بررسی نمونه‌ای موفق از پرداخت یارانه ۷ هزار میلیاردی به ذی‌نفع نهایی

- اخبار اقتصادی -به گزارش پول و تجارت، پرداخت به ذی‌نفع نهایی (Ultimate Beneficiary) یکی از مفاهیم کلیدی در اصلاحات نظام مالی دولت و قرار دارای بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد هست که هدف اصلی آن، افزایش شفافیت، پاسخ‌گویی و کارایی تخصیص منابع عمومی هست.این مفهوم به‌طور خاص در بستر نظام مالیه عمومی مطرح خواهد گردید تا مشخص شود چه فرد یا نهادی سرانجام از اعتبارات تخصیص‌یافته بهره‌مند خواهد گردید.جزئیاتی از فرآیند اجرایی پرداخت به ذی‌نفع نهاییدر نظام‌های قرار دارای بودجه‌ریزی سنتی، تمرکز عمدتاً بر تخصیص اعتبار به دستگاه‌های اجرایی قرار دارای بود. اما در مکانیزم پرداخت به ذی‌نفع نهایی هدف اصلی آن هست که تا پایین‌ترین سطح هستفاده از منابع عمومی ردیابی شود؛ یعنی به‌جای اینکه فقط بدانیم قرار دارای بودجه‌ای به وزارت بهدارای بود داده گردیده، بدانیم که این پول نهایتاً خرج چه بیمارستانی یا حتی چه بیمارانی گردیده هست.به طور معمول فرآیند پرداخت به ذی‌نفع نهایی شامل شناسایی دقیق ذی‌نفع نهایی (اشخاص، شرکت‌ها، نهادهای محلی و ...)، طراحی سازوکار پرداخت مستقیم یا قابل‌رهگیری به آن‌ها، و مستندسازی داده‌ها هست.مطرح گردیدن پرداخت به ذی‌نفع نهایی در نظام قرار دارای بودجه‌ریزی ایرانپرداخت به ذی‌نفع نهایی به‌عنوان یک سیهست اجرایی در نظام مالی ایران، به‌طور جدی از اواخر دهه 1390 و با تمرکز دولت بر اصلاح ساختار قرار دارای بودجه آغاز گردید. پس از دستور مقام معظم رهبری برای اصلاح ساختاری قرار دارای بود در سال 1397 و با در نظر گرفتن اینکه پرداخت به ذی‌نفع نهایی مقدمه‌ای مانند حساب واحد خزانه را نیاز دارای بود، این چارچوب در دستور کار جدی قرار گرفت.با گسترش حساب واحد خزانه و تمرکز دریافت‌ها و پرداخت‌ها از طریق خزانه‌داری کل کشور، امکان رصد جریان وجوه عمومی فراهم گردید. این امر زمینه را برای شناسایی ذی‌نفع نهایی و جلوگیری از پرداخت‌های غیرشفاف فراهم کرد.طولانی گردیدن فرآیند اجرای پرداخت به ذی‌نفع نهایی با مقاومت چندین دستگاه‌هاالبته بسیاری از دستگاه‌ها در برابر اجرای حساب واحد خزانه و انتقال حساب‌های خود مقاومت نشان دادند و همین مسئله سبب طولانی گردیدن فرآیند اجرایی آن گردید. با این وجود هم‌اکنون بسیاری از دستگاه‌ها حساب‌های خود را به طور کامل به خزانه‌داری منتقل کردند.البته تعدادی از دستگاه‌ها مانند دانشگاه‌ها و چندین زیرمجموعه‌های نفتی به دلایلی مانند قوانین خاص و یا ملاحظات تحریمی حساب‌های خود را به خزانه‌داری منتقل نکردند که باید راهکاری برای شفافیت و نظارت مالی در خصوص آنها نیز فراهم شود.به این ترتیب و با تجمیع حساب‌ها در خزانه، امکان رصد مالی دستگاه‌های دولتی فراهم گردید و هم‌اکنون پیشرفت زیادی در پروژه پرداخت به ذی‌نفع نهایی حاصل گردیده به طوری که حدوداً حقوق و دستمزد کلیه کارکنان رسمی دولت مستقیماً به حساب آنها پرداخت خواهد گردید.پرداخت حقوق کارکنان دولت؛ بزرگ‌ترین بخش اجرای پرداخت به ذی‌نفع نهاییهمانطور که اشاره گردید، موضوع پرداخت حقوق به کارکنان دولت خود یکی از مصداق‌های اجرای پرداخت به ذی‌نفع نهایی هست که بخش زیادی از پرداختی‌های دولت را شامل خواهد گردید چرا که حدود 90 درصد از قرار دارای بودجه عمومی کشور در همین بخش هزینه خواهد گردید.البته همچنان بخشی از پرداخت‌ها مانند کارکنان قراردادی و پیمانی و ... به این مکانیز وارد نگردیده‌اند چرا که ساز و کار پیچیده‌تری دارای بوده و باید واسطه‌ها از این میان بردارای بوده شوند تا پرداخت به ذی‌نفع نهایی کامل شود.کسری مداوم منابع و مصارف هدفمندی یارانه‌ها/ چالشی که هر سال جدی‌تر خواهد گردیدتاخیر 5 ماهه در اجرای یک تکلیف قانونی؛ یارانه ثروتمندان شهریور حذف می شود؟شفافیت در یارانه 7 هزار میلیارد تومانی با پرداخت مستقیم به ذی‌نفع نهایییکی از مصداق‌های دیگر پرداخت به ذی‌نفع نهایی که مدت زیادی از اجرایی گردیدن آن نمی‌گذرد، مسئله پرداخت به پیمانکارانی هست که برای دانشگاه‌های دولتی کار می‌کنند. رقم یارانه پرداختی در این چارچوب نیز حدود 7 هزار میلیارد تومان هست.در همین چارچوب تنها یکی از دانشگاه‌های مانند دانشگاه شریف حدود 10 پیمانکار مختلف دارای بوده هست. به این ترتیب حدود 300 دانشگاه دولتی کشور (30 دانشگاه علوم پزشکی و 230 دانشگاه زیر مجموعه وزارت علوم) نزدیک به 2400 پیمانکار غذا دارند.در گذشته یارانه غذای دانشگاه‌ها به صورت تنخواه در اختیار دانشگاه قرار می‌گرفت و در این بین شفافیت کاملی از قراردادهای بین پیمانکار و دانشگاه‌ها و رقم پرداختی به پیمانکار وجود ندارای بود.همین مسئله به عاملی برای کاهش کیفیت غذای دانشگاه‌ها تبدیل گردیده قرار دارای بود. به‌تازگی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها نسبت به اجرای پرداخت به ذی‌نفع نهایی در این بخش در کنار پرداخت یارانه نقدی اقدام کرده هست.بر همین اساس دیگر این بخش از مصارف  هدفمندسازی به حساب دانشگاه‌ها منتقل نخواهد گردید بلکه مستقیماً به حساب پیمانکار می‌رود. در عین حال و پیش  از پرداخت اطلاعات قرارداد و پیمانکار با شماره حساب مقصد چک خواهد گردید تا مغایرتی وجود ندارای بوده باگردید. با این فرآیند از پرداخت به ذی‌نفع حقیقی اطمینان حاصل خواهد گردید.نظارت مستمر بر پیمانکاران؛ پایه‌ای برای تخصیص و ارزیابی قرار دارای بودجهباید توجه دارای بود که موضوع ایجاد حساب واحد خزانه و پرداخت به ذی‌نفع نهایی مقدمات اجرای تنها یکی از بخش‌های اصلاح ساختار قرار دارای بودجه هستند که از آن با عنوان قرار دارای بودجه‌ریزی مبتنی برعملکرد یاد می‌کنیم. در حقیقت مرحله بعدی در فرآیندی که به عنوان نمونه ذکر گردید این هست که امکان رصد مداوم کیفیت غذایی که در اختیار دانشجویان کشور قرار دریافت می‌کند فراهم شود.به عبارت دیگر عملکرد پیمانکاری که با دولت قرار دارد به طور مداوم مورد بررسی قرار دریافت می‌کند و سرانجام امکان تخصیص، جریمه و یا تشویق براساس عملکرد فراهم خواهد گردید. اجرایی گردیدن این چارچوب در ساختار کلی نظام قرار دارای بودجه‌ریزی کشور یکی از مسائل کلیدی در اصلاح ساختار قرار دارای بودجه کشور هست.شاید مثالی که ذکر گردید بخشی کوچک را شامل شود اما آغاز گردیدن چنین مسیری خود از اهمیت بالایی برخوردار هست و این امیدواری وجود دارد با اجرای آن در سایر بخش‌ها نیز شاهد افزایش کیفیت ارائه خدمات به ذی‌نفعان و در عین حال جلوگیری از هدررفت قرار دارای بودجه دولت باشیم.انتهای پیام/