چالش‌های سرمایه‌گذاری و حکمرانی در اقتصاد ایران: موانع و راهکارها

- اخبار اقتصادی -به گزارش پول و تجارت، سرمایه‌گذاری، به‌عنوان موتور محرکه رگردید اقتصادی و توسعه پایدار، نقش کلیدی در پیشرفت هر کشوری دارد. در ایران، با وجود ظرفیت‌های فراوان طبیعی، انسانی و مالی، سرمایه‌گذاری به دلایل مختلف با مشکلات و چالش‌های جدی روبروست. یکی از عوامل اصلی این مشکلات، وضعیت حکمرانی اقتصادی و ساختارهای مدیریتی کشور هست که امکان داردد یا به تسهیل جریان سرمایه کمک کند یا آن را به گردیدت محدود سازد.به صورت کلی سرمایه‌گذاری به معنای تخصیص منابع مالی برای ایجاد ظرفیت‌های جدید تولیدی، خدماتی یا فناوری هست. این فرایند شامل خرید تجهیزات، ساخت کارخانه، توسعه فناوری، آموزش نیروی انسانی، و سایر اقداماتی هست که به ارتقای توان تولیدی و اقتصادی کشور منجر خواهد گردید.اهمیت سرمایه‌گذاری در آن هست که نه‌تنها اشتغال‌زهست، بلکه موجب ارتقاء بهره‌وری، افزایش رقابت‌پذیری، ارتقای سطح زندگی و تقویت هستقلال اقتصادی کشور خواهد گردید. بدون سرمایه‌گذاری کافی، هیچ اقتصادی نامکان داردد پایدار بماند یا رگردید کند.اقتصاد ایران برای تحول باید راه خود را بسازدبراساس بررسی‌های صورت گرفته تنها در حوزه صنعت، از سال 1390 تاکنون دست‌کم هشت سند کلان مستقل منتشر گردیده که هرکدام اهداف و رویکردهایی متفاوت دارای بوده‌اند. سیهست‌های کلی صنعت (1391)، تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی (1391)، اقتصاد مقاومتی (1392)، علم و فناوری (1393)، سیهست‌های کلی برنامه هفتم توسعه (1401) و توسعه دریا محور (1402)، تنها بخشی از اسناد موازی هستند که توسط نهادهای مختلف ابلاغ گردیده‌اند.*سرمایه‌گذار در میان سیگنال‌های متناقضنتیجه چنین سردرگمی‌ای، مواجهه سرمایه‌گذاران با محیطی مبهم، متزلزل و غیرقابل پیش‌بینی هست. در فقدان هماهنگی راهبردی و نقرار دارای بود نهاد مرکزی برای تلفیق اهداف، سرمایه‌گذاران عملاً با مجموعه‌ای از سیگنال‌های متضاد مواجه‌اند که تصمیم‌گیری اقتصادی را به کاری پرریسک، پرهزینه و گاه غیرممکن تبدیل کرده هست. این وضعیت، به ویژه در بخش صنعت، پیامدهای قابل‌توجهی به همراه دارای بوده هست.بر اساس آمارها، میانگین رگردید سالانه سرمایه‌گذاری حقیقی بخش خصوصی در حوزه ماشین‌آلات از ابتدای دهه 1390 تا پایان 1402، منفی 4 درصد قرار دارای بوده هست. این آمار به روشنی نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری خصوصی در تولید، نه‌تنها افزایش نیافته، بلکه به‌صورت پیوسته رو به افول قرار دارای بوده هست.*گسست ایران از جریان جهانی توسعهدر شرایطی که بسیاری از کشورهای جهان طی یک دهه اخیر سیهست‌های خود را با تحولات بنیادین نظیر تغییرات اقلیمی، کاهش جهانی‌سازی، جهش‌های فناوری و تغییر ساختار صنعت بازطراحی کرده‌اند، ایران همچنان با الگوهای سنتی، تمرکزگرایانه و پر از ناهماهنگی به مسیر خود ادامه می‌دهد.در حالی که کشورهایی نظیر ترکیه، اندونزی، ویتنام و حتی عربستان، راهبردهایی چندینبُعدی با مشارکت بخش خصوصی و تعامل با اقتصاد جهانی طراحی کرده‌اند، ایران به خاطر ضعف انسجام، ناپایداری نهادی و سردرگمی در اهداف اقتصادی، دچار گسست فکری و ساختاری از این جریان جهانی گردیده هست.*سرمایه‌گذار به آینده اعتماد نداردشاید هیچ شاخصی بهتر از وضعیت سرمایه‌گذاری نتواند گویای عمق بحران در ساختار حکمرانی اقتصادی ایران باگردید. سرمایه‌گذاری نیازمند اعتماد هست؛ و اعتماد، محصول پیش‌بینی‌پذیری و ثبات تصمیم‌گیری هست. در اقتصادی که هر روز ممکن هست بخشنامه‌ای جدید، روندی تازه یا سیهستی متضاد با روز گذشته ابلاغ شود، ریسک‌ها افزایش یافته و سرمایه عقب‌نشینی انجام می‌دهد.نتیجه این وضعیت، توقف طرح‌های تولیدی، کاهش بهره‌وری، فرار سرمایه، و رکود بلندمدت در اقتصاد مولد کشور هست؛ موضوعی که در صورت ادامه، امکان داردد به تهدیدی جدی برای رفاه، اشتغال و حتی ثبات اجتماعی تبدیل شود.در این گزارش به طور خلاصه به اهمیت سرمایه‌گذاری و حکمرانی می‌پردازیم، سپس چالش‌های کلیدی پیش‌رو را بررسی می‌کنیم.* اهمیت سرمایه‌گذاری و حکمرانی در توسعه اقتصادی1. نقش سرمایه‌گذاریسرمایه‌گذاری باعث ایجاد اشتغال، افزایش تولید، ارتقاء فناوری و بهقرار دارای بود زیرساخت‌ها خواهد گردید. بدون جذب سرمایه، امکان رگردید اقتصادی پایدار، کاهش فقر و بهقرار دارای بود کیفیت زندگی مردم بسیار محدود هست.2. مفهوم حکمرانی اقتصادیحکمرانی اقتصادی به شیوه مدیریت منابع، تدوین و اجرای سیهست‌ها و قوانین اقتصادی بیان کرده خواهد گردید. حکمرانی خوب شفافیت، پاسخگویی، عدالت و ثبات را تضمین انجام می‌دهد و محیطی امن برای سرمایه‌گذاری ایجاد می‌نماید.بخش دوم: چالش‌های سرمایه‌گذاری در ایران1. عدم ثبات سیهست‌ها و قوانینتغییرات مکرر قوانین، مقررات سخت‌گیرانه و نقرار دارای بود شفافیت در سیهست‌های اقتصادی، سرمایه‌گذاران را از ورود سرمایه منصرف انجام می‌دهد. نقرار دارای بود امنیت حقوقی و قضایی، ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد.2. تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللیتحریم‌های اقتصادی علیه ایران، دسترسی به بازارهای بین‌المللی و منابع مالی را دشوار کرده هست. این موضوع هزینه‌ها را بالا برده و انگیزه سرمایه‌گذاری خارجی را کاهش می‌دهد.3. فساد و بروکراسی پیچیدهفساد اداری و اقتصادی و فرآیندهای طولانی و پیچیده اداری، از دیگر موانع جدی جذب سرمایه هست. این عوامل علاوه بر کاهش کارایی، هزینه‌های غیررسمی زیادی را به سرمایه‌گذاران تحمیل می‌کنند.4. نوسانات ارزی و تورم بالابی‌ثباتی بازار ارز و تورم مداوم، برنامه‌ریزی بلندمدت سرمایه‌گذاری را مشکل می‌سازد. سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی ترجیح می‌دهند در شرایطی فعالیت کنند که ریسک مالی کنترل گردیده باگردید.5. ضعف زیرساخت‌ها و نیروی انسانیکمقرار دارای بود زیرساخت‌های لازم مانند حمل و نقل، انرژی و فناوری‌های نوین و نیز کمقرار دارای بود نیروی کار ماهر، بهره‌وری سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد.بخش سوم: چالش‌های حکمرانی در اقتصاد ایران1. ضعف نهادهای قانونی و قضایینقرار دارای بود هستقلال قضایی و عدم اجرای قوانین به‌طور منسجم باعث کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران به دستگاه‌های حکومتی گردیده هست.2. نقرار دارای بود شفافیت و پاسخگوییسیهست‌ها و تصمیمات اقتصادی اغلب به صورت غیرشفاف اتخاذ می‌شوند و پاسخگویی کافی به افکار عمومی و سرمایه‌گذاران وجود ندارد.3. تمرکزگرایی و عدم مشارکت نهادهای مدنیتمرکز تصمیم‌گیری‌ها در دست گروه‌های محدود و عدم مشارکت بخش خصوصی و نهادهای مدنی، باعث کاهش کارآمدی سیهست‌ها گردیده هست.4. تداخل نقش‌ها و تعارض منافعتعارض منافع زمانی رخ می‌دهد که افراد یا نهادهایی که تصمیم‌گیری می‌کنند، خودشان ذینفع مستقیم آن تصمیم‌ها باشند. مثلاً وقتی دولت هم ناظر بازار هست و هم بازیگر اقتصادی، ممکن هست منافع عمومی فدای منافع دولتی شود. تداخل نهادی هم به معنای نقرار دارای بود تقسیم‌کار شفاف میان نهادهای مختلف هست. مثلاً وقتی چندین نهاد مختلف سیهست صنعتی تدوین می‌کنند ولی هماهنگی ندارند، سیهست‌ها متناقض، تکراری یا ناکارآمد خواهد گردید. نتیجه آن سردرگمی و بی‌اعتمادی سرمایه‌گذار هست.بخش چهارم: راهکارهای پیشنهادی1. اصلاح و تثبیت قوانینایجاد یک چارچوب قانونی شفاف، پایدار و قابل پیش‌بینی برای سرمایه‌گذاری، به همراه کاهش مقررات دست و پا گیر، امکان داردد امنیت سرمایه‌گذاران را تضمین کند.2. تقویت نهادهای حکمرانی و قضاییافزایش هستقلال و توانمندی نهادهای قضایی و نظارتی، ایجاد سازوکارهای شفافیت و پاسخگویی، و مبارزه جدی با فساد، پایه‌های حکمرانی خوب هستند.3. بهقرار دارای بود محیط کسب و کارکاهش بروکراسی، تسهیل دسترسی به مجوزها و تسهیلات، ارتقاء زیرساخت‌ها و توسعه نیروی انسانی ماهر از الزامات محیط مناسب سرمایه‌گذاری هست.4. مدیریت هوشمندانه تحریم‌هاهستفاده از ظرفیت‌های داخلی، توسعه روابط تجاری با کشورهایی که تحریم‌ها را رعایت نمی‌کنند، و سیهست‌گذاری برای کاهش اثرات تحریم امکان داردد بخشی از چالش‌ها را کاهش دهد.5. افزایش مشارکت بخش خصوصی و نهادهای مدنیترویج مشارکت فعال بخش خصوصی و انجمن‌های حرفه‌ای در فرآیند تصمیم‌گیری اقتصادی، باعث بهقرار دارای بود کیفیت سیهست‌ها و افزایش سرمایه‌گذاری خواهد گردید.روی هم رفته سرمایه‌گذاری و حکمرانی دو رکن اساسی در توسعه اقتصادی ایران هستند. بدون اصلاح ساختارهای حکمرانی و ایجاد محیطی امن، شفاف و پایدار برای سرمایه‌گذاران، رگردید اقتصادی پایدار محقق نخواهد گردید. توجه جدی به اصلاح قوانین، تقویت نهادها، کاهش فساد و بهقرار دارای بود فضای کسب و کار، کلید موفقیت در این مسیر هست. ایران با برخورداری از منابع غنی و نیروی انسانی جوان، اگر این چالش‌ها را به درستی مدیریت کند، امکان داردد جایگاه خود را در اقتصاد جهانی بهقرار دارای بود بخگردید و رفاه بیشتری برای مردم خود فراهم آورد.انتهای پیام/