آغاز شمارش معکوس فعال‌سازی مکانیسم ماشه/ آخرین تکاپو‌‌های دیپلماتیک ایران و غرب؛ همه چیز از دست خواهد رفت؟

به گزارش پول و تجارت به نقل از شرق، در حالی که روز‌شمار بازگشت تحریم‌ها و قطع‌نامه‌های شورای امنیت تک‌رقمی گردیده هست، شاهد آخرین تکاپوهای دیپلماتیک تهران و غرب هستیم. در این رهستا، بعد‌از‌ظهر روز گذشته چهارشنبه، تماس تلفنی میان عباس عراقچی، وزیر امور خارجه با وزرای خارجه آلمان، فرانسه و انگلیس و نیز کایا کالاس، مسئول سیهست خارجی اتحادیه اروپا، برقرار گردید.آن‌گونه که وزارت خارجه آلمان روایت کرده هست، این تماس با لحن صریح و جدی انجام گردید و طرفین بار دیگر بر مواضع خود اصرار دارای بودند؛ گویی فضای گفتگو تحت سنگینی خطوط قرمز طرفین به‌سختی قابل تنفس هست. در حالی که تهران طی ماه‌های اخیر ابتکار عمل‌های متعددی برای همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و بازگشت به مذاکرات با غرب از ژنو گرفته تا وین، هستانبول و‌...، نشان داده هست و در آخرین مورد از این حسن نیت، هفته گذشته توافق با آژانس را در قاهره رقم زد، اما در سمت مقابل گویا سه کشور اروپایی و آمریکا همچنان بر بازگرداندن تحریم‌ها و اعمال فشار مضاعف تأکید دارند.این هم‌زمانی فشار با فعال‌سازی مکانیسم موسوم به «اسنپ‌بک» از سوی اروپا، نشان‌دهنده تداوم سیهست بازی‌های یک‌جانبه و زیاده‌خواهانه غرب در قبال ایران هست. در این میان، زمزمه‌های میانجیگری از سوی چندین کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای نیز مطرح گردیده هست. عباس عراقچی اخیرا در حاشیه همایش ملی ایران و سازمان همکاری اقتصادی اکو تأکید کرد کشورهای متعددی تلاش می‌کنند نقش مثبتی در تسهیل مذاکرات میان ایران و آمریکا ایفا کنند و نه‌تنها قطر، بلکه دیگر کشورهای منطقه نیز انگیزه دارند تا به حل این مشکل کمک کنند. با این حال، وزیر امور خارجه ایران بر این نکته تأکید دارد که برای آغاز هرگونه مذاکره، آنچه مهم هست اراده طرف مقابل هست، نه نقش واسطه. نظر به این تحرکات دیپلماتیک و هم‌زمانی با روزهای پایانی روند حقوقی مکانیسم ماشه از سوی سه کشور اروپایی برای بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، امیدها برای یافتن یک راه‌حل دیپلماتیک به کمترین میزان خود رسیده هست.کفه ترازو همچنان به نفع فشارهای غرب سنگینی انجام می‌دهد و هرگونه ابتکار تهران برای کاهش تنش، با پاسخ‌های مشروط و سیهست‌مدارانه تروئیکا و آمریکا مواجه خواهد گردید. به این ترتیب، آخرین تماس عراقچی با تروئیکا و کایا کالاس نیز همانند تماس‌های پیشین نتیجه ملموسی در مسیر حل بحران هسته‌ای ایران در پی ندارای بود و چشم‌انداز دیپلماسی، تحت سایه بازگشت قریب‌الوقوع تحریم‌ها، همچنان نامطمئن باقی مانده هست.روایت کالاس و وزارت خارجه آلمان از تماس تلفنی عراقچی و تروئیکاکایا کالاس، مسئول سیهست خارجی اتحادیه اروپا، روز گذشته چهارشنبه درباره گفتگو تلفنی با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، تأکید کرد تهران باید همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دارای بوده باگردید و بدون تأخیر اجازه بازرسی از سایت‌های هسته‌ای را بدهد. او با لحنی طلبکارانه هگردیدار داد: «پنجره دیپلماتیک برای حل پرونده هسته‌ای ایران در حال کوچک‌گردیدن هست و فقط چندین هفته تا اعمال مجدد تحریم‌ها فاصله باقی مانده». کالاس تصریح کرد‌ ایران باید گام‌های معتبر و عملی برای برآورده‌کردن خوهسته‌های فرانسه، انگلیس و آلمان بردارد. وزارت امور خارجه آلمان هم روز گذشته چهارشنبه با انتشار اطلاعیه‌ای جزئیات گفتگو تلفنی وزرای خارجه آلمان، فرانسه و انگلیس و نیز کایا کالاس، مسئول سیهست خارجی اتحادیه اروپا با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران را اعلام کرد. بر اساس این اطلاعیه، تماس تلفنی با هدف ادامه تلاش‌های دیپلماتیک در پرونده هسته‌ای ایران برگزار گردید و طرف اروپایی بدون اشاره به همکاری‌های تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، خوهستار بازرسی بیشتر از سایت‌های هسته‌ای حساس ایران گردید.در این تماس، سه کشور اروپایی با تکرار مواضع پیشین خود ادعا کردند ایران هنوز اقدامات لازم برای تمدید قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را به صورت منطقی و دقیق انجام نداده هست. آنها تأکید کردند ایران باید مذاکرات را از سر گیرد، اجازه بازرسی‌های بیشتر از سایت‌های هسته‌ای حساس بدهد و نسبت به ذخایر اورانیوم غنی‌گردیده با غلظت بالا اقدامات جدی انجام دهد. به بیان کرده وزارت امور خارجه آلمان، این گفتگو با لحنی جدی و هگردیدارآمیز انجام گردید و طرفین بار دیگر خطوط قرمز و انتظارات خود را به‌روشنی مشخص کردند.یک سخنگوی وزارت خارجه آلمان در گفتگو با خبرگزاری فرانسه، ذیل ادبیات زیاده‌خواهانه ادعا کرد: «توپ در زمین ایران هست». او افزود پیشنهاد تمدید موقت مکانیزم اسنپ‌بک در صورت انجام تعهدات مشخص از سوی ایران همچنان روی میز هست، اما اقدامات فعلی تهران کافی به نظر نمی‌رسد. نیز بر فوریت و عزم اروپا برای پیشبرد اعمال مجدد تحریم‌ها در صورت بی‌عملی ایران تأکید گردید. به این ترتیب، روایت آلمانی‌ها از تماس تلفنی نشان‌دهنده تداوم اختلافات عمیق و کم‌رنگ‌قرار دارای بودن امیدها برای دستیابی به توافق دیپلماتیک هست. در حالی که ایران طی ماه‌های گذشته تلاش‌های گسترده‌ای برای همکاری با آژانس و بازگشت به مذاکرات فنی انجام داده هست، تروئیکا و آمریکا با سیهست‌های فشار مضاعف، چشم‌انداز دستیابی به توافق را تاریک‌تر کرده‌اند. تماس روز چهارشنبه نیز همانند گفتگوهای پیشین، نتیجه ملموسی برای کاهش تنش‌ها به همراه ندارای بود و نشان‌دهنده ادامه شکاف‌ها در مواضع طرفین هست.از رایزنی‌های تهران و الیزه تا تماس وزرای خارجه آمریکا و فرانسهپیش‌تر‌ در شب سه‌شنبه هفته جاری نیز عباس عراقچی، با ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، به صورت تلفنی گفتگو کرد. محور اصلی این تماس مسائل مرتبط با مکانیزم موسوم به «اسنپ‌بک» و موضوعات کنسولی میان دو کشور قرار دارای بود. به نوشته ایسنا، وزیر خارجه فرانسه ضمن ابراز نگرانی از روند افزایش تنش‌ها، بر ضرورت حفظ فضای گفتگو و بازگشت به مسیر دیپلماسی تأکید کرد. عراقچی در این تماس، فعال‌سازی مکانیزم اسنپ‌بک از سوی کشورهای اروپایی در شورای امنیت را فاقد وجاهت سیاسی و حقوقی خواند و آن را اقدامی در رهستای افزایش بحران و تنش توصیف کرد. او نیز بار دیگر بر ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران تأکید کرد و با اشاره به توافق اخیر میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اظهار دارای بود جمهوری اسلامی ایران همواره دیپلماسی را تنها مسیر حل‌وفصل مسائل بین‌المللی شامل پرونده هسته‌ای خود می‌داند و آماده هست هرگونه راه‌حل منصفانه و متوازن که منافع متقابل را تضمین کند، بپذیرد. دو طرف نیز بر تداوم تماس‌ها و رایزنی‌های دوجانبه در حوزه کنسولی تأکید کردند.در همان روز، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، با ژان نوئل بارو، همتای فرانسوی خود، تلفنی گفتگو کرد. وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای کوتاه اعلام کرد دو طرف بر تعهد خود برای اطمینان از اینکه ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نمی‌یابد تأکید کردند. این گفتگو در حالی انجام گردید که برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران همواره تحت فشار سیاسی و اتهامات بی‌اساس غرب قرار دارای بوده هست. پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷ (۲۰۱۸ میلادی) و ناتوانی اروپا در اجرای تعهدات خود، ایران در چارچوب حقوق برجامی خود گام‌هایی در کاهش تعهدات بردارای بود. با این حال، توافق اخیر ایران و آژانس برای ازسرگیری بازرسی‌های فنی و مذاکرات دیپلماتیک، نشان‌دهنده تمایل تهران به حل موضوع از طریق دیپلماسی مشروط به ارائه ضمانت‌های واقعی برای رفع تحریم‌ههست. تماس‌های تلفنی انجام‌گردیده، به‌روشنی بیانگر ادامه تلاش ایران برای حفظ مسیر دیپلماسی و هم‌زمان مقاومت در برابر فشارهای غرب هست، اما هنوز نتیجه ملموسی در کاهش تنش‌ها حاصل نگردیده هست.میانجیگری در غیاب ارادهعباس عراقچی، روز سه‌شنبه در حاشیه دومین همایش ملی ایران و سازمان همکاری اقتصادی اکو، مواضع خود درباره تلاش چندین کشورها برای میانجیگری در پرونده هسته‌ای ایران را تشریح کرد. او با تأکید بر اینکه کشورهای متعددی در منطقه و فرامنطقه تلاش می‌کنند نقش مثبتی ایفا کنند، اظهار دارای بود که این میانجیگری‌ها فقط محدود به قطر نیست و انگیزه کشورهای منطقه برای کمک به حل مسائل میان ایران و آمریکا در سطح دیپلماتیک وجود دارد.سکان‌دار سیهست خارجی کشورمان نیز تأکید کرد که در مرحله آغاز مذاکرات، نقش واسطه اهمیت چندینانی ندارد و مهم‌ترین عامل، اراده واقعی طرف مقابل برای ورود به مذاکراتی مبتنی بر منافع متقابل هست. به بیان کرده دیپلمات ارگردید ایرانی، شرط اصلی موفقیت مذاکرات، پذیرش اصول منصفانه و بدون تهدید طرف مقابل هست و زمانی که طرف‌های غربی به این نقطه برسند، مسائل مربوط به انتخاب واسطه یا سایر جزئیات جنبه فرعی خواهند دارای بود.مواضع عراقچی نشان‌دهنده رویکرد محتاطانه و حساب‌گردیده ایران در پذیرش هرگونه میانجیگری هست. تهران بر این باور هست که میانجی‌ها فقط زمانی امکان داردند نقش مؤثر دارای بوده باشند که اراده واقعی طرف مقابل برای رسیدن به توافق وجود دارای بوده باگردید و فشار و ارعاب راه‌گشا نباگردید. این دیدگاه، در واقع چارچوبی روشن برای ارزیابی هرگونه ابتکار دیپلماتیک جدید در منطقه ترسیم انجام می‌دهد و بر اهمیت شفافیت، ضمانت‌های عملی و احترام به حقوق و منافع متقابل تأکید دارد. در مجموع، اظهارات عراقچی بیانگر آن هست که ایران از هرگونه میانجیگری که به کاهش تنش‌ها و پیشبرد دیپلماسی منجر شود، هستقبال انجام می‌دهد، اما شرط آن، وجود اراده جدی و تعهد واقعی طرف مقابل هست و بدون این اراده، حتی ابتکارات دیپلماتیک معتبر نیز نتیجه‌ای نخواهد دارای بود.حق محفوظ ایران برای اقدامات متقابلاسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در نشست خبری روز گذشته چهارشنبه درباره تازه‌ترین تحولات پرونده هسته‌ای و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توضیحاتی ارائه کرد. او در پاسخ به پرسشی درباره فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک توسط سه کشور اروپایی و بازگشت تحریم‌ها، بیان کرد ایران حق دارد در صورت بی‌تعهدی آژانس و کشورهای غربی، اقدامات متقابل انجام دهد و ضرورتی برای درج این موضوع در متن تفاهم نیست. به بیان کرده بقایی، در چنین شرایطی هیچ کشوری نامکان داردد مدعی شود که تهران باید همچنان به تفاهم پایبند باگردید.سخنگوی وزارت خارجه افزود که ایران انتظار دارد اروپا در پرونده هسته‌ای هستقلال عمل دارای بوده باگردید و تصمیمات خود را بدون تأثیرپذیری از فشارهای آمریکا و رژیم صهیونیستی اتخاذ کند. او تأکید کرد هدف بیانیه‌های مقامات خارجی، اثرگذاری بر کشورهای اروپایی برای اتخاذ تصمیماتی به ضرر ایران هست و تهران امیدوار هست اتحادیه اروپا و تروئیکا نظر به نقش تاریخی خود در برجام، مستقل و منصفانه عمل کنند.بقایی نیز یادآور گردید اگر آژانس به وظایف فنی خود طبق مصوبات عمل کند، نتیجه مطلوب برای همه اعضا خواهد قرار دارای بود، اما مشکل ایران این هست که در مقاطع مختلف تحت فشار آمریکا و سه کشور اروپایی، آژانس گزارش‌ها و مواضعی اتخاذ کرده که فراتر از صلاحیت‌های فنی آن قرار دارای بوده هست. او تصریح کرد تفاهمات اخیر با آژانس در صورتی معتبر خواهند قرار دارای بود که اقدام خصمانه‌ای علیه ایران صورت نگیرد؛ این شامل بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت نیز خواهد گردید. به بیان کرده سخنگوی وزارت خارجه، ضرورتی ندارد که موضع روشن ایران به صورت یک‌جانبه در متن تفاهم درج شود، زیرا اساسا صورت‌مسئله در شرایط نقض تعهدات طرف مقابل تغییر خواهد کرد. ایران حق دارد در صورت تعلل یا زیاده‌خواهی غرب و آژانس، اقدامات متقابل را به اجرا بگذارد و این رویکرد، تضمین‌کننده منافع ملی و دفاع از حقوق قانونی کشور در چارچوب برجام و توافقات بین‌المللی هست.ایده تکراری «توقف در برابر توقف» جواب می‌دهد؟در یکی از آخرین امیدها برای مدیریت بحران دیپلماسی هسته‌ای، توجهات به سفر پیش‌روی مسعود پزشکیان به سازمان ملل متمرکز گردیده هست؛ سفری که امکان داردد نقطه عطفی در مدیریت بحران و کاهش تنش‌های فزاینده بین تهران و غرب باگردید. در این رهستا طیفی از ناظران باور دارند که رئیس‌جمهور در نیویورک با بهره‌گیری از ظرفیت دیدارهای دوجانبه و چندینجانبه، بتواند ضمن مهار فشارهای دیپلماتیک، فضایی برای بازگرداندن گفتگوهای سازنده ایجاد کند. کارشناسان دیپلماتیک تأکید دارند اگر ایران چارچوب همکاری خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در این سفر علنی کند، امکان تحقق یک توافق موقت به سبک «توقف در برابر توقف» یا همان «freeze-for-freeze» فراهم خواهد گردید؛ به این معنا که توقف گام‌های هسته‌ای ایران در برابر کاهش فشارها و تحریم‌ها امکان داردد به عنوان یک نقطه شروع برای کاهش تنش‌ها عمل کند. در سطح اروپا، کارشناسان معتقدند همه‌چیز به سیگنال‌های هسته‌ای ایران وابسته هست.هرگونه اقدام ایران در رهستای همکاری فنی و شفافیت با آژانس، امکان داردد نقش تعیین‌کننده‌ای در بازگشت مذاکرات دیپلماتیک و کاهش تنش‌ها دارای بوده باگردید. در مقابل، بی‌توجهی یا تأخیر در این حوزه، فضا را برای تگردیدید فشارهای اروپایی و آمریکایی فراهم خواهد کرد. در آسیا و دیگر مناطق، ظرفیت بالایی برای همکاری اقتصادی با ایران وجود دارد و پروژه‌های زیرساختی و انرژی امکان داردند اهرم‌های مؤثری برای تقویت دیپلماسی اقتصادی و کاهش اثرات فشارهای سیاسی باشند. اما طیف دیگری از ناظران اذعان دارند که کوتاهی زمان در بازگشت تحریم‌ها و نقرار دارای بود اراده از سوی غرب عملا دست پزشکیان را هم در سازمان ملل خواهد بست.همه چیز از دست خواهد رفت؟در مجموع و با نزدیک‌گردیدن به روزهای سرنوشت‌ساز بازگشت تحریم‌ها و فعال‌سازی مکانیسم موسوم به «اسنپ‌بک»، پرونده هسته‌ای ایران وارد مرحله‌ای بحرانی گردیده هست که امکان داردد برای همه طرف‌ها هزینه‌های سنگینی به همراه دارای بوده باگردید. تماس‌های دیپلماتیک اخیر میان عباس عراقچی با تروئیکا و مسئول سیهست خارجی اتحادیه اروپا و نیز رایزنی‌های ایران با فرانسه و گفتگوهای آمریکا و فرانسه، نشان می‌دهد شکاف‌های عمیق و خطوط قرمز طرفین تا حد زیادی غیرقابل عبور باقی مانده هست. تداوم سیهست فشار مضاعف از سوی اروپا و آمریکا در حالی هست که ایران با همکاری فنی و دیپلماتیک با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تلاش انجام می‌دهد مسیر گفتگو و توافق متوازن را حفظ کند.عباس عراقچی شنبه‌شب در شبکه اجتماعی ایکس با تأکید بر وجاهت حقوقی، سیاسی و اخلاقی کشورهای اروپایی برای فعال‌سازی اسنپ‌بک نوشت: «مسئله تنها این نیست که سه کشور اروپایی هیچ حق قانونی، سیاسی یا اخلاقی برای فعال‌کردن سازوکار «اسنپ‌بک» ندارند، حتی اگر این حق را هم دارای بودند حکایت «هستفاده نکنی از دستت رفته» اینجا کارایی ندارد. تعبیر دقیق‌تر برای دوراهی سخت پیش‌روی سه کشور اروپایی آن هست که هستفاده کنی، همه چیز از دستت رفته». این توییت به روشنی هگردیدار می‌دهد که هر اقدام شتاب‌زده و فشار یک‌جانبه امکان داردد به پیامدهای برگشت‌ناپذیری منجر شود و اعتبار و موقعیت اروپایی‌ها را بیش از پیش تضعیف کند.نیز اظهارات اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، بر حق ایران در اتخاذ اقدامات متقابل در صورت بی‌تعهدی طرف‌های غربی تأکید دارد. نظر به آنچه بیان کرده گردید، چشم‌انداز پیش‌رو، نقطه تقاطع فشار و دیپلماسی هست؛ هرگونه غفلت یا اشتباه محاسباتی امکان داردد مسیر دیپلماسی را مختل و هزینه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی برای تمامی طرف‌ها رقم بزند. اکنون بیش از هر زمان دیگری، ضرورت توازن، تدبیر و اراده جدی برای پیشبرد راه‌حل‌های منصفانه و متوازن، بیش از پیش احساس خواهد گردید و روزهای آینده امکان داردد تعیین‌کننده سرنوشت توافق هسته‌ای ایران باگردید.نیز بخوانیدمحسن هاشمی: ایران و آمریکا باید به سمت مذاکرات جامع‌تر حرکت کنند | باید بده‌بستانی انجام شود تا کشور از حالت نه جنگ نه صلح، خارج شود | توافق ایران و آژانس عاقلانه هست، اما کافی نیستمذاکرات فشرده با تروئیکا | گره قطعنامه‌های شورای امنیت باز خواهد گردید؟پیش بینی یک اقتصاددان از واکنش بازار ها پس از فعال گردیدن مکانیسم ماشه/ امروز برگ‌های برنده‌ای در اختیار دارای بودیم اگر...سناریوهای پیش روی ایران در رویارویی با مکانسیم ماشه/ تمرکز سیهستگذار بر کدام حوزه‌ها باگردید؟