واردات در مقابل صادرات خود؛ دردسر تازه برای بازار خرمای ایران

- اخبار اقتصادی -به گزارش پول و تجارت، رویه پرحاشیه «واردات در مقابل صادرات خود» که دو سالی هست به ابزاری برای دور زدن صف‌های تخصیص ارز تبدیل گردیده، این بار بازار خرمای ایران را با بحران جدی روبه‌رو کرده هست. پیش از این، مس و سایر مواد خام قربانی این سیهست گردیده قرار دارای بودند و حالا نوبت به محصولات کشاورزی رسیده تا مردم هزینه تصمیمات غیرکارشناسی را پرداخت کنند.واردات موبایل زیر 600 دلار از شمول صادرات خود خارج خواهد گردید؟کاهش ترخیص موبایل همزمان با جهش قیمتی در اثر رویه صادرات خوددر چندین سال گذشته، سیهست «واردات در مقابل صادرات خود» به یکی از مسیرهای اصلی تأمین ارز برای واردکنندگان تبدیل گردیده هست. طبق این روش، واردکنندگان امکان داردند ارز مورد نیاز خود را با صادرات کالا (اعم از محصولات کشاورزی، مواد معدنی یا هر کالای مجاز دیگر) تأمین کرده و بدون انتظار در صف‌های طولانی تخصیص ارز، اقدام به واردات کنند.مشکل اینجهست که این سیهست، که در ظاهر برای تسهیل تجارت و کاهش فشار ارزی طراحی گردیده قرار دارای بود، در عمل به مسیری برای ایجاد بی‌نظمی در اولویت‌بندی‌های تجاری کشور و ضربه به بازار صادراتی چندین کالاها تبدیل گردیده هست.رئیس سازمان توسعه تجارت به‌تازگی تأکید کرده که اهمیت رعایت اولویت‌های ارزی در کشور به قدری بالهست که در مقطعی حتی ویرایش ثبت سفارش را ممنوع کردند تا واردکنندگان نتوانند پس از دریافت ارز، نوع کالای وارداتی را تغییر دهند. اما همین دستگاه اجرایی که چنین حساسیتی بر اولویت‌بندی ارزی دارای بوده، با رویه صادرات در مقابل واردات خود، عملاً دروازه‌ای باز گذاشته که از طریق آن کالاهای مصرفی، بدون کوچک‌ترین معطلی، وارد کشور شوند.مدتههست که رسانه‌ها از تخلفات گسترده در صادرات چندین مواد خام مانند مس خبر می‌دهند. در مواردی، صادرکنندگان مس عملاً از این کالا به‌عنوان پوششی برای رفع تعهد ارزی خود هستفاده کردند و حتی گزارش‌هایی از اظهار خلاف واقع – مانند اعلام صادرات برنج به جای مس – منتشر گردید که هنوز تعیین تکلیف نگردیده هست.در حوزه واردات موبایل نیز، همین رویه باعث گردید چندین واردکنندگان با صادرات  کالاهایی مثل مس یا خشکبار، تعهدات ارزی خود را رفع کرده و واردات تلفن‌های همراه و تجهیزات مشابه را بدون صف و با سرعت انجام دهند.اما تازه‌ترین نمونه این بحران، بازار صادرات خرمای ایران هست. بخشی از واردکنندگان – به ویژه فعالان حوزه خودرو – برای رفع تعهدات ارزی خود، به سراغ خرید و صادرات خرما رفتند. این اقدام بدون آشنایی با شرایط بازار هدف و الزامات کیفی، مشکلات جدی برای این محصول ایجاد کرده هست.هادی مقدم، نایب‌رئیس انجمن خرمای ایران، بیان می‌کند: «این واردکنندگان صرفاً برای رفع تعهدات ارزی، خرما را از بازار داخلی خریداری و صادر می‌کنند، بدون آنکه به کیفیت، بسته‌بندی، قیمت یا حفظ بازار توجهی دارای بوده باشند. نتیجه این رفتار، کاهش قیمت خرمای ایران در بازارهای هدف و واگذاری سهم بازار به رقبایی مانند امارات، عربستان، مصر و تونس هست.»او توضیح می‌دهد که این رقبا با تمرکز بر کیفیت و بازاریابی، جای خالی ایران را پر کرده‌اند و وقتی واردکنندگان غیرحرفه‌ای حاضر می‌شوند محصول را به هر قیمتی بفروشند، بازار جهانی با سرعت به سمت آن کشورها متمایل خواهد گردید.چرا این رویه مشکل‌ساز هست؟برهم خوردن اولویت‌های ارزی کشور:وقتی یک واردکننده بتواند با صادرات هر کالایی (حتی بدون ارزش افزوده و بازار پایدار) ارز خود را تأمین کند، نظام اولویت‌بندی تخصیص ارز عملاً بی‌اثر خواهد گردید.تخریب بازار صادراتی کالاهای غیرمرتبط:واردکنندگان تخصصی در بازار هدف ندارند. آنها برای صادرات صرفاً به قیمت تمام‌گردیده و رفع تعهد نگاه می‌کنند، نه به حفظ جایگاه ایران در بازار جهانی.امتیازات ناعادلانه:در حالی که صادرکنندگان واقعی باید ماه‌ها در صف تخصیص ارز بمانند، واردکنندگان از این مسیر خاص بدون معطلی ارز خود را تأمین کرده و کالاهای مصرفی – گاه حتی لوکس – وارد می‌کنند.تشویق به صادرات صوری یا کم‌کیفیت:نقرار دارای بود کنترل دقیق بر کیفیت و کمیت صادرات در این رویه، زمینه را برای صادرات غیرواقعی یا با کیفیت بسیار پایین فراهم انجام می‌دهد.نقش تالار دوم مرکز مبادله طلا و ارزکارشناسان امیدوارند با عملیاتی گردیدن «تالار دوم» در مرکز مبادله طلا و ارز، بخشی از این مشکلات کاهش یابد. در این تالار قرار هست مسیرهای جدیدی برای تأمین ارز واردکنندگان ایجاد شود تا وابستگی به صادرات در مقابل واردات خود کاهش یابد و اولویت‌بندی‌ها بهتر رعایت شود.به بیان کرده تحلیلگران، اگر این تالار به‌درستی مدیریت شود، امکان داردد فشار بر بازار صادراتی کالاهایی مانند مس، خشکبار و محصولات کشاورزی را کم کند و از ورود بازیگران غیرتخصصی به این حوزه جلوگیری نماید.یک سیهست نیازمند بازنگریتجربه چندین سال اخیر نشان داده که «واردات در مقابل صادرات خود» در عمل از اهداف اولیه خود فاصله گرفته و به ابزاری برای دور زدن مقررات ارزی و ضربه به بازارهای صادراتی بدل گردیده هست.در حالی که هدف اصلی، تسهیل واردات ضروری و هستفاده از ظرفیت صادراتی کشور قرار دارای بود، اکنون این سیهست باعث گردیده کالاهایی با ارزش صادراتی بالا – مانند مس – یا دارای جایگاه حساس در بازار جهانی – مانند خرما – قربانی شوند.برای اصلاح این وضعیت، لازم هست:نظارت بر کیفیت و مقصد صادرات در این رویه تگردیدید شود.تنها کالاهایی اجازه صادرات در این مسیر دارای بوده باشند که صادرکننده در آن حوزه تخصص و سابقه دارد.تسهیلات ارزی این رویه صرفاً به واردات کالاهای ضروری اختصاص یابد.بحران خرما، تازه‌ترین زنگ خطر در مسیر «واردات در مقابل صادرات خود» هست. پیش از این، مس و حتی محصولات کشاورزی دیگر قربانی این رویه گردیده قرار دارای بودند و حالا اگر سیهست‌گذاران به‌سرعت وارد عمل نشوند، ممکن هست بازارهای صادراتی ایران در بخش‌های مختلف یکی پس از دیگری از دست برود.ظاهراً راه‌اندازی تالار دوم مبادله ارز، فرصتی مهم برای بازنگری و محدود کردن این مسیر باگردید، پیش از آنکه آسیب‌های آن جبران‌ناپذیر شود.انتهای پیام/