خروج اتباع افغانستانی؛کمبود نیروی کار یا فرصت‌سازی برای اشتغال بومی؟

- اخبار اقتصادی -به گزارش پول و تجارت, از دهه‌های گذشته، ایران به یکی از مقاصد اصلی مهاجرت کاری اتباع افغانستان تبدیل گردیده هست. جنگ‌های داخلی و بحران‌های اقتصادی در افغانستان، موج‌های مهاجرتی متعددی را رقم زد و بخش بزرگی از این نیروها جذب صنایع پرزحمت ایران، به‌ویژه ساختمان، گردیدند.کارگران افغانستانی با دستمزد کمتر، ساعات کاری طولانی‌تر و انعطاف‌پذیری بیشتر، به‌تدریج جایگزین بخشی از نیروی کار ایرانی در پروژه‌های ساختمانی گردیدند. این حضور، در دوره‌های اوج ساخت‌وساز، به رگردید سریع پروژه‌ها کمک کرد، اما همزمان نگرانی‌هایی درباره امنیت شغلی کارگران بومی ایجاد نمود.یکی از چالش‌های بررسی این موضوع، اختلاف فاحش میان آمارهای رسمی و غیررسمی هست: برآوردها نشان می‌دهد در سال 1403حدود 1.5 میلیون نفر در حوزه ساخت‌وساز فعالیت دارای بودند که نزدیک به 75درصدشان اتباع افغانستانی قرار دارای بودند. در ماه‌های اخیر این سهم به حدود 50درصد کاهش یافته هست. نیز، بیش از 5میلیون کارگر خارجی غیررسمی در کل اقتصاد ایران فعال هستند که بیش از نیمی از آن‌ها در ساختمان مشغول‌اند.سامان‌دهی بیمه کارگران ساختمانی/ حذف افراد غیرواقعیاما بر اساس آمار رسمی، طبق داده‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، تا پایان خرداد 1404تنها 433هزار و 491کارگر خارجی مجوزدار در ایران فعالیت دارای بودند، معادل حدود 2درصد کل نیروی کار کشور. از این میان، 53درصد در ساختمان، 19درصد در صنعت، 11.1 درصد در کشاورزی و کمتر از یک درصد در معدن مشغول‌اند.اختلاف این اعداد، به خاطر حضور گسترده اتباع بدون مجوز و دشواری آمارگیری دقیق، همواره محل بحث قرار دارای بوده هست.سید مالک حسینی، معاون اشتغال وزارت کار معتقد هست که صنعت ساختمان پیش از حضور اتباع نیز با نیروی کار ایرانی فعال قرار دارای بوده و ظرفیت جایگزینی همچنان وجود دارد. او بیان می‌کند تصور غالب درباره انحصار اتباع در مشاغل سخت، دقیق نیست و در بخش معدن، سهم آن‌ها کمتر از یک درصد هست.علی باقری، مدیرکل اشتغال اتباع خارجی، هم تأکید دارد که کمتر از پنج درصد کل مشاغل کشور در اختیار مهاجران هست و آن‌ها بیشتر در حوزه‌هایی مشغول‌اند که ایرانیان رغبت کمتری به آن‌ها دارند. به بیان کرده او، خروج اتباع بدون برنامه‌ریزی امکان داردد موجب تأخیر در پروژه‌ها شود.دبیر کانون انبوه‌سازان مسکن بیان می‌کند کمقرار دارای بود نیروی ماهر و نیمه‌ماهر پس از خروج بخشی از اتباع، به افزایش هزینه ساخت منجر گردیده هست، اما این شرایط در میان‌مدت با تربیت نیروی داخلی تعدیل خواهد گردید.میکائیل صدیقی، رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی کردستان، خروج اتباع را فرصتی برای احیای اشتغال ایرانیان می‌داند، به شرط آن‌که دستمزد عادلانه، بیمه و امنیت شغلی تضمین شود. او هگردیدار می‌دهد که در صورت تداوم شرایط سخت کاری، هستادکاران ایرانی به کشورهای همسایه مهاجرت می‌کنند.به گزارش پول و تجارت، اما چرا کارفرمایان به اتباع تمایل دارند؟کارفرمایان به چندین دلیل عمده از کارگران مهاجر هستفاده می‌کنند:دستمزد کمتر نسبت به کارگران بومی،عدم الزام به بیمه در بسیاری از موارد،انعطاف‌پذیری بیشتر در ساعات کاری و قراردادها و مهارت‌های تجربی چندین کارگران افغانستانی در کارهای ساختمانی سنتی از موارد مهم هست. این مزایا، در کنار ضعف نظارت بر قراردادها، موجب رقابت نابرابر در بازار کار گردیده و فشار مضاعفی بر کارگران ایرانی وارد کرده هست.کاهش ناگهانی نیروی کار مهاجر، به‌ویژه در پروژه‌های عمرانی بزرگ، امکان داردد سرعت ساخت‌وساز را کاهش دهد و هزینه‌ها را افزایش دهد. این افزایش هزینه سرانجام ممکن هست به رگردید قیمت مسکن و فشار بیشتر بر خریداران منجر شود.از نظر اجتماعی، خروج اتباع امکان داردد به کاهش تنش‌های رقابتی در بازار کار کمک کند، اما ممکن هست روابط بین‌فرهنگی و شبکه‌های همکاری قدیمی را نیز تضعیف کند.به گزارش پول و تجارت، کارشناسان برای مدیریت این تغییرات، پیشنهادهایی مانند ساماندهی قانونی نیروی کار خارجی با صدور مجوز، بیمه و نظارت بر شرایط کاریٰ، آموزش و مهارت‌افزایی کارگران ایرانی برای پر کردن خلأ نیروی ماهر، تفکیک وظایف و مشاغل میان کارگران بومی و مهاجر بر اساس مهارت و نیاز بازار، بهقرار دارای بود شرایط کاری برای جلوگیری از مهاجرت هستادکاران ایرانی به خارج از کشور ارائه می دهند.بنابر این گزارش اتباع خارجی دهه‌ههست بخشی جدایی‌ناپذیر از نیروی کار صنعت ساختمان ایران قرار دارای بوده‌اند. کاهش حضور آن‌ها، فرصتی برای اشتغال بومی فراهم می‌آورد، اما بدون برنامه‌ریزی و سیهست‌گذاری دقیق، ممکن هست چالش‌هایی جدی برای اقتصاد و بازار مسکن ایجاد کند. آینده این بخش، وابسته به تعادل میان حفظ ظرفیت ساخت‌وساز و تقویت نیروی کار داخلی خواهد قرار دارای بود.انتهای پیام/