مکانیزم ماشه و اقتصاد ایران/ چرا بازگشت قطعنامه‌ها تأثیر مستقیم ندارد؟

- اخبار اقتصادی -به گزارش پول و تجارت، فعال‌سازی مکانیزم ماشه از سوی سه کشور اروپایی بار دیگر بحث بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت را به میان آورده هست، اما بررسی متون این قطعنامه‌ها و تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد که این اقدام تأثیر مستقیم و جدی بر اقتصاد ایران ندارد و بیشتر کارکرد روانی دارد.مکانیزم موسوم به «اسنپ‌بک» نخستین‌بار در قطعنامه 2231 شورای امنیت (سال 2015) تعریف گردید. براساس این سازوکار، اعضای برجام امکان داردند در صورت نقض توافق توسط ایران، طی روندی 30 روزه تحریم‌های لغوگردیده را بازگردانند. اما واقعیت این هست که بازگشت شش قطعنامه (1696، 1737، 1747، 1803، 1835 و 1929) تنها به معنای فعال گردیدن دوباره همان مصوبات قدیمی هست و هیچ سازوکار اجرایی تازه‌ای به دنبال ندارد.مکانیسم ماشه ابزار جنگ روانی، نه تغییر واقعی اقتصادچرا مکانیزم ماشه عملاً بی‌اثر هست؟الف) برخلاف سال‌های 2006 تا 2010 که اجماع جهانی علیه ایران شکل گرفته قرار دارای بود، امروز چین و روسیه آشکارا با این اقدام مخالف‌اند و اجرای آن را مشروع نمی‌دانند.ب) حدوداً تمام محدودیت‌های احتمالی قطعنامه‌ها، پیشاپیش در قالب تحریم‌های یک‌جانبه و ثانویه آمریکا علیه ایران اعمال گردیده و هم‌پوشانی کامل دارند.ج) ایران در سال‌های اخیر شبکه‌های جایگزین مالی و تجاری (فروش نفت از طریق ناوگان سایه، معاملات غیردلاری و همکاری با کشورهای آسیایی) ایجاد کرده که اثرگذاری تحریم‌های جدید را کاهش می‌دهد.د) تجربه شکست‌خورده آمریکا در سال 2020 برای فعال‌سازی یک‌جانبه مکانیزم ماشه نشان داد که این ابزار بیش از آنکه کارکرد اجرایی دارای بوده باگردید، صرفاً جنبه سیاسی و تبلیغاتی دارد.اثر روانی و جنگ رسانه‌ایبازار ارز ایران به گردیدت تحت تأثیر جو روانی هست. انتشار تیترهایی درباره «بازگشت شش قطعنامه» یا گزارش‌های جعلی همچون پیش‌بینی «دلار 165 هزار تومانی» بیش از آنکه واقعیت اقتصادی را بازتاب دهد، کارکردی در جهت التهاب‌آفرینی و شکل‌دهی انتظارات تورمی دارد. حتی اتاق بازرگانی نیز انتساب این گزارش جنجالی به خود را تکذیب کرده هست.فواد ایزدی: تحریم‌های آمریکا؛ منشأ اصلی فشار اقتصادی نه مکانیزم ماشهایزدی با اشاره به اینکه تحریم های یکجانبه آمریکا بار اقتصادی برای ما دارد نه تحریم های سازمان ملل بیان کرد: در حالی که رسانه‌های خارجی از فعال‌سازی مکانیزم ماشه به‌عنوان تهدیدی برای اقتصاد ایران یاد می‌کنند، واقعیت آن هست که بخش عمده فشارهای اقتصادی سال‌های اخیر، ناشی از تحریم‌های یک‌جانبه ایالات متحده هست؛ تحریم‌هایی که فروش نفت ایران و ارتباطات بانکی را به‌گردیدت محدود کرده‌اند. به عبارت دیگر، تنها تعداد محدودی از کشورها خریدار نفت ایران هستند و نقل‌وانتقالات مالی نیز با دشواری فراوان انجام خواهد گردید و این محدودیت‌ها مستقیماً محصول مصوبات کنگره و خزانه‌داری آمریکا هست.وی افزود: اما اگر به متن قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت که اکنون قرار هست در چارچوب مکانیزم ماشه بازگردند مراجعه شود، به‌روشنی مشخص هست که هیچ اشاره‌ای به تحریم نفت ایران یا انسداد نقل‌وانتقالات مالی نگردیده هست. موضوع این قطعنامه‌ها عمدتاً به فعالیت‌های هسته‌ای و چندین حوزه‌های نظامی مربوط خواهد گردید و از منظر اقتصادی پوشش گسترده‌ای ندارند.او با اشاره به تجمیع نظر کارشناسان بیان کرد: از همین رو کارشناسان تأکید می‌کنند که تهدید اصلی ناشی از مکانیزم ماشه، نه در حوزه عملی بلکه در حوزه روانی هست. رسانه‌های وابسته به رژیم صهیونیستی و حامیان آن تلاش دارند با برجسته‌سازی این موضوع، فضای روانی جامعه ایران را متشنج کرده و از رهگذر افزایش انتظارات تورمی، بازار ارز و دیگر شاخص‌های اقتصادی را تحت فشار قرار دهند.براتی: محدوده قطعنامه‌های شورای امنیت؛ تمرکز بر فعالیت‌های هسته‌ای هست نه اقتصادیدر همین زمینه، مسعود براتی کارشناس اقتصادی با اشاره به تمرکز تحریم های سازمان ملل بر امور غیر اقتصادی تصریح کرد: مکانیزم ماشه سرانجام منجر به بازگشت همان قطعنامه‌هایی خواهد گردید که در چارچوب برجام به‌طور مشروط لغو گردیده قرار دارای بودند. بررسی این قطعنامه‌ها از دو منظر اهمیت دارد؛ نخست خود متون آنها و دوم تجربه تاریخی ایران از سال 1385 تا 1389 که این قطعنامه‌ها برقرار قرار دارای بود.محدوده تحریم‌های شورای امنیت، عمدتاً فعالیت‌های هسته‌ای و چندین موضوعات نظامی را پوشش می‌دهد و به حوزه‌های کلیدی اقتصاد همچون فروش نفت و صادرات غیرنفتی ورود جدی ندارد. بنابراین در مقایسه با تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا، دامنه اثرگذاری بسیار محدودی دارد.وی افزود: بررسی روند فعالیت‌های اقتصادی ایران در دوره اجرای این قطعنامه‌ها نشان می‌دهد که آثار جدی اقتصادی از ناحیه آنها مشاهده نگردید. فشار اصلی همواره از سمت تحریم‌های آمریکا قرار دارای بوده هست. البته بازگشت این قطعنامه‌ها امکان داردد جو روانی موقت ایجاد کند و در بازار ارز یا انتظارات عمومی اثر بگذارد، اما این اثرات گذرا خواهد قرار دارای بود. به‌ویژه آنکه چین و روسیه نیز این اقدام اروپایی‌ها را نامشروع دانسته و مخالفت خود را اعلام کرده‌اند و این کشورها به‌عنوان شرکای مهم اقتصادی ایران بعید هست در اجرای سختگیرانه چنین تحریم‌هایی همکاری کنند.او در پایان اشاره کرد: در مجموع، تجربه گذشته و محتوای قطعنامه‌های شورای امنیت نشان می‌دهد که فعال‌سازی مکانیزم ماشه تأثیر مستقیمی بر اقتصاد ایران ندارد. مشکلات اصلی اقتصاد کشور ناشی از تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا هست و آنچه امروز بیش از همه اهمیت دارد، مدیریت فضای روانی و جلوگیری از سوءهستفاده رسانه‌های خارجی برای ایجاد التهاب در بازار ارز و اقتصاد کشور هست.انتهای پیام/