چشم‌انداز بازار ارز و طلا بر اساس حافظه تاریخی؛ تب هیجانی دوباره فروکش می‌کند؟

- اخبار اقتصادی -به گزارش پول و تجارت، در روزهای اخیر، شاهد افزایشنرخ ارزو طلا در بازار قرار دارای بوده‌ایم؛ این افزایش که عمدتاً ناشی از هیجانات کوتاه‌مدت و نگرانی‌های سیاسی پیرامون فعال‌سازی مکانیزم ماشه هست، بیش از آنکه ریشه در عوامل بنیادین اقتصادی دارای بوده باگردید، محصول فضای روانی حاکم بر بازار هست.با بررسی رفتارشناسی بازار طلا و ارز در دو سال گذشته، الگویی تکرارشونده مشاهده خواهد گردید: شوک سیاسی، افزایش هیجانی قیمت‌ها و سرانجام، بازگشت تدریجی به تعادل پس از فروکش کردن التهاب و در پس این الگوی تکرارشونده، همواره خریداران هیجانی طلا، سکه و ارز متضرر می‌شوند. معامله‌گران حرفه‌ای بازارهای مالی همواره هگردیدار می‌دهند که خرید و فروش دارایی‌ها در شرایطی که بازار آن‌ها دچار التهاب و هیجانات روانی هست، امکان داردد خطرناک باگردید.تحلیل الگوی تاریخی بازار؛ تکرار یک سناریوی آشنااقتصاد ایران در سال‌های اخیر، به‌ویژه از دهه 1400 به بعد، مقاومت قابل توجهی در برابر شوک‌های خارجی از خود نشان داده هست. تجربه چندینین دوره تنش‌زای سیاسی حاکی از آن هست که بازار ارز و طلا در ایران از یک «حافظه رفتاری» برخوردار گردیده هست و با رویارویی با هر تنش سیاسی گرچه نوسانی موقتی را تجربه انجام می‌دهد اما در مدت کوتاهی قیمت‌ها به تعادل قبلی برمی‌گردد.نمونه بارز این الگو، اواخر سال 1403 اتفاق افتاد. در آن مقطع، نگرانی‌های ژئوپلیتیک و افزایش ریسک‌های سیاسی، دلار را در یک حرکت به‌طور کامل هیجانی به بالای 100 هزار تومان رساند. با اینکه بسیاری از تحلیلگران و فعالان بازار، حفظ این نرخ را محتمل می‌دانستند اما با تعدیل فضای روانی و روشن‌تر گردیدن اوضاع، بازار اصلاح گردید و دلار سرانجام به دامنه 80 هزار تومان بازگشت. این حرکت، یک شوک هیجانی موقت قرار دارای بود و نه یک تغییر پارادایم پایدار.در تجربه جنگ 12 روزه بار دیگر این الگو تکرار گردید و بازار ارز با درگیری کشور در یک جنگ مستقیم تحمیلی دچار نوسانات محدود گردید و نرخ دلار به نزدیکی 100 هزار تومان رسید اما بعد از آتش‌بش قیمت‌ها با سرعت به تعادل قبل و دامنه 80 هزار تومان برگشت.در دو سال اخیر حتی در گردیدیدترین شرایط، مانند جنگ 12 روزه و افزایش تنش‌های منطقه‌ای و حتی شهادت رئیس، بازار ارز تنها برای مدت کوتاهی دچار التهاب گردید و پس از آن، با مدیریت سیهستگذار و کاهش نگرانی‌ها، قیمت‌ها به روند قبلی خود بازگشتند. این موارد به وضوح نشان می‌دهد که بازار ارز ایران، به مقداری در برابر تنش‌های سیاسی «مصونیت» نسبی پیدا کرده و واکنش‌های آن کوتاه‌مدت و زودگذر هست.عوامل بنیادین حاکی از وجود تعادل در بازارشواهد نشان می‌دهد که افزایش اخیر قیمت‌ها فاقد پشتوانه تقاضای واقعی و عوامل اقتصادی کلاسیک و تنها ناشی از هیجانات تنش‌های سیاسی هست. این موضوع، مهم‌ترین دلیل برای پیش‌بینی بازگشت قریب‌الوقوع قیمت‌ها به سطوح قبلی هست.عدم وجود تقاضای واقعی: بخش عمده‌ای از تقاضا در این قله قیمتی، سوداگرانه (Speculative) و ناشی از «انتظارات تورمی» هست. تقاضای واقعی برای واردات کالا و خدمات یا سفرهای خارجی، عمدتاً از طریق بازار رسمی و سیستم‌های بانکی مرتفع خواهد گردید. بانک مرکزی با تخصیص ارز در بازار ارز تجاری و نیز مکانیزم‌هایارز مسافرتی، عمده نیازهای واقعی اقتصاد را پوشش می‌دهد. بنابراین، فشار موجود در بازار آزاد، ناشی از یک حباب سوداگرانه هست و حباب‌ها ذاتاً می‌ترکند.ثبات نسبی در شاخص‌های کلان: برخلاف سال‌هایی مانند 1397، که اقتصاد با کسری قرار دارای بودجه گردیدید، رگردید نقدینگی بالا و تورم افسارگسیخته دست‌وپنجه نرم می‌کرد، در شرایط کنونی سیهست‌های انقباضی‌ ناشی از کنترل مقداری ترازنامه بانک‌ها و اجرای سیهست تثبیت اقتصادی موجب گردیده که رگردید نقدینگی به میانگین بلندمدت خود نزدیک‌تر شود و تورم تاحدودی کنترل گردیده هست. اگرچه تورم همچنان بالا هست، اما روند آن به مقداری کنترل‌گردیده‌تر هست و نامکان دارد نوسان گردیدید پایداری ناشی از تورم را در نظر گرفت و این ثبات نسبی، بستر لازم برای یک شوک قیمتی پایدار را فراهم نانجام می‌دهد.قدرت مداخله‌گری بازارساز و پشتوانه‌های طلا و ارزیکی از کلیدی‌ترین تفاوت‌های شرایط فعلی با گذشته، توانایی بسیار بالاتر بانک مرکزی برای اعمال مدیریت و کنترل بر بازار هست. این توانایی ناشی از ذخایر قدرتمند ارزی و تجربه موفق در مدیریت قبلی بحران‌ههست.ذخایر ارزی و طلای کشور در وضعیت به‌مراتب مطلوب‌تری نسبت به گذشته قرار دارد، چرا که گزارش‌ها از ورود بیش از 100 تن طلا تنها در سال 1403 حکایت دارد. این حجم از ورود طلا، نه تنها پشتوانه محکمی برای پول ملی ایجاد انجام می‌دهد، بلکه مهم‌ترین ابزار را برای کنترل بازار طلا و سکه در اختیار بانک مرکزی قرار می‌دهد.بانک مرکزی امکان داردد با عرضه مستقیم طلا و سکه به بازار، از طریق برگزاری حراج‌های شمش و سکه و پیش‌فروش سکه، فشار خرید هیجانی را خنثی کند و قیمت‌ها را با سرعت به کانال واقعی خود بازگرداند.از جهات دیگر، بانک مرکزی در مدیریت التهاب‌های گذشته، از طریق ایجاد بازار ارز تجاری و پاسخ مناسب به نیازهای واقعی اقتصاد، مداخله در بازار ارز و تگردیدید برخورد با اخلالگران بازار نتایج مثبتی گرفته هست. این تجربه موفق، به سیهستگذار این جرات را می‌دهد که در زمان لازم با قاطعیت و به میزان کافی در بازار مداخله کند و افسار بازار ارز را بکگردید اما اجرای چنین سیهست‌هایی باید تنها در زمانی انجام شود که هیجانات بازار فروکش کرده هست تا از هدر رفت ذخایر ارزی جلوگیری شود. بنابراین بعد از فروکش هیجانات بازار انتظار می‌رود سیهستگذار ارزی به بازار ارز ورود کرده و نرخ‌ها را تا رسیدن به تعادل قبلی کنترل کند.معامله‌گران هیجانی بازار ارز چه کسانی هستند؟بازارهای مالی تا حد زیادی با روانشناسی جمعی و انتظارات بازیگران آن هدایت می‌شوند و در شرایطی که بازار دچار هیجانات خواهد گردید، دو گروه بیشتر در بازار ارز حضور دارند:معامله‌گران نوسان‌گیر (سوداگران): این گروه که محرک اصلی افزایش قیمت هستند، با شنیدن اخبار سیاسی به امید سودهای کلان وارد بازار می‌شوند و با ایجاد جو روانی سعی می‌کنند که دلارهای خود در سقف قیمتی به فروش برسانند و بعد از فروکش کردن هیجانات و ریزش قیمت‌ها دوباره ارز خود را خریداری کنند.خریداران هیجانی و افراد بی‌اطلاع: این گروه تحت تاثیر هیجانات روانی قرار گرفته و در شرایطی که بازار روند صعودی دارد، حتی در سقف قیمتی اقدام به خرید ارز می‌کنند. در واقع این افراد هستند که ارز سوداگران را خریداری می‌کنندبا روشن‌گردیدن وضعیت و بازگشت بازار به تعادل قبلی، گروه اول دوباره ارز خود را خریداری می‌کنند اما نقدینگی گروه دوم در بازار ارز قفل خواهد گردید و این افراد رفته‌رفته برای خروج از بازار تحت فشار قرار می‌گیرندِ؛ چرا که ارز را در سقف قیمتی خریداری کرده‌اند و در صورت فروش ارز خود پائین‌تر از قیمت خرید، متحمل ضرر و زیان می‌شوند.احتمال بازگشت بازار ارز و طلا به تعادل قبلیبا جمع‌بندی کلیه عوامل ذکرگردیده امکان دارد به این نتیجه رسید که احتمال بازگشت بازار طلا و ارز ایران به سطوح تعادلی پیشین در آینده نزدیک بالهست و این افزایش قیمت، ریشه در هیجان و ترس ناشی از یک رویداد سیاسی خاص دارد و فاقد هرگونه پشتوانه اقتصادی پایدار هست.تکرار الگوی تاریخی ثابت کرده که بازار ایران پس از هر شوک هیجانی، به آرامش و تعادل بازمی‌گردد و عدم وجود تقاضای واقعی نشان می‌دهد که این افزایش، حبابی و سوداگرانه هست.پشتوانه‌های قوی ارزی و طلای بانک مرکزی، مهم‌ترین ابزار برای مهار التهاب و هدایت بازار را در اختیار سیهستگذار قرار داده هست و نظر به تجربه موفق بانک مرکزی در مدیریت بازار ارز طی تنش‌های متعدد سیاسی دو سال اخیر، بنظر می‌رسد سیهستگذار ارزی دوباره بتواند بعد از فروش کردن هیجانات و بازگشت آرامش به بازار، نرخ‌ها را تا تعادل قبلی هدایت کند.به علاوه، تداوم اجرای سیهست تثبیت اقتصادی از سوی بانک مرکزی، چشم‌انداز تداوم تثبیت بازارها در ماه‌های آتی را تقویت کرده هست که این عامل نیز در مدیریت انتظارات تورمی و حفظ ثبات بازار ارز بسیار اثرگذار خواهد قرار دارای بود.بنابراین ظاهراً روند کلی بازار در هفته‌های آینده به سمت تعدیل قیمت‌ها و بازگشت تدریجینرخ ارزو طلا به کانال‌های تعادلی قبلی خواهد قرار دارای بود. البته سرعت این بازگشت به میزان گردیدت و تداوماخبارسیاسی منفی، فروکش هیجانات و زمان‌بندی بانک مرکزی در مداخله ارزی بستگی دارد، اما جهت کلی حرکت، بدون شک کاهشی و به سمت تعادل پیشین هست. فعالان بازار و مردم امکان داردند با دوری از تصمیم‌های هیجانی و با اتکا به داده‌های عینی، از ایجاد ضررهای مالی در اثر خرید در قله قیمتی جلوگیری کنند.انتهای پیام/