آب ارزان ایران سر از کشورهای حوزه خلیج‌فارس در می‌آورد
کد خبر : ۲۵۲۰۳
|
تاریخ : ۱۴۰۴/۰۵/۱۱
-
زمان : ۰۹:۴۱
|
دسته بندی: اقتصاد

آب ارزان ایران سر از کشورهای حوزه خلیج‌فارس در می‌آورد

یارانه‌های پنهان در بخش کشاورزی باعث رگردید چشم‌گیر صادرات محصولات گلخانه‌ای ایرانی به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس گردیده، اما این روند بحران ...

یارانه‌های پنهان در بخش کشاورزی باعث رگردید چشم‌گیر صادرات محصولات گلخانه‌ای ایرانی به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس گردیده، اما این روند بحران آب در داخل را تگردیدید کرده هست. دولت با ارائه آب، انرژی و کود ارزان و حمایت از فناوری‌های پیشرفته کشت، تولید محصولات کشاورزی را گسترش داده و سطح زیر کشت گلخانه‌ای را از سال ۲۰۱۸ بیش از سه‌برابر کرده هست. این سیهست‌ها امکان انحصار نسبی ایران در بازار ۱۲محصول در امارات را فراهم کرده و سالانه ۴ تا ۵‌میلیارد دلار برای کشور ارزآوری ایجاد کرده‌اند. گزارش‌ها حاکی از آن هست که کیفیت بالای محصولات ایران یکی از دلایل گسترش صادرات در بخش کشاورزی هست. این کالاهای وارداتی ارزان و باکیفیت، کشاورزی داخلی امارات و برنامه‌های خودکفایی غذایی آن را تضعیف کرده هست. چندین تحلیلگران اشاره کرده‌اند که سیهستگذاران کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، برای حفظ منابع آب داخلی خود، اجازه ورود محصولات ایرانی به این بازارها را می‌دهند. بررسی‌ها نشان می‌دهد اگرچه صادرات محصولات ایرانی به این کشورها ارزآور هست، اما ارزآوری صادرات محصولات کشاورزی به قیمت گسترش ناترازی آب در ایران حاصل گردیده هست.یارانه‌های پنهان در بخش کشاورزی باعث رگردید چشم‌گیر صادرات محصولات گلخانه‌ای ایرانی به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس گردیده، اما این روند بحران آب در داخل را تگردیدید کرده هست. دولت با ارائه آب، انرژی و کود ارزان و حمایت از فناوری‌های پیشرفته کشت، تولید محصولات کشاورزی را گسترش داده و سطح زیر کشت گلخانه‌ای را از سال ۲۰۱۸ بیش از سه‌برابر کرده هست. این سیهست‌ها امکان انحصار نسبی ایران در بازار ۱۲محصول در امارات را فراهم کرده و سالانه ۴ تا ۵‌میلیارد دلار برای کشور ارزآوری ایجاد کرده‌اند. گزارش‌ها حاکی از آن هست که کیفیت بالای محصولات ایران یکی از دلایل گسترش صادرات در بخش کشاورزی هست. این کالاهای وارداتی ارزان و باکیفیت، کشاورزی داخلی امارات و برنامه‌های خودکفایی غذایی آن را تضعیف کرده هست. چندین تحلیلگران اشاره کرده‌اند که سیهستگذاران کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، برای حفظ منابع آب داخلی خود، اجازه ورود محصولات ایرانی به این بازارها را می‌دهند. بررسی‌ها نشان می‌دهد اگرچه صادرات محصولات ایرانی به این کشورها ارزآور هست، اما ارزآوری صادرات محصولات کشاورزی به قیمت گسترش ناترازی آب در ایران حاصل گردیده هست.در شهر کوچک العویر، در حدود ۲۰کیلومتری شرق مرکز شهر دبی، کامیون‌های پر از میوه‌ها و سبزیجات در یک رقص ماهرانه به یکدیگر نزدیک می‌شوند، دور می‌زنند و از کنار هم عبور می‌کنند. آن را نوعی باله تجاری عمده‌فروشی تصور کنید که با صدای بوق‌ها و غرش موتورها هماهنگ گردیده هست. در پشت انبارها، کارکنان با پیراهن‌های پولوی برند، جعبه‌های محصولات تازه را جابه‌جا می‌کنند. در روبه‌روی انبارها، فروشگاه‌های عمده‌فروشی مشتریان را از سراسر امارات متحده عربی و فراتر از آن جذب می‌کنند. به گزارش اکونومیست این بازار به وسعت یک کیلومترمربع که هم‌اکنون بزرگ‌ترین بازار در نوع خود در خاورمیانه هست، قصد دارد برای پاسخ‌گویی به جمعیت رو به رگردید منطقه حاشیه خلیج فارس، اندازه خود را دوبرابر کند. این بازار یکی از نمادهای اشتهای مصرف‌کنندگان در منطقه هست.ایران در آن سوی خلیج‌فارس، به لحاظ اقتصادی تحت فشار و تحریم‌های گردیدیدی قرار گرفته هست. پس از  جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، تحریم‌های جدیدی نیز به ایران اعمال گردید. صادرات نفت ایران همچنان ادامه دارد، با این حال، طبق ادعای اکونومیست، ایران در جمع‌آوری درآمد این صادرات با مشکل مواجه هست؛ زیرا آمریکا علیه هر کسی که به ایران در جابه‌جایی پول کمک کند، تحریم اعمال انجام می‌دهد. بریتانیا، فرانسه و آلمان نیز تهدید کرده‌اند که در صورت عدم از سرگیری جدی مذاکرات هسته‌ای، تحریم‌های خود را با هستفاده از مکانیزم ماشه بازمی‌گردانند. این وضعیت ایران را به یافتن راه‌های جدیدی برای پرداخت هزینه کالاهای خارجی که به گردیدت به آن نیاز دارد، سوق داده هست. طبق ادعای اکونومیست، پر کردن بازار کشورهای خلیج‌فارس از میوه‌ها و سبزیجات یکی از این راه‌ههست. ایران اکنون۹۰درصدگل کلم، گوجه‌فرنگی و هندوانه وارداتی امارات را تامین انجام می‌دهد، که این انحصار تقریبا در عرض چندین سال اخیر ایجاد گردیده هست.انحصار میوه‌ای ایرانهجوم محصولات گلخانه‌ای ایران به کشورهای حاشیه خلیج فارس رقبای ایران را در بیش از ۱۲بازار میوه و سبزیجات شکست داده هست. با افزایش حجم، کیفیت این محصولات نیز در حال بهقرار دارای بود هست. این پدیده گیج‌کننده هست؛ زیرا اگرچه صادرات مواد غذایی ایران تحت تحریم مستقیم نیست، اما اکثر کشتی‌ران‌ها، بانک‌ها و خرده‌فروشان معتقدند که کشور ایران برای همکاری بیش از حد پرخطر هست. در این میان یک معمای دیگر نیز وجود دارد؛ اگر از سوپرمارکت‌های دبی بازدید کنید، نشانه‌های واضحی از محصولات ایرانی را نخواهید دید. مقدار کمی از فضای قفسه‌ها به محصولات ایرانی اختصاص دارد. پس چه کسی محصولات غذایی رو به رگردید ایران را می‌خرد و این مواد غذایی در کجا به فروش می‌رسند؟برای فهمیدن این موضوع، اکونومیست با مجموعه‌ای از کشاورزان، عمده‌فروشان و خرده‌فروشان و نیز معامله‌گران مخفی کالاهای ایرانی گفتگو کرده هست. برای تایید آنچه آنها به ما بیان کردند، داده‌های تجاری اختصاصی را جمع‌آوری کرده و آنها را با ارقام رسمی تایید کردیم. مواد غذایی از ایران به‌طور مخفیانه و عمده به مشتریان ناآگاه در سراسر خلیج‌فارس فروخته خواهد گردید؛ شامل کشورهایی مانند عربستان سعودی که ادعا می‌کنند هیچ چیز از ایران وارد نمی‌کنند. این زنجیره تامین پیچیده، تضاد منافع را در بالاترین سطوح نشان می‌دهد. دلال‌ها در این میان، ثروت‌های زیادی به دست می‌آورند؛ کشاورزان محلی تحت فشار قرار می‌گیرند. ایران احتمالا در سال۲۰۲۴، ۴ تا ۵‌میلیارد دلار از این صادرات ارز به دست آورده و این تازه شروع کار هست.ایران با دارای بودن آب و هوای متنوع، خاک حاصلخیز و نور کافی خورشید، پتانسیل طبیعی برای تبدیل گردیدن به یک قدرت کشاورزی را دارد. این صنعت که اشتغال ۲۳‌میلیون ایرانی و ۸۰ درصد غذای آنها را تامین انجام می‌دهد، هم‌اکنون یک‌پنجم صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده هست. دولت آب، کود و انرژی را به قیمتی تقریبا رایگان در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهند. دولت ایران نیز به کشاورزان یارانه می‌دهد تا بتوانند از فناوری‌های پیشرفته مانند کشت هیدروپونیک برای پرورش محصولات با ارزش بالا هستفاده کنند. سطح زیر کشت گلخانه‌ای در ایران از اوایل دهه۲۰۱۰ بیش از سه‌برابر گردیده هست. بیشتر تجهیزات آبیاری مدرن آن به طور غیرمستقیم از خارج از کشور تامین خواهد گردید. معمولا این تجهیزات به‌عنوان بخشی از بسته‌های بزرگ‌تر و خدمات ارائه‌گردیده توسط شرکت‌های مستقر در کشورهای نزدیک به ایران وارد می‌شوند. اخیرا سهم فزاینده‌ای از تجهیزات نیز از چین و روسیه تامین خواهد گردید.دولت ایران این یارانه را به این دلیل به کشاورزان اعطا انجام می‌دهد که صادرات محصولات آنها اکنون برای کشور بسیار ارزشمند هست. صادرات این محصولات یکی از معدود راه‌هایی هست که کشور امکان داردد کالاهای وارداتی مورد نیاز خود را تامین کند. ارزهایی مانند دلار و درهم، برای ایران فوق‌العاده ارزشمند هستند. هر فعالیتی که این محدودیت ارزی را تضعیف کند، برای دولت ایران این ارزش را دارد که با یارانه داخلی تامین مالی شود.نه ایران و نه امارات آمار تجاری دقیق و به‌روزی را منتشر نمی‌کنند. اما اکونومیست برای این امر، داده‌های خصوصی را بر اساس گزارش‌های گمرکی از کشورهای ثالث جمع‌آوری کرده هست. این ارقام نشان می‌دهد که هستراتژی ایران به گردیدت موفق قرار دارای بوده هست. این کشور هم‌اکنون بر بازار ۱۵ کالا در امارات، از بادمجان تا خربزه تسلط دارد. این دهستان در مقیاس کوچک‌تر در عمان و قطر نیز رخ داده هست. حجم صادرات ایران در حال افزایش هست؛ در این میان، کیفیت نیز در حال بهقرار دارای بود هست. صادرات ایران که زمانی محدود به گوجه‌فرنگی‌های ساده قرار دارای بود، اکنون در نوع گیلاسی آن، که دشوارترین نوع برای تولید هست نیز عالی عمل می‌کنند.شرکت‌های حمل‌ونقل و محصولات ایرانیبرای درک چگونگی رسیدن محصولات ایران به بازار، باید از مزرعه شروع به بررسی کرد. برخلاف نفت که توسط یک انحصار دولتی در ایران تولید خواهد گردید، سبزیجات کشور توسط ۳۶ هزار واحد کشاورزی کوچک تولید می‌شوند. این محصولات بسته‌بندی‌گردیده و روی تریلرها قرار می‌گیرند و به بندری در جنوب ایران منتقل می‌شوند. سپس در سپیده‌دم روی کشتی‌های کوچک‌تری بارگیری می‌شوند که آنها را به امارات منتقل می‌کنند. این سفر تنها 6 ساعت طول می‌کگردید. حمل یک کانتینر میوه از مزارع ایران به انبارهای امارات تنها ۸۰۰۰درهم (۲۲۰۰دلار) هزینه دارد. حمل میوه از مصر یا ترکیه چهاربرابر بیشتر هزینه دارد.بیشتر محصولات ایرانی که وارد امارات می‌شوند، در گمرک ثبت می‌شوند. اما پس از آن باید هزینه آنها پرداخت شود. انجام این کار به‌صورت آشکار دشوار هست؛ زیرا بانک‌های اماراتی تمایلی به پردازش معاملات مربوط به ایران ندارند. بنابراین این تجارت به یک سیستم پرداخت غیررسمی متکی هست. این سیستم توسط نهادهای کوچکی با دفاتری در سرتاسر دبی اداره خواهد گردید که اغلب در نام شرکت‌های خود از کلمات «حمل‌ونقل»، «کالا» و «خدمات» هستفاده می‌کنند. در امارات، نمایندگان آنها درهم را از واردکنندگان مواد غذایی جمع‌آوری می‌کنند و آن را به صادرکنندگان لوازم خانگی، قطعات خودرو و ماشین‌آلاتی که ایران به گردیدت به آنها نیاز دارد، می‌دهند. سپس این کالاها از طریق خلیج‌‌فارس به ایران ارسال می‌شوند. مواد غذایی که به ریال ایران قیمت‌گذاری گردیده‌اند، در یک جهت جریان می‌یابند. کالاهای تولیدی حیاتی که به درهم یا دلار قیمت‌گذاری گردیده‌اند، در جهت مخالف جریان می‌یابند. اما درهم هرگز نیازی به مبادله با ریال ندارد.از بنادر امارات، کامیون‌های محلی تریلرها را به بازار العویر می‌برند و در آنجهست که اتفاقات شبیان کرد‌انگیزی رخ می‌دهد. به بیان کرده شاهدان مستقیم، تجارت میوه و سبزیجات در سرتاسر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، توسط عمده‌فروشان این بازار اداره خواهد گردید. آنها هستند که سفارش‌ها را به معامله‌گران ایرانی می‌دهند، خریداران را در امارات و فراتر از آن پیدا می‌کنند و تدارکات مورد نیاز را سازمان‌دهی می‌کنند. عمده‌فروشان به ندرت به‌طور مستقیم از ایران کالایی وارد می‌کنند و ترجیح می‌دهند کالاها را از طریق یک یا چندین واسطه تهیه کنند. این به آنها امکان دورزدن چندین از تحریم‌ها را می‌دهد. اکثر عمده‌فروشان کالاهای ایرانی نیز با مخلوط کردن آنها با مواد غذایی از جای دیگر، منشأ آنها را پنهان می‌کنند. تیم‌های هستتار چندین اوقات اوقات کل یک طبقه از انبار را اشغال می‌کنند. یکی از ترفندهای کلاسیک این هست که محصولات قانونی را در لایه بالایی یک جعبه نگه دارند، درحالی‌که بقیه را با میوه‌های ارزان‌تر جایگزین می‌کنند. چندین اوقات اوقات مواد غذایی ایرانی در جعبه‌های جعلی برندهای معتبر بسته‌بندی مجدد می‌شوند، به این امید که از بازرسی‌ها جلوگیری کنند.این تاکتیک‌ها عمده‌فروشان را از بررسی‌های ناخوهسته محافظت انجام می‌دهد. پنهان کردن میوه‌های ایرانی نیز به آنها کمک انجام می‌دهد تا پول بیشتری به‌دست آورند. در روزی که ما از یک معامله‌گر در العویر بازدید کردیم، او یک کانتینر کلم بروکلی ایرانی با قیمت پایین را درست بیرون از دفترش دارای بود. او بیان کرد که در سال ۲۰۲۴، یک صادرکننده ایرانی به او روزانه 10کانتینر گوجه‌فرنگی، معادل ۲۰۰ تن، را با هزینه یک‌درهم به ازای هر کیلوگرم (شامل حمل‌ونقل) پیشنهاد داد. کشاورزان در امارات معمولا باید ۲درهم در هر کیلوگرم هزینه بگیرند تا هزینه تولید سر به سر شوند؛ درحالی‌که محصولات هلندی حداقل پنج برابر آن هزینه دارند. در این شرایط، عمده‌فروشان با تظاهر به اینکه محصولات مربوط به این میوه‌های گران‌تر را می‌فروشند، حاشیه سود خود را افزایش می‌دهند.صادرات مجدد از کشورهای واسطهامارات نیز پایچندین اوقات برای صادرات مجدد محصولات ایرانی محسوب خواهد گردید. یک فرد آگاه معتقد هست که یک‌سوم  صادرات سبزیجات ایرانی به کشورهای دیگر از طریق امارات انجام خواهد گردید. بخش زیادی از این محصولات قاچاق می‌شوند. به‌عنوان مثال، عربستان سعودی مدت‌ههست که واردات میوه از ایران ممنوع کرده هست. ماموران گمرک این کشور اگر یک جعبه با نوشته فارسی یا حتی اعداد فارسی پیدا کنند، کل یک محموله را رد می‌کنند. ماموران اجرای قانون آن نیز برای محموله‌های ورودی گواهینامه‌های بهدارای بودی را می‌خواهند که مبدأ آنها را مشخص کند. اما یک تاجر اماراتی که این کار را زیاد انجام می‌دهد، بیان می‌کند که فریب دادن آنها آسان هست. «ما فقط یک برچسب روی کارتن با یک مبدأ جدید می‌گذاریم: با منشأ آذربایجان، ترکیه؛ هر چیزی به جز ایران.» برای صادرات مجدد محصولات ایرانی، معامله‌گران از برچسب‌های صادرگردیده برای محموله‌های قانونی نیز هستفاده می‌کنند.تسلط گردیدید محصولات ایرانی که توسط شرکت‌های محلی واردات و صادرات در کشورهای حاشیه خلیج فارس تسهیل خواهد گردید، برنامه‌های این دولت‌ها را برای احیای کشاورزی داخلی تضعیف کرده هست. امارات بر اساس هستراتژی اقتصادی ملی خود، قصد دارد تا سال ۲۰۵۱ در شاخص امنیت غذایی جهانی، رتبه برتر را کسب کند. دبی در حال ساخت یک «دره فناوری مواد غذایی» به وسعت 2کیلومترمربع هست. ابوظبی در حال برنامه‌ریزی برای بزرگ‌ترین مزرعه سرپوشیده جهان برای تولید ۱۰هزار تن سبزیجات در سال هست. شارجه در حال کاشت ۱۴۰۰هکتار گندم هست.این سرمایه‌گذاری‌های پر زرق و برق که توسط صندوق‌های دولتی و سرمایه‌گذاران غربی حمایت می‌شوند، همه برای پیشبرد یک هدف یعنی «افزایش تولید مواد غذایی محلی» هستند. با این حال، این مزارع محلی در حال خشک گردیدن هستند. امارات ۳۵ هزار مزرعه کشاورزی دارد که چندین از آنها بزرگ محسوب می‌شوند. یک تولیدکننده سبزیجات در العین، قطب کشاورزی این کشور، نزدیک به ۴۰۰ کارمند را برای کشت مساحتی معادل ۱۰۰زمین فوتبال هستخدام کرده هست. او اشاره کرده که تولید گوجه‌فرنگی او کاهش یافته هست؛ زیرا افزایش عرضه قیمت‌ها را پایین آورده هست. او بیان می‌کند که رویکرد عدم دخالت دولت «کشاورزان محلی را ناقرار دارای بود انجام می‌دهد.»در این میان، سوال این هست که چرا امارات و سایر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس باید سرازیر گردیدن محصولات کشاورزی ایران به کشورهای خودشان را تحمل کنند؟ شاید آنها امیدوار باشند که واردات ارزان‌قیمت تورم را پایین نگه دارد. آنها نیز ممکن هست فکر کنند که دلجویی از ایران شانس حملات از سوی این کشور به آنها را در صورت حمله مجدد اسرائیل کاهش می‌دهد. چندین حتی تصور می‌کنند که رهبران حاشیه خلیج‌فارس کشاورزی محلی خود را برای کمک به حفظ آب‌های زیرزمینی کمیاب کشورشان فدا می‌کنند.با این حال، خشکسالی‌های مکرر در ایران باعث گردیده هست که تولید محصولات کشاورزی در ایران به‌طور فزاینده‌ای بی‌ثبات شود و واردکنندگان را در معرض شوک‌های قیمتی قرار دهد. ظاهراً این موضوع امکان داردد به واردات محصولات کشاورزی از ایران، به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس آسیب بزند. صادرات فراوان محصولات کشاورزی، اگرچه برای ارزآوری به ایران کمک کرده هست، اما کمقرار دارای بود منابع آبی را در این کشور، تگردیدید کرده هست؛ امری که امکان داردد سرانجام امنیت غذایی کشورهای حاشیه خلیج فارس را نیز تحت‌تاثیر قرار دهد.
تبلیغات


اشتراک گذاری

دیدگاه‌ها


ارسال دیدگاه