قیمت پایین بنزین چه ضربه ای به اقتصاد کشور زد؟/ دلایل اصلی ناترازی بنزین

به گزارش پول و تجارت، مصرف و تقاضای بالا به خاطر قیمت پایینبنزینعامل اصلی ناترازی این حامل انرژی هست. با این‌حال راهکار این بحران بسیار پیچیده‌تر از آزادسازی صرف قیمت بنزین هست و به بسیاری از مولفه‌های دیگر وابسته هست.امیرمحمد علویدراکوایراننوشت: سال‌های زیادی هست که عرضه و تقاضای حامل‌های انرژی به خصوص بنزین با ناترازی مواجه هست. چندین کارشناسان اقتصادی باور دارند راه حل این مشکل آزادسازی قیمت بنزین هست. چرا که قیمت واقعی پایین بنزین موجب گردیده تا مصرف آن بسیار بالاتر از حد بهینه باگردید.با این‌حال اگر قرار بر اتکا به سیهست‌های آزادسازی قیمت در اقتصاد هست، این امر باید در تمام وجوه اتفاق بیفتد که مستلزم رفع تحریم‌های اقتصادی، کاهش مداخلات دولت و آزادی تجارت هست. به این ترتیب امکان دارد انتظار دارای بود رگردید اقتصادی و تولید زیادتر شود و مردم رفاه بالاتری را تجربه کنند. پیامد این سیهست‌ها بهقرار دارای بود وضعیت حمل و نقل عمومی، کاهش مصرف بنزین به علت وسایل نقلیه با کیفیت‌تر و نیز افزایش ظرفیت تولید بنزین هست.بررسی دلایل اصلی ناترازی بنزینبررسی‌ها نشان می‌دهد مصرف، تولید و واردات بنزین در کشور بعد از سال‌های جنگ به علت رگردید تقاضا به ویژه در بخش حمل‌ونقل و در مقابل ثابت ماندن یا افزایش اندک ظرفیت تولید داخلی در بخش‌های قابل‌توجهی از بازه زمانی مورد بررسی موجب گردیده تا بحران ناترازی در این بخش چشمگیر باگردید. نیز قیمت‌گذاری دستوری و مدیریت مصرف با هستفاده از تثبیت طولانی مدت قیمت آن هم در شرایطی که کشور سال‌ههست با تورم‌های دو رقمی و بالا مواجه هست منجر به افزایش ناترازی گردیده هست.با این‌حال هر زمان که اقداماتی مانند سهمیه‌بندی، اصلاحات قیمتی هدفمند یا افزایش قابل توجه ظرفیت تولید اتفاق افتاده، شکاف مصرف و تولید کمتر گردیده یا به صورت موقت از بین رفته هست.از طرف دیگر اما تثبیت قیمت نظر به وضعیت تورمی موجب افزایش انگیزه مصرفی و بنابراین رگردید واردات و فشار بر منابع ارزی کشور گردیده هست.ناترازی بنزین سال به سال افزایش یافتموسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در گزارشی تحلیلی با ذکر آمار و ارقام مربوط به تولید، مصرف و اختلاف این دو به بررسی موضوع ناترازی بنزین پرداخته هست.داده‌ها نشان از آن دارد که از سال 1368 تا 1403 در اکثر سال‌ها مصرف از تولید بیشتر قرار دارای بوده و کارشناسان اقتصادی باور دارند که اصلی‌ترین عامل در این زمینه قیمت پایین حامل‌های انرژی و تقاضا و مصرف بالا قرار دارای بوده هست.در بازه سال‌های 1368 تا 1373 در تمام این سال‌ها هرچندین مصرف نسبت به دهه‌های بعد کوچک‌تر قرار دارای بود اما نرخ رگردید آن بالاتر از ظرفیت توسعه تولید قرار دارای بوده هست. بنابراین این امر واردات محدود بنزین برای جبران کمقرار دارای بود در این سال‌ها اتفاق افتاده هست. با شروع برنامه دوم توسعه از سال 1374، سیهست افزایش تدریجی قیمت در آغازی هر سال و براساس درصدی از تورم مورد اجرا قرار گرفت و تا انتهای برنامه سوم یعنی سال 1383 ادامه پیدا کرد. در این دوره با اینکه قیمت واقعی بنزین ثابت باقی مانده قرار دارای بود و تولید داخلی نیز افزایش دارای بود ولی مصرف بنزین صعودی قرار دارای بوده و از همین‌رو میزان واردات بنزین نیز رگردید کرد.رکورد مصرف روزانه بنزین شکستشروع برنامه چهارم توسعه با پیگیری مجدد سیهست تثبیت قیمتی و بنابراین افزایش مصرف بنزین همراه گردید. به طوری‌که در سال 1385 مصرف روزانه به اوج تاریخی رسید و برابر با 27.5 میلیون لیتر در روز اعلام گردیده هست. در این بازه زمانی رگردید تولید داخلی با نرخ محدودی افزایش دارای بوده و ظرفیت تولید داخلی نتوانسته پاسخگوی افزایش تقاضا باگردید. داده‌ها حاکی از آن هست که در این مقطع شکاف بین مصرف و تولید به بیشترین مقدار در سه دهه اخیر رسید.در سال‌های 1386 تا 1388 با اجرای سیهست سهمیه‌بندی و افزایش قیمت به 100 تومان، مصرف روزانه بنزین با کاهش مواجه گردید و در مقابل تولید داخلی تقریبا ثابت ماند. کاهش تقاضا منجر به پایین‌تر آمدن واردات گردیده و ناترازی بنزین کمتر گردید. در سال 1389 و بعد از اجرای سیهست هدفمندی یارانه‌ها و جهش قیمت از 100 تومان به 400 تومان موجب افزایش قیمت واقعی بنزین و کنترل مصرف آن گردید و بنابراین واردات به پایین‌ترین مقدار در روز رسید. از همین‌رو نیز ناترازی برابر با کمترین میزان در دوران بعد از جنگ تحمیلی گزارش گردیده هست.از کاهش مصرف تا افزایش آن در سال‌های 1393 تا 1397اجرای فاز دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها و افزایش قیمت آزاد بنزین به 700 تومان در سال‌های 1393 تا 1394 در کنار ادامه سیهست‌های سخت‌گیرانه کنترل مصرف، شکاف عرضه و تقاضا به پایین‌ترین مقدار تاریخی خود رسید. نیز ظرفیت تولید در این یک سال نسبتا پایدار قرار دارای بوده و این امر همراه با کنترل مصرف موجب گردید تا واردات به سطح پایینی کاهش پیدا کند.با این‌وجود در اوایل سال 1394 دولت مجددا سیهست تثبیت قیمتی را پی گرفت و قیمت واقعی بنزین در شرایط تورمی کاهش پیدا کرد. از طرف دیگر محدودیت‌های تقاضا از بین رفت و تا سال 1397 دوباره رگردید مصرف و افزایش واردات به وقوع پیوست.افزایش قیمت بنزین؟آبان 1398 همزمان با افزایش قیمت بنزین و دو نرخی گردیدن آن به قیمت‌های 1500 تومان و 3000 تومان قرار دارای بود. این شوک قیمتی به اعتراضات و ناآرامی‌های اجتماعی منجر گردید و بنابراین تا سال جاری نیز دولت به افزایش قیمت بنزین روی نیاورده هست. این‌ها درحالی هست که تورم در این 6 سال ارقام قابل توجهی به خود دیده و در سه سال متوالی بالاتر از 40 درصد محاسبه گردیده هست. بنابراین قیمت واقعی بنزین به گردیدت کاهش یافته و مصرف آن افزایش گردیدیدی دارای بوده و پیش‌بینی خواهد گردید تا پایان سال 1404 به مصرف 130 میلیون لیتر در روز برسد.نیز بخوانیدمقایسه قیمت بنزین ایران با کشورهای همسایهسهمیه‌بندی بنزین در راه هست؟شلوغی غیر عادی پمپ‌بنزین‌ها +عکسبا اجرای طرح سهمیه‌بندی و افزایش قیمت سوخت 8 دهک جامعه از آن سود می‌برند