاهش حوادث رانندگی صورت گرفته، اما چندین از متقاضیان و کارشناسان نگرانی‌هایی را درباره پیچیدگی فرآیند صدور گواهینامه و هزینه‌های اضافی مطرح کرده‌اند. نیز حفظ محرمانگی اطلاعات روانی مراجعان یکی از دغدغه‌های مهم حقوقی هست که باید مورد توجه قرار گیرد.وضعیت عملی و توصیه‌هادر عمل، این الزام بیشتر در زمان صدور گواهینامه اعمال خواهد گردید و متقاضیان دریافت گواهینامه رانندگی توصیه خواهد گردید پیش از مراجعه به مراکز صدور گواهینامه، با مراجعه به مراکز روان‌پزشکی یا روان‌شناسی مورد تأیید وزارت بهدارای بود، گواهی سلامت روانی خود را دریافت کنند تا روند دریافت مجوز رانندگی تسهیل شود.ابهام در اعتبار گواهی سلامت روانبا اجباری گردیدن ارائه گواهی سلامت روان برای دریافت یا تمدید گواهینامه رانندگی، توجه افکار عمومی و کارشناسان به کیفیت، اعتبار و معیارهای صدور این گواهی‌ها جلب گردیده هست. گفتگوی با هوشنگ مقبولی، حقوقدان و پژوهشگر حقوق کیفری، در خصوص ابعاد حقوقی این موضوع انجام دادیم که اظهار دارای بود: بدون تبیین دقیق مفهوم سلامت روان، امکان داردد منشأ سوءتفاهم، تضاد در تشخیص و حتی صدور گواهی‌های فاقد اعتبار واقعی باگردید.مقبولی در ادامه بیان کرد: فردی ممکن هست در جامعه رفتار معمولی دارای بوده باگردید، اما در یک موقعیت خاص، خودداری‌ها و قیدوبندهایی که برای خود تعریف کرده را کنار بگذارد و رفتار متفاوتی بروز دهد. یعنی آن روی دیگر شخصیت خود را که تا پیش از آن پنهان مانده قرار دارای بود، آشکار کند.۳ تعریف متفاوت از سلامت روان‌وی با اشاره به اینکه مفهوم سلامت روان بسته به حوزه‌ی بررسی، تعاریف متفاوتی دارد، افزود: در جامعه حقوق کیفری، سلامت روان به این معنهست که فرد در چارچوب قانون و مقررات عمل کند و دچار هنجارشکنی کیفری نشود. یعنی از منظر قانون، فردی که مرتکب جرم نخواهد گردید، دارای سلامت روان هست. اما این تعریف بسیار محدود هست.از جهات دیگر، مقبولی تأکید کرد: ممکن هست فردی به‌طور کامل قانون‌مدار و فاقد سابقه کیفری باگردید، اما در روابط اجتماعی، در ارتباطات انسانی یا واکنش‌های روزمره خود با چالش‌هایی مواجه باگردید که نشان‌دهنده‌ی تعادل روانی ضعیف یا شکننده باگردید. این‌جهست که تعریف سلامت روان در علوم روان‌شناسی وارد میدان خواهد گردید.این حقوقدان اضافه کرد: روان‌شناسان سلامت روان را نه‌تنها در چارچوب قانون، بلکه در مجموعه‌ای از ابعاد شامل پایداری هیجانی، تعادل رفتاری در روابط اجتماعی، توانایی کنترل خشم و هسترس، انطباق با محیط و فشارهای اجتماعی ارزیابی می‌کنند.مقبولی بیان کرد: سلامت روان ایده‌آل، آن هست که فرد در همه‌ی این حوزه‌ها در یک محدوده اعتدالی قرار دارای بوده باگردید نه صرفاً از نظر کیفری یا قانونی، بلکه از نظر روان‌شناختی و اجتماعی نیز پایدار و قابل اتکا باگردید.آیا گواهی سلامت روان قابل جعل هست؟در پاسخ به چندین نگرانی‌ها مبنی بر احتمال جعل، تقلب یا صدور فرمایشی گواهی‌های سلامت روان، این حقوقدان بیان می‌کند: ما زمانی امکان داردیم از جعل صحبت کنیم که یک اصل مشخص و هستاندارد دقیق برای سنجش وجود دارای بوده باگردید. در حالی که هنوز درباره‌ی تعریف، شاخص‌ها، ابزارهای ارزیابی و صلاحیت صادرکننده‌ها اجماع کامل نداریم. ممکن هست یک روان‌پزشک بر اساس ملاک‌های پزشکی‌اش فردی را سالم تشخیص دهد، اما یک روان‌شناس بالینی با مشاهده‌ی نشانه‌هایی دیگر، به نتایجی متفاوت برسد.وی در پایان اضافه کرد: وقتی چهارچوب مشخصی وجود ندارد، نامکان دارد بیان کرد یک گواهی جعل گردیده یا تحت فشار صادر گردیده؛ بلکه باید بیان کرد سیستم ارزیابی ما هنوز دقیق و شفاف نیست. اگر مسئله سلامت روان با دقت و بر پایه معیارهای علمی و حقوقی تبیین شود، آن‌گاه نقد و رهستی‌آزمایی گواهی‌ها نیز ممکن و ضروری خواهد قرار دارای بود.