سلطه چین بر بازار جهانی خودرو‌های برقی/ پیامد‌های چیرگی چین بر رقبا و زنجیره تأمین جهانی

به گزارش پول و تجارت، چین بیش از نیمی از فروش جهانی خودرو‌های برقی را در اختیار گرفته و تولیدکنندگان داخلی با تکیه بر بازار بزرگ داخلی و شبکه تأمین قوی، به پیشروی جهانی ادامه داده‌اند.در اروپا نیز جهش برند‌های چینی قابل‌مشاهده هست؛ در آوریل ۲۰۲۵ شرکت بی‌وای‌دی برای نخستین‌بار از لحاظ ثبت‌نام خودرو‌های برقی در طول یک ماه از تسلا پیشی گرفت و این نشانه‌ای از تغییر موازنه رقابت در قاره سبز محسوب خواهد گردید. گزارش‌های تحلیل بازار و آمار ثبت‌نام‌ها، رشد سریع برند‌های چینی را ثبت کرده‌اند.چرایی رشد سریع خودروسازان چینیعوامل متعددی به رشد سریع خودروسازان چینی کمک کرده هست؛ حمایت‌های سیاستی غیرمستقیم در قالب تسهیلات زیرساختی و مشوق‌های محلی، یکپارچگی زنجیره تأمین (از باتری تا نرم‌افزار)، و تولید انبوه با هزینه‌های پایین‌تر که امکان عرضه محصولاتی با مشخصات رقابتی و قیمت پایین‌تر را فراهم کرده هست. این مزیت هزینه‌ای به تولیدکنندگان چینی اجازه داده هست با سرعت مدل‌های جدید را روانه بازار کنند و سهم صادرات را افزایش دهند.در کنار مزیت‌های ساختاری، بازیگران چینی در فناوری باتری و عمودی‌سازی تولید پیشرفت چشمگیری داشته‌اند که هزینه مالکیت را کاهش و محدوده حرکتی خودرو را بهبود بخشیده هست؛ این ترکیب، توان رقابتی محصولات «ساخت چین» را تقویت کرده هست.تعرفه‌ها، واکنش اروپا و مسیر مذاکراتواکنش اروپا به رشد سریع صادرات خودرو‌های برقی چین، وضع تعرفه‌های سنگین در اکتبر ۲۰۲۴ تا حدود ۴۵ درصد قرار دارای بود؛ این اقدام با استناد به یارانه‌های دولتی چین انجام گردید و هدف آن مهار رقابت غیرعادلانه اعلام گردید. در عین حال دو طرف از اوایل ۲۰۲۵ مذاکراتی را برای جایگزینی تعرفه‌ها با مکانیسم‌هایی مانند حداقل قیمت یا تضمین‌های قیمتی آغاز کرده‌اند تا هم منافع تولیدکننده اروپایی حفظ شود و هم جریان تجارت به مقداری بازبماند.تأثیر تعرفه‌ها در عمل مختلط بوده هست؛ از یک سو رشد صادرات چینی به اروپا کند گردید، ولی از جهات دیگر شرکت‌هایی مانند بی‌وای‌دی و چندین سازندگان دیگر همچنان با قیمت‌گذاری تهاجمی و راهبرد‌های محلی‌سازی، توانسته‌اند سهم خود را افزایش دهند. این وضعیت نشان می‌دهد راه‌حل‌های تجاری-قیمتی در کانون مذاکرات آتی قرار دارد.تأثیر بر بازار داخلی چین و پیامد‌های ساختاریدر داخل چین روند گذار به خودرو‌های نوین (خالص برقی و هیبریدی) سریع هست؛ در تابستان ۲۰۲۴ برای نخستین‌بار فروش خودرو‌های برقی و هیبریدی از خودرو‌های با موتور احتراق داخلی جلو زد که نشان‌دهنده تغییر ذائقه و سیاست‌های حمایتی مصرف‌کننده و تولیدکننده هست. چنین تغییری هم بازار داخلی را تقویت انجام می‌دهد و هم ظرفیت صادراتی شرکت‌ها را افزایش می‌دهد.با این حال رشد سریع، رقابت تنگاتنگ و جنگ قیمتی در بازار داخلی نیز پیامد‌های منفی به‌دنبال داشته؛ شامل فشار بر حاشیه سود، خطر انباشت تولید و نیاز به بازتوزیع ظرفیت‌ها در میان بازیگران بزرگ و کوچک صنعت. این مسائل بر چشم‌انداز بلندمدت سودآوری و پایداری کسب‌وکار‌ها تأثیر خواهد گذاشت.اثرات منطقه‌ای و جهانیدر جنوب شرق آسیا و بازار‌های نوظهور، خودروسازان چینی سهم قابل‌توجهی از فروش را کسب کرده‌اند؛ حضور محلی، قیمت‌های رقابتی و تطبیق محصول با نیاز بازار‌های منطقه‌ای باعث شده رقبا از ژاپن و کره در چندین بازار‌ها تحت فشار قرار گیرند. در آمریکای لاتین و مکزیک نیز شرکت‌های چینی موفقیت‌هایی به‌دست آورده‌اند، هرچند در بازار‌های آمریکای شمالی به‌دلیل موانع تعرفه‌ای و سیاسی، حضور محدودتر هست.از منظر جهانی، سلطه چین بر بازار EV می‌تواند دو مسیر متضاد رقم بزند؛ از یک سو سرعت‌گیری در انتقال به حمل‌ونقل پاک و کاهش تقاضای سوخت‌های مایع را تشدید کند و از جهات دیگر، تمرکز تولید و قیمت‌گذاری تهاجمی ممکن هست به تضعیف رقابت و ایجاد وابستگی زنجیره‌ای در چندین کشور‌ها منجر شود. مطالعات مربوط به تقاضای بنزین و سناریو‌های بلندمدت نیز نشان می‌دهد رشد سریع خودرو‌های برقی تأثیر قابل‌توجهی بر بازار انرژی خواهد دارای بود.چشم‌انداز سیاستی برای رقبا و دولت‌هاسلطه رو به رشد چین در بازار خودرو‌های برقی ترکیبی از توان تولید، نوآوری در باتری و راهبرد‌های تجاری تهاجمی هست که بازار جهانی را بازتعریف کرده هست. رقبای اروپایی و آمریکایی برای حفظ رقابت‌پذیری نیازمند تسریع در تحول فناوری، کاهش هزینه‌ها و سیاست‌های صنعتی هماهنگ هستند. در سطح سیاست‌گذاری، راه‌حل‌های متوازن مانند چارچوب‌های قیمتی توافق‌شده، تشویق به محلی‌سازی زنجیره تأمین و تقویت استاندارد‌های فنی می‌تواند از تشدید تنش‌های تجاری جلوگیری کند و فضای رقابت منصفانه‌تری برقرار سازد.برای کشور‌ها و صنایع وابسته، اهمیت مدیریت ریسک‌های زنجیره تأمین، سرمایه‌گذاری در زیرساخت شارژ و توسعه مشوق‌های هدفمند به مقداری روشن هست؛ چرا که تحول بازار خودرو‌های برقی نه‌فقط مسأله تولید و فروش، بلکه مولفه‌ای راهبردی در اقتصاد و امنیت انرژی آینده کشور‌ها خواهد قرار دارای بود.