چالش جدی اقتصاد ایران در شرایط تحریم؛ وقتی همه ارز صادراتی برنمی گردد

- اخبار اقتصادی -به گزارش پول و تجارت، یکی از چالش‌های اخیر اقتصاد ایران در شرایط تحریمی، عدم اجرای کامل پیمان‌سپاری ارزی و بازگشت 100 درصدی ارز حاصل از صادرات هست. موضوعی که به بیان کرده کارشناسان، نه‌تنها موجب اختلال در تامین نیازهای ارزی کشور خواهد گردید، بلکه زمینه‌ساز شکل‌گیری یک چرخه معیوب «جهش ارزی» و به دنبال آن افزایش نرخ تورم هست.سهمیه 30 درصدی واردات موبایل لوکس؛ ناسازگار با شرایط ارزی، در بازار پُر از آیفوندر این میان، این پرسش مطرح خواهد گردید که اگر قرار نیست ارز حاصل از صادرات به کشور بازگردد، اساساً چه توجیهی برای صدور مجوز صادرات آن کالا وجود دارد؟بازار غیرواقعی و ضرورت نرخ واحد ارزکارشناسان اقتصادی تأکید دارند که بحث بازگشت ارز صادراتی صرفاً به درآمد دولت محدود نخواهد گردید، بلکه مسئله مهم‌تر، وجود چندین نرخی قرار دارای بودن ارز و اختلال در ساختار بازار هست. به اعتقاد آنها، کشور باید تنها یکنرخ ارزدارای بوده باگردید و اجازه ندهد بازارهای «آزاد قاچاق» و «انحصاری» که به گردیدت غیرواقعی هستند، نقش تعیین‌کننده در کشف قیمت ایفا کنند.وقتی بازار از نظر علمی کارکرد واقعی خود را از دست داده و دچار انحراف هست، کشف قیمت منطقی ممکن نیست و دولت ناچار هست بر اساس معیارهای علمی و شرایط واقعی اقتصاد، نرخ مناسبی را تعیین کند.از 50 میلیارد دلار ارز صادراتی، 20 میلیارد دلار آن برنگشته هستبا این حال، سیهست‌گذاری ارزی سال گذشته نشان داد که این مسیر با چالش‌های جدی همراه هست.نرخ ارزنیمایی که حدود 40 هزار تومان قرار دارای بود، به 68,900 تومان افزایش یافت تا فاصله نرخ نیما و بازار آزاد کاهش پیدا کند و صادرکنندگان انگیزه بیشتری برای بازگرداندن ارز پیدا کنند. حتی چندین صادرکنندگان وعده دادند که با نرخ حدود 60 هزار تومان، همه ارز صادراتی خود را به کشور بازمی‌گردانند. اما در عمل، با وجود افزایش نرخ نیما به سطح نزدیک بازار آزاد، باز هم 20 میلیارد دلار از مجموع 50 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی سال گذشته به چرخه اقتصادی کشور بازنگشت.رضا غلامی، کارشناس اقتصادی، اخیرا در بیان کرد و گویی، با اشاره به آمار رسمی بازنگشتن بخشی از ارز صادراتی بیان کرد:از 50 میلیارد دلار ارز صادراتی، 20 میلیارد دلار آن برنگشته هست. مگر شما نمی‌گویید برای شیرخشک ارز ندارم؟ خب چرا؟ چه تدبیری برای این اندیشیده‌اید که ارز برنگردد؟ آقا اگر ارزی که برنمی‌گردد، چرا می‌گذارید آن کالا صادر شود؟ صادرکننده هم کالا را از سفره مردم بردارای بوده و هم ارز آن را برنگردانده که شیرخشک وارد شود.وی افزود: این یعنی دو هزینه به کشور تحمیل کرده‌اید. خب نگذارید این خیار برود بیرون، بگویید اگر نامکان داردد ارز را برگرداند، همین‌جا بماند تا مردم مصرف کنند. یک هزینه را تحمل می‌کنید، نه دو تا.شوینده‌ها پشت صف صادرات پتروشیمی ماندندمشکل بازگشت ارز و اولویت‌بندی صادرات در مواردی مستقیماً به امنیت تأمین کالاهای اساسی و روزمره مردم گره خورده هست. نمونه بارز این وضعیت، تأمین نیاز صنایع شوینده هست که این روزها در صف صادرات پتروشیمی‌ها جا مانده هست.هم اکنون خطوط تولید صنایع شوینده با ظرفیت نصفه‌ونیمه کار می‌کنند، در حالی که بسیاری از مواد اولیه حیاتی این صنعت ــ که باید از سوی پتروشیمی‌های داخلی تأمین شود ــ راهی بازارهای خارجی هست؛ آن هم نه با نرخ‌های بالاتر، بلکه حتی با قیمت‌هایی پایین‌تر از نرخ فروش داخلی.آمار رسمی چهار ماهه نخست سال جاری نشان می‌دهد چندین پتروشیمی‌ها حتی به میزان سهمیه بهین‌یاب شرکت‌های تولیدکننده داخلی هم عرضه ندارای بوده‌اند. برای مثال، تنها 55 درصد سهمیه بهین‌یاب یک ماده هستراتژیک در بورس عرضه گردیده، در حالی که نیمی از ظرفیت تولید داخل نیز تکمیل نگردیده اما صادرات همچنان ادامه دارد. این در حالی هست که سهمیه‌های بهین‌یاب خود تنها 30 تا 50 درصد نیاز واقعی تولیدکنندگان را پوشش می‌دهد. حال وقتی همین سهمیه حداقلی نیز به طور کامل تأمین نخواهد گردید، فشار مضاعفی بر کل زنجیره تولید کشور وارد می‌آید.تولیدکنندگان داخلی اکنون با بحرانی مواجه‌اند که فراتر از قیمت هست؛ مسئله اصلی «تأمین» هست، نه نرخ. حتی اگر تولیدکننده حاضر باگردید مواد اولیه را با نرخ بالاتر تهیه کند، کالایی در بازار وجود ندارد. نتیجه این روند، از بین رفتن تعادل بازار و سوق‌دادن مواد اولیه به سمت خام‌فروشی صادراتی هست، آن هم در شرایطی که نیاز داخلی به‌گردیدت احساس خواهد گردید.انتهای پیام/