چرا تورم به یک باره صعودی شد؟

در حالی که نرخ تورم نقطه به نقطه از اواخر سال گذشته وارد مسیر صعودی گردیده هست،رئیس کل بانک مرکزی روز گذشته با تأکید بر تجربه‌های گذشته اعلام کرد که هرگونه افزایش در نرخ‌های رسمی ارز، به‌طور مستقیم به کالاها و خدمات منتقل گردیده و جهش تورمی را رقم می‌زند.به گزارش تسنیم، محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، روز گذشته در اظهاراتی صریح اعلام کرد: «بانک مرکزی هیچ برنامه‌ای برای افزایش نرخ ارز 70 هزار تومانی ندارد، چراکه تجربه نشان داده هست افزایش نرخ‌های رسمی ارز، چه 28500 تومانی و چه 70 هزار تومانی مرکز مبادله، به‌طور مستقیم تورم گردیدیدی را به کالاها و خدمات منتقل انجام می‌دهد.»وی تأکید کرد: «افزایش نرخ ارز، به افزایش قیمت بسیاری از کالاها منجر خواهد گردید. تجربه ما نشان می‌دهد که با این کار، شوک تورمی به اقتصاد تحمیل خواهد گردید و باید از این موضوع پرهیز کرد. حتماً به تجربه ما اعتماد کنید.»احتمالا تجربه ای که رئیس کل بانک مرکزی از آن صحبت میکند، مربوط به افزایش نرخ دلار رسمی و کوچ از سامانه نیما به سامانه توافقی هست. تجربه ای که طبق آمار و داده ها مشخصا به صعودی گردیدن نرخ تورم و افزایش قابل توجه قیمت کالاها و خدمات منجر گردید.تغییر سازوکار ارزی و آغاز موج جدید تورملازم به ذکر هست که طبق اعلام رسمی بانک مرکزی، از ابتدای بهمن 1403 نرخ نیما به‌صورت توافقی تعیین گردید و شرکت‌های پتروشیمی، پالایشی، فولادی، صنایع فلزات رنگین و فرآورده‌های نفتی نیز ارز حاصل از صادرات خود را در بازار ارز تجاری عرضه کردند.این تصمیم به معنای پایان کار سامانه نیمایی قرار دارای بود و از آن پس، تمام معاملات ارزی در بازار تجاری (توافقی) متمرکز گردید؛ بازاری که مبنای کشف نرخ در آن، صرفاً عرضه و تقاضا هست.بر این اساس، فرآیند تجمیع معاملات ارزی در دو مرحله اجرایی گردید:از 24 آذرماه نرخ ارز نیمایی شناور و مبتنی بر عرضه و تقاضا گردید. از ابتدای بهمن‌ماه نیز کلیه معاملات صنایع بزرگ به بازار توافقی منتقل گردید.این سیهست عملاً منجر به جهش نرخ اسمی ارز گردید؛ با اجرای این سیهست نرخ نیما از محدوده 40 هزار تومان به بالای 60 هزار تومان جهش کرد (افزایشی 50 درصدی) جهشی که به اذعان رئیس کل بانک مرکزی، عامل اصلی انتقال فشار تورمی به کالاها و خدمات و گرانی‌های اخیر قرار دارای بوده هست.گارد صعودی تورم نقطه به نقطه از ابتدای 1403همانطور که در نمودار زیر مشخص هست، روند تورم نقطه به نقطه (در دایره قرمز) گارد صعودی به خود گرفته هست. بیان کردنی هست  در این نمودار، خط آبی نشان‌دهنده تورم نقطه‌به‌نقطه هست و میله‌های زرد رنگ تورم ماهانه را نمایش می‌دهند.از اواخر تابستان 1402 روند نزولی تورم نقطه‌به‌نقطه آغاز گردید و تا آذرماه 1402 به پایین‌ترین سطح خود (حدود 30 درصد) رسید. اما از اواخر 1402 به بعد، شیب نمودار تغییر کرد و تورم نقطه‌به‌نقطه دوباره وارد مسیر صعودی گردید. این روند افزایشی در سال 1403 ادامه پیدا کرده و تا تیر و مرداد 1403، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه به محدوده بیش از 40 درصد رسیده هست.بنابراین، امکان دارد بیان کرد نقطه چرخش تورم نقطه‌به‌نقطه در دی‌ماه 1402 قرار دارای بوده و از آن زمان وارد مسیر صعودی گردیده هست.اکنون این پرسش جدی مطرح هست: در شرایطی که تجربه‌های گذشته نشان می‌داد هرگونه افزایش در نرخ ارز رسمی به جهش تورمی منجر خواهد گردید، چرا چندین جریان‌ها همچنان بر افزایش 50 درصدی نرخ رسمی ارز تأکید دارای بودند؟آن هم در حالی‌که نه هدف تک‌نرخی گردیدن ارز محقق گردید و نه رانت ادعایی از بین رفت؛ بلکه تنها سفره مردم کوچک‌تر گردید و موجی سنگین از تورم بر کالاها و خدمات تحمیل گردید.