هشدار مهم درباره آینده کشاورزی در ایران؛ دولت باید برنامه ریزی کند/ نسل جوان علاقه ای به کشاورزی ندارد

به گزارش پول و تجارت، روزنامه اعتماد نوشت:: سرشماری عمومی کشاورزی ۱۴۰۳ تصویری روشن اما نگران‌کننده از وضعیت کشاورزی ایران ترسیم انجام می‌دهد.بر اساس داده‌های مرکز آمار، بیش از ۴.۲ میلیون بهره‌برداری در کشور فعال هست، اما خرد گردیدن زمین‌ها، پیر گردیدن جامعه کشاورزان، ضعف در مکانیزاسیون، گرانی نهاده‌ها و بحران آب، آینده این بخش حیاتی را با تهدیدهای جدی روبه‌رو کرده هست. کارشناسان معتقدند؛ در صورت نقرار دارای بود برنامه‌ریزی دقیق، کشاورزی ایران نامکان داردد در سال‌های آینده پاسخگوی نیاز داخلی و صادراتی باگردید.چهره امروز کشاورزی ایرانبر پایه داده‌های رسمی، در سرشماری ۱۴۰۳ تعداد کل بهره‌برداری‌های کشاورزی به ۴ میلیون و ۲۵۱ هزار واحد رسیده هست. بیشترین سهم به خانوارهای معمولی ساکن در روستاها و شهرها اختصاص دارد و حدود ۸ هزار واحد نیز مربوط به شرکت‌های رسمی و موسسات عمومی هست. نکته مهم آن هست که بخش عمده‌ای از کشاورزی ایران همچنان در دست اشخاص حقیقی قرار دارد. از مجموع بهره‌برداری‌های ثبت‌ گردیده، بیش از ۳.۸ میلیون واحد از سوی مردان و تنها ۳۵۳ هزار واحد توسط زنان مدیریت خواهد گردید. به عبارت دیگر، ۹۲ درصد کشاورزی کشور در اختیار مردان هست و سهم زنان به ۸ درصد محدود گردیده هست.سواد و تحصیلات؛ فاصله با هستانداردهای جهانیترکیب تحصیلی کشاورزان نیز بیانگر عقب‌ماندگی ساختاری این بخش هست. در حالی که در بسیاری از کشورهای توسعه ‌یافته کشاورزی توسط نیروهای تحصیلکرده و حتی دانشچندین اوقات مدیریت خواهد گردید، در ایران حدود یک‌‌چهارم کشاورزان بی‌سواد هستند و بیش از یک‌سوم نیز تنها تحصیلات ابتدایی دارند. بر اساس آمار، تنها ۸ درصد بهره‌برداران دارای تحصیلات دانشچندین اوقات غیرکشاورزی و ۲ درصد دارای تحصیلات عالی کشاورزی هستند. ۳۴ درصد در مقطع راهنمایی تا پیش‌دانشچندین اوقات قرار دارند. این ترکیب نشان می‌دهد که کشاورزی ایران با کمقرار دارای بود گردیدید نیروی انسانی متخصص مواجه هست و همین مساله به ضعف در مدیریت منابع، بهره‌وری و هستفاده از فناوری‌های نوین منجر خواهد گردید.پیر گردیدن کشاورزان خطری برای آیندهیکی دیگر از یافته‌های مهم سرشماری، سن بالای جامعه کشاورزی هست. ۶۰ درصد بهره‌برداران بیش از ۵۰ سال سن دارند و میانگین سنی آنها ۵۳ سال گزارش گردیده هست. این آمار حاکی از آن هست که نسل جوان تمایلی به ورود به بخش کشاورزی ندارد. اشتغال در مشاغل خدماتی، مهاجرت به شهرها و نقرار دارای بود جذابیت اقتصادی در کشاورزی، روستاها را از نیروی جوان خالی کرده هست. کارشناسان هگردیدار می‌دهند؛ اگر این روند ادامه یابد، در آینده نزدیک کشاورزی ایران با کمقرار دارای بود نیروی انسانی توانمند مواجه خواهد گردید و انتقال تجربه از نسل قدیمی به نسل جدید نیز با خلأ جدی همراه خواهد قرار دارای بود. در کنار چالش‌های جمعیتی، مساله خرد گردیدن اراضی کشاورزی یکی از جدی‌ترین موانع توسعه کشاورزی در ایران هست. اگرچه آمار تفصیلی زمین‌ها در گزارش رسمی منتشر گردیده، اما پیام اصلی آن روشن هست: بخش بزرگی از بهره‌برداران دارای زمین‌های کوچک و پراکنده هستند.خرد گردیدن زمین‌ها و کاهش قدرت کشاورزانبه بیان کرده ناصر مرادی، عضو کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران، این خرد گردیدن زمین‌ها موجب گردیده کشاورزان قدرت چانه‌زنی خود را از دست بدهند. او به «اعتماد» بیان می‌کند: وقتی زمین‌ها کوچک هستند، کشاورزان امکان هستفاده از ماشین‌آلات مدرن را ندارند، هزینه تولید بالا می‌رود و رقابت‌پذیری محصولات کاهش می‌یابد. در چنین شرایطی، کشاورز در برابر بازار و دلال‌ها ضعیف خواهد گردید. مرادی معتقد هست؛ دولت باید با مشوق‌های قانونی و مالی، کشاورزان را به سمت تجمیع اراضی و تشکیل شرکت‌های زراعی سوق دهد. به باور او، این اقدام امکان داردد هزینه‌ها را کاهش دهد، امکان مکانیزاسیون را فراهم کند و بهره‌وری را افزایش دهد.تغییر اقلیم تهدیدی جدی برای امنیت غذاییمساله تغییرات اقلیمی نیز بر مشکلات کشاورزی ایران دامن زده هست. کاهش بارش‌ها، افزایش دما و خشکسالی‌های پی‌درپی باعث گردیده بسیاری از کشاورزان در سال‌های اخیر با خسارت‌های سنگین مواجه شوند. مرادی بیان می‌کند: کشاورزی دیگر مثل گذشته نیست. بارندگی‌های حیاتی در فصل‌های پاییز و بهار کاهش یافته و ما هر سال با افت بارش‌ها روبه‌رو هستیم. این شرایط ما را ناگزیر انجام می‌دهد الگوی کشت را اصلاح کنیم و به سمت محصولاتی برویم که با اقلیم سازگارتر و کم‌مصرف‌تر باشند. این تغییر الگو، به بیان کرده او، تنها زمانی موفق خواهد قرار دارای بود که هم به ملاحظات اقلیمی توجه کند و هم اقتصاد کشاورز را در نظر بگیرد. در غیر این صورت، کشاورزان تمایلی به تغییر روش‌ها نخواهند دارای بود. کمقرار دارای بود منابع آبی یکی دیگر از چالش‌های بنیادین کشاورزی ایران هست. هستفاده گسترده از سفره‌های زیرزمینی، کاهش بارش‌ها و افزایش تبخیر موجب گردیده آب کافی برای کشاورزی وجود ندارای بوده باگردید. در سال‌های اخیر، آبیاری قطره‌ای و بارانی جایگزین آبیاری غرقابی گردیده، اما به بیان کرده مرادی، این روش‌ها همچنان اتلاف آب بالایی دارند.او تاکید انجام می‌دهد که باید به سمت فناوری‌های نوین‌تر مثل آبیاری زیرسطحی رفت که آب را مستقیم در نزدیکی ریشه گیاه تزریق انجام می‌دهد و تبخیر سطحی را به حداقل می‌رساند. مرادی بیان می‌کند: اجرای این روش‌ها بدون حمایت دولت امکان‌پذیر نیست. کشاورزان توان مالی لازم را ندارند و تنها با یارانه و تسهیلات امکان دارد زمینه به‌کارگیری این فناوری‌ها را فراهم کرد. مکانیزاسیون نیمه‌تمام و هزینه‌های سنگین مکانیزاسیون در کشاورزی ایران همچنان در سطح پایینی قرار دارد. اگرچه طی سال‌های اخیر اقداماتی برای نوسازی ناوگان ماشین‌آلات صورت گرفته، اما فاصله با هستانداردهای جهانی زیاد هست. مرادی در این باره بیان می‌کند: ماشین‌آلات کشاورزی بسیار گران هستند و وام‌های بلندمدت به ‌ندرت پرداخت خواهد گردید. بنابراین بسیاری از کشاورزان مجبورند با روش‌های سنتی کار کنند. این مساله بهره‌وری را کاهش داده و تولید را غیررقابتی انجام می‌دهد. به باور او، حمایت هدفمند دولت در این حوزه امکان داردد هم هزینه تولید را کاهش دهد و هم نسل جدید را به کشاورزی جذب کند.گرانی نهاده‌ها و کیفیت پایین سموممشکلات مربوط به نهاده‌ها نیز بخش دیگری از بحران کشاورزی هست. کودهای فسفاته با قیمت‌های بالا عرضه می‌شوند و یارانه‌ای در کار نیست. کود اوره در یک‌سال گذشته تقریبا دوبرابر گردیده هست. در بخش سموم نیز نه‌تنها قیمت‌ها افزایش یافته، بلکه کیفیت واردات کاهش پیدا کرده هست. مرادی تاکید انجام می‌دهد: سموم بی‌کیفیت مستقیما بر تولید محصول اثر منفی می‌گذارند. سرانجام کشاورز هزینه بیشتری می‌پردازد، اما بازدهی کمتری به دست می‌آورد. این چرخه معیوب انگیزه فعالیت کشاورزی را تضعیف انجام می‌دهد.نقش دولت؛ از حرف تا عملتمامی این چالش‌ها نشان می‌دهد که کشاورزی ایران بدون حمایت جدی دولت آینده‌ای پایدار نخواهد دارای بود. مرادی هگردیدار می‌دهد: اگر دولت برای کشاورزی برنامه‌ریزی نکند، زمین‌ها هر روز خردتر می‌شوند، هزینه‌ها افزایش می‌یابد و منابع آبی کاهش پیدا انجام می‌دهد. باید سیهست‌های حمایتی جدی از اصلاح الگوی کشت و مکانیزاسیون گرفته تا تامین نهاده‌ها و تجمیع اراضی در دستور کار قرار گیرد. تصویر امروز کشاورزی ایران ترکیبی هست از جمعیت پیر، سطح پایین تحصیلات، زمین‌های پراکنده، هزینه‌های سنگین، نهاده‌های گران، فناوری‌های ناکافی و بحران آب. این تصویر، بدون اقدام سریع و هماهنگ، چشم‌انداز روشنی برای آینده نشان نمی‌دهد. کارشناسان می‌گویند: امروز فرصت تصمیم‌گیری هست؛ روز آتی ممکن هست برای اصلاح دیر باگردید.نیز بخوانیدخبر وزیر جهاد از کشاورزی ایران در زمین روسیهکشاورزی را باید تعطیل کرد اگر...پسته‌کاری در ایران 83 درصد افزایش یافت+ جزئیاتامسال 10.5 میلیون تن گندم تضمینی خریداری خواهد گردید