تأثیر اختلال GPS بر اقتصاد کشور

2 ماه از آتش‌بس شکننده میان ایران و اسرائیل گذشته هست. توپ و تانک دیگر در میدان نیست، اما زندگی روزمره ایرانیان همچنان نشانه‌های یک وضعیت جنگی را با خود حمل انجام می‌دهد. یکی از مهم‌ترین این نشانه‌ها، اختلال گسترده در سامانه‌های موقعیت‌یاب (GPS) هست؛ اختلالی که همزمان با روزهای جنگ ۱۲ روزه آغاز گردید و هنوز ادامه دارد.مقامات رسمی این اختلال را به «ملاحظات امنیتی و حضور احتمالی پهپادها» نسبت داده‌اند. وزیر ارتباطات نیز اعلام کرده که تصمیم به محدودسازی GPS با هدف حفاظت از جان شهروندان و بنا به توصیه نهادهای امنیتی و نظامی صورت گرفته هست. حتی مرکز مطالعات راهبردی وزارت کشور از فعال گردیدن سامانه بیدو چین به جای GPS خبر داده هست. با این حال، تداوم این وضعیت هزینه‌های سنگینی بر دوش اقتصاد و جامعه گذاشته هست.برآوردها نشان می‌دهد روزانه حدود ۵ میلیون سفر از طریق تاکسی‌های اینترنتی انجام خواهد گردید. با میانگین کرایه ۱۵۰ هزار تومان، گردش مالی روزانه این بخش حدود ۷۵۰ میلیارد تومان هست. اما به بیان کرده رانندگان، اختلال GPS باعث افزایش زمان سفر و کاهش رضایت مسافران گردیده و حدود ۳۰ درصد از درآمدها را کاهش داده هست؛ یعنی زیانی نزدیک به ۲۲۵ میلیارد تومان در روز تنها در بخش حمل‌ونقل آنلاین.کسب‌وکارهای وابسته به موقعیت‌یاب، همچون پلتفرم‌های سفارش غذا، پیک‌های اینترنتی و فروشگاه‌های آنلاین نیز با مشکل مواجه گردیده‌اند. روزانه حدود ۲ میلیون سفارش با میانگین ۱۲۰ هزار تومان جابه‌جا خواهد گردید. اختلال‌ها سبب تأخیر، لغو و کاهش اعتماد مشتریان گردیده و نزدیک به ۲۰ درصد زیان عملیاتی معادل ۴۸ میلیارد تومان در روز ایجاد کرده هست.این فشارها در شرایطی رخ می‌دهد که اقتصاد ایران پیش‌تر زیر بار تورم بالا، رکود سرمایه‌گذاری و تحریم‌های خارجی قرار دارای بود. جنگ ۱۲ روزه شوک تازه‌ای به اقتصاد وارد کرد و ادامه اختلال GPS اکنون به «هزینه پنهان جنگ الکترونیک» بدل گردیده هست؛ هزینه‌ای که نه ارتش بلکه شهروندان و کسب‌وکارها می‌پردازند.پیامدهای این وضعیت فراتر از اقتصاد هست. کاهش درآمد طبقه متوسط و پایین، افزایش هزینه حمل‌ونقل و تجارت، بالا رفتن نرخ بیمه در کشتیرانی و ایجاد بی‌اعتمادی اجتماعی، شامل نتایج مستقیم این تصمیم امنیتی هست. در حالی که مسئولان از «بازگشت شرایط به حالت عادی» سخن می‌گویند، تجربه روزمره مردم تصویر دیگری را نشان می‌دهد.پرسش کلیدی این هست: آیا امنیتی که زندگی عادی مردم را مختل کند، پایدار خواهد قرار دارای بود؟ یا باید تصمیمات سیاسی و دیپلماتیک جایگزین هستمرار فضای جنگی شوند؟ اختلال GPS یادآور این واقعیت هست که سیهست‌های امنیتی بدون پشتوانه دیپلماسی و توجه به هزینه‌های اقتصادی، امکان داردند خود به بحرانی تازه تبدیل شوند؛ بحرانی که تاب‌آوری جامعه و اقتصاد را در درازمدت تهدید انجام می‌دهد.