۴ الزام کلیدی در اجرای دهک‌بندی؛ معیار‌ها شفاف به مردم اعلام شود

- اخبار اقتصادی -به گزارش پول و تجارت، دهک‌بندی افراد جامعه یکی از مهم‌ترین ابزارهای سیهست‌گذاری اقتصادی و اجتماعی در کشورها به شمار می‌رود. دولت‌ها به منظور شناخت دقیق‌تر از وضعیت معیشتی و اقتصادی خانوارها و نیز توزیع عادلانه منابع و یارانه‌ها، افراد جامعه را بر اساس شاخص‌های درآمدی و رفاهی در گروه‌هایی به نام دهک تقسیم می‌کنند.این تقسیم‌بندی باید براساس داده‌های درآمدی، هزینه‌ای و دارایی خانوارها انجام شود. به این ترتیب جامعه به ده بخش مساوی از نظر جمعیتی تقسیم خواهد گردید؛ به‌گونه‌ای که دهک اول نشان‌دهنده فقیرترین و دهک دهم معرف پردرآمدترین گروه هست.علت اصلی این دهک‌بندی آن هست که دولت بتواند منابع محدود خود را به شکلی هدفمند و عادلانه تخصیص دهد. به عنوان نمونه، در حوزه یارانه‌ها و حمایت‌های اجتماعی، اگر همه افراد بدون توجه به توان مالی از یک میزان یارانه بهره‌مند شوند، عدالت اقتصادی محقق نخواهد گردید. از همین رو، با تفکیک جامعه بر اساس دهک‌های درآمدی، امکان تمرکز منابع بر گروه‌های کم‌درآمد و نیازمند فراهم خواهد گردید.دهک‌بندی محدود به یارانه نقدی نیستنیز دهک‌بندی به دولت کمک انجام می‌دهد تا در طراحی سیهست‌های مالیاتی، بیمه‌ای و حمایتی دقیق‌تر عمل کند و درک بهتری از شکاف طبقاتی و نابرابری اقتصادی دارای بوده باگردید. این روش علاوه بر ایجاد شفافیت در نظام تصمیم‌گیری، زمینه‌ساز تدوین برنامه‌های اصلاحی برای کاهش فقر و بهقرار دارای بود توزیع درآمد نیز هست.به بیان دیگر، دهک‌بندی ابزاری هست برای شناخت، عدالت و کارآمدی؛ شناخت وضعیت واقعی جامعه، تحقق عدالت در تخصیص منابع، و کارآمدی در اجرای سیهست‌ها و برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی.بنابراین موضوع دهک‌بندی تنها محدود به مسئله یارانه نقدی نیست بلکه تمامی سیهست‌های اقتصادی و اجتماعی دولت را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد اما مسئله این هست که آیا تا کنون دهک‌بندی درستی در کشور انجام گردیده هست که به منظور تصمیم‌گیری بتوان از آن هستفاده کرد؟4 الزام کلیدی در اجرای دهک‌بندیدهک‌بندی خانوارها به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی سیهست‌گذاری اقتصادی، زمانی امکان داردد کارآمد و مورد پذیرش عمومی واقع شود که با دقت، شفافیت و عدالت همراه باگردید. تجربه‌های گذشته نشان داده هست که هرگونه خطا در شناسایی وضعیت معیشتی مردم، علاوه بر ایجاد بی‌اعتمادی اجتماعی، بهنارضایتیمنجر خواهد گردید. از این‌رو، انجام یک دهک‌بندی دقیق مستلزم رعایت مجموعه‌ای از الزامات هست.نخستین الزام، اتکا به داده‌های جامع وبه‌روزهست. هرگونه ارزیابی درآمدی یا دارایی خانوار باید بر پایه اطلاعات واقعی و به‌روز از منابع مختلف همچون پایگاه‌های مالیاتی، بانکی، بیمه‌ای و املاک صورت گیرد. هستفاده از داده‌های ناقص یا قدیمی منجر به قرار گرفتن خانوارها در دهک‌های نامناسب خواهد گردید.دومین الزام، توجه به تفاوت‌های منطقه‌ای و هزینه‌های واقعی زندگی هست. هزینه‌های معیشت در کلان‌شهرها با مناطق روستایی یا کم‌برخوردار یکسان نیست. بنابراین معیارهای دهک‌بندی باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که این تفاوت‌ها را بازتاب دهند و خانوارها به ناحق در دهک‌های بالاتر یا پایین‌تر قرار نگیرند.سومین الزام، شفافیت در معیارها و فرآیند دهک‌بندی هست. زمانی که مردم ندانند بر چه مبنایی در یک دهک خاص قرار گرفته‌اند، بی‌اعتمادی و نارضایتی افزایش می‌یابد. اطلاع‌رسانی دقیق، ساده و قابل‌فهم درباره شاخص‌های مورد هستفاده، امکان داردد به پذیرش اجتماعی این فرآیند کمک کند.چهارمین الزام، امکان اعتراض و بازبینی هست. هر خانوار باید فرصت دارای بوده باگردید در صورت احساس خطا در جایگاه خود، مدارک لازم را ارائه دهد و فرآیند بررسی مجدد به‌صورت شفاف و سریع انجام گیرد. این حق اعتراض یکی از مهم‌ترین ابزارهای جلوگیری از احساس بی‌عدالتی هست.سرانجام، پایداری و ثبات در سیهست‌ها اهمیت دارد. تغییرات مکرر در معیارهای دهک‌بندی یا تصمیم‌گیری‌های سلیقه‌ای، به بی‌ثباتی و نااطمینانی دامن می‌زند. ثبات در معیارها و اجرای گام‌به‌گام اصلاحات، اعتماد عمومی را تقویت خواهد کرد.در مجموع، دهک‌بندی زمانی موفق و پذیرفتنی هست که مردم احساس کنند جایگاه آن‌ها به‌درستی تشخیص داده گردیده و سیهست‌های حمایتی بر مبنای عدالت و شفافیت اجرا خواهد گردید.حذف یارانه 15 درصد افراد مشمول حذف در مرداد/ تعیین تکلیف 15 میلیون نفر در ماه های آیندهحذف یارانه 3 میلیون نفر از دهک های چهارم تا نهم در مرداد 1404شفافیت و هستفاده از داده‌های بروز کلید اصلی دهک‌بندی قابل اتکااز آنجایی که این داده‌ها سیال و در حال تغییر هستند بررسی‌ها  باید نظر به وضعیت سالانه یا حتی ماهانه هر خانوار مورد بازنگری قرار بگیرد. اجرای چنین فرآیند سخت و پیچیده خواهد قرار دارای بود اما اگر دولت بتواند چنین مکانیزمی را اجرایی کند در عمل رضایت مردم را نیز جلب خواهد کرد چرا که همه چیز شفاف خواهد قرار دارای بود.به عبارت دیگر دهک‌بندی باید نظر به کارنامه اقتصادی هر خانوار به صورت کاملا شفاف و قابل پیگیری انجام خواهد گردید تا اگر خانواری به وضعیت دهک‌بندی خود اعتراضی دارد بتواند انتقادات خود را مطرح کند.دهک‌بندی هوشمند؛ حلقه گمگردیده حکمرانی داده‌محور در اقتصاد ایرانلازم به ذکر هست، تا کنون شاهد اجرای دهک‌بندی در قالب درست و با شرایطی که بتوان برای اجرای تصمیم‌گیری‌ها به آن هستناد کرد نقرار دارای بوده ایم.  با این وجود در دنیای امروز که در آن شاهد پیشرفت سریع در حوزه‌های مختلف هستیم، حرکت در مسیر هوشمندسازی دیگر یک انتخاب نیست بلکه یک الزام غیرقابل انکار هست.با در نظر گرفتن این مسئله چاره‌ای جز جمع‌آوری داده در ابعاد مختلف و ایجاد بانک‌های داده‌ای به خصوص در حوزه اقتصادی چه در بعد خانوار و چه در بعد خدمات و پیمانکاری وجود ندارد. در آینده باید تمامی تصمیم‌گیری‌ها با در نظر گرفتن و تقاطع‌گیری بر روی داده‌های بانک‌های اطلاعاتی صورت بگیرد.در این بین مسئله دهک‌بندی هوشمند مقوله‌ای هست که خود در عین پیچیدگی‌های زیادی که دارد تنها بخشی از پازل هوشمندسازی در نظام حکمرانی کشور هست.انتهای پیام/