صنعت فرش دستباف ایران؛ میراثی که به فراموشی سپرده می‌شود

- اخبار اقتصادی -عبداله بهرامی، مدیر عامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های فرش دستباف ایران و رییس کمیسیون فرش وصنایع دستی اتاق تعاون ایران در گفتگو با خبرنگار اقتصادیخبرگزاری تسنیم, درباره مشکلات فرش دستباف بیان کرد: فرش دستباف، نه تنها یک کالای مصرفی یا تزئینی، بلکه نماد هویت، فرهنگ، هنر و اصالت ایرانی هست. سال‌ها این هنر-صنعت، در کنار نقش‌آفرینی در اقتصاد کشور، محملی برای اشتغال پایدار، به‌ویژه در مناطق کم برخوردار و روستایی قرار دارای بوده هست. اما امروز، هنرصنعت فرش دستباف ایران در حال تجربه یکی از سخت‌ترین دوران‌های تاریخی خود هست؛ تولید کاهش یافته، صادرات سقوط کرده و صد ها هزار بافنده یا بیکار گردیده‌اند یا به مشاغل دیگر مهاجرت کردند .وی ادامه داد: در دهه‌های گذشته، به‌ویژه در دهه 1370، صادرات فرش دستباف ایران از مرز 1.5 میلیارد دلار در سال می‌گذشت و جایچندین اوقات حدود 35درصد صادرات غیرنفتی کشور را دارای بود . در آن دوران و بعد آن حدود بیش از 1700 تعاونی فرش دستباف درسراسر کشور در وزارت تعاون تشکیل و شروع به فعالیت نمودند که صدها هزار بافنده در نقاط مختلف ایران از این صنعت ارتزاق می‌کردند. اما امروز، صادرات فرش به زیر 40میلیون دلار در سال رسیده؛ رقمی که عملاً یک دهم صادرات دهه 1390و یک چهلم دهه 70هست.وضعیت بحرانی صنعت فرش دستباف؛ قالیبافی در معرض ناقرار دارای بودیبهرامی بیان کرد: تعداد تعاونی‌های فعال نیز به کمتر از 500تعاونی کاهش یافته و بسیاری از آن‌ها نیز با حداقل ظرفیت فعالیت دارند. این کاهش، نتیجه مستقیم مجموعه‌ای ازعدم حمایت و عوامل اقتصادی، قانونی و مدیریتی هست که بدون چاره‌اندیشی فوری، امکان داردد منجر به فروپاشی کامل این صنعت بخصوص در حوزه تعاون شود.مدیر عامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های فرش دستباف ایران درباره دلایل تمایل روزافزون مردم به فرش ماشینی بیان کرد:یکی از دلایل مهم افت بازار داخلی فرش دستباف، گرایش مصرف‌کنندگان به فرش ماشینی هست. این موضوع دلایل متعددی شامل قیمت پایین‌تر فرش ماشینی در مقایسه با نمونه دستباف،دسترسی آسان‌تر و تبلیغات گسترده‌تر،تغییر ذائقه نسل جدید به سمت دکوراسیون‌های مدرن و فقدان برنامه‌های ترویجی و آموزشی در حوزه فرهنگ‌سازی فرش دستباف هست.وی بیان کرد: ضعف در طراحی‌های متناسب با سلیقه روز در تولیدکنندگان سنت‌گرای فرش دستباف عدم انسجام وبکار گیری وحمایت از توان وظرفیت دانش آموختگان جوان این هنر صنعت که چندینین هزار نفر می‌باشند .مدیر عامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های فرش دستباف ایران درباره موانع و چالش‌های فرش دستباف ایران افزود: صنعت فرش دستباف با مشکلات ساختاری و سیهست‌گذاری متعددی شامل عدم اجرای کامل قانون بیمه قالیبافانعلی‌رغم تصویب قانونی جهت حمایت بیمه‌ای از قالیبافان، اجرای ناقص آن باعث گردیده بسیاری از فعالان این حوزه بدون پشتوانه و امنیت شغلی باشند، تورم و نوسانات ارزیافزایش گردیدید قیمت مواد اولیه (نخ، رنگ، دار و...) در کنار بی‌ثباتی بازار ارز، باعث گردیده تولید برای بافنده‌ها صرفه اقتصادی ندارای بوده باگردید، عدم اعطای تسهیلات حمایتی به تعاونی‌هابسیاری از تعاونی‌های فرش به خاطر بدهی بانکی یا نقرار دارای بود سرمایه در گردش از گردونه تولید خارج گردیده‌اند.وی در ادامه بیان کرد: اجرای مصوبه تعهد ارزی و ضربه به صادرات فرشالزام صادرکنندگان فرش به بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به سامانه نیما، بدون در نظر گرفتن ویژگی خاص صادرات فرش دستباف، عملاً صادرات این محصول را متوقف کرده هست. فقدان حمایت‌های موثر از بازاریابی بین‌المللی حضور کمرنگ ایران در نمایشگاه‌های جهانی فرش و عدم بروزرسانی برند ملی فرش ایران، باعث عقب‌ماندگی در رقابت جهانی گردیده هست.بهرامی بیان کرد: مزیت‌های فرش دستباف؛ فرصت‌های فراموش‌گردیده فرش دستباف، بر خلاف فرش ماشینی، دارای مزایای بی‌نظیری هست که امکان داردد نقش کلیدی در توسعه پایدار ایفا کند. اشتغال‌زایی گسترده و ارزان، با حداقل سرمایه، امکان دارد زمینه اشتغال خانگی برای خانواده‌ها، به‌ویژه زنان سرپرست خانوار را فراهم کرد.فرش‌های دستباف با الیاف طبیعی و رنگ‌های گیاهی تولید می‌شوند و هیچ آسیبی به طبیعت وارد نمی‌کنند. هر مترمربع فرش دستباف امکان داردد ده‌ها برابر یک متر فرش ماشینی برای کشور ارزآوری دارای بوده باگردید. فرش‌های ایرانی روایت‌گر دهستان‌ها، طرح‌ها و باورهای اقوام مختلف ایران‌زمین هستند. برخلاف فرش ماشینی که از مواد مصنوعی ساخته خواهد گردید، فرش دستباف حساسیت‌زا نیست و برای سلامت خانواده‌ها مناسب‌تر هست وباز جذب محیط زیست میشود والایندگی محیط زیست ندارد.وی در بیان راهکارها و پیشنهادات کارشناسان در احیای صنعت فرش دستباف بیان کرد: بازنگری در قانون تعهد ارزی برای فرش دستباف ، اجرای کامل و بدون تبعیض قانون بیمه قالیبافان باید صورت گیرد. باید فرش دستباف از قوانین عمومی صادرات مستثنا شود، چرا که ماهیت صادرات آن متفاوت هست.قالیبافان بدون بیمه، آینده‌ای ندارند. دولت باید به تعهدات خود در این حوزه عمل کند. حمایت مالی و تسهیلاتی از تعاونی‌ها و کارگاه‌های  تولیدی  شامل اختصاص وام‌های کم‌بهره، تأمین مواد اولیه ارزان و آموزش‌های به‌روز امکان داردد تعاونی‌ها را احیا کند.مدیر عامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های فرش دستباف ایران اظهار دارای بود: برندسازی، طراحی نوآورانه و تبلیغات جهانی فرش ایرانی باید با سلیقه روز دنیا همراه شود و برند "فرش ایران" دوباره در بازارهای جهانی بدرخگردید. حضور فعال در نمایشگاه‌های بین‌المللی و تقویت دیپلماسی تجاری فرش صادرات فرش نیازمند حمایت‌های بازاریابی حرفه‌ای و حضور مداوم در صحنه جهانی هست.بهرامی بیان کرد: ارتباط مطلوب اجتماعی با کشورهای جهان وهستفاده از مزیت‌های گردشگری ناب ایران زمین فرش دستباف، نه فقط یک محصول صادراتی یا یک کالای هنری، بلکه بخشی از روح فرهنگی ایران هست. بی‌توجهی به آن، مساوی هست با از دست دادن هزاران شغل، صدها سال میراث فرهنگی، و فرصتی طلایی برای ارزآوری پایدار.اگر تصمیم‌گیران به این صنعت نجیب و ریشه‌دار توجه ویژه نشان دهند، فرش ایرانی امکان داردد بار دیگر به جایگاه درخور خود بازگردد و نقشی اساسی در شکوفایی اقتصادی ایفا کند.انتهای پیام/