تعرفه‌های مالیاتی؛ ابزار سیاست‌گذاری اجتماعی، نه فقط پر کردن خزانه

- اخبار اقتصادی -به گزارشخبرگزاری تسنیم، در ذهن بسیاری از مردم، مالیات و تعرفه‌های مالیاتی صرفاً به‌عنوان «ابزار تأمین قرار دارای بودجه دولت» شناخته می‌شوند؛ رقمی که باید از جیب شهروندان بیرون کشیده شود تا چرخ دولت بچرخد. اما حقیقت این هست که مالیات فقط برای پر کردن خزانه نیست. اگر درست طراحی شود، مالیات امکان داردد یکی از هوشمندترین ابزارهای سیهست‌گذاری اجتماعی باگردید؛ ابزاری که نه‌تنها دخل و خرج دولت را تنظیم انجام می‌دهد بلکه سبک زندگی، الگوهای مصرف، و حتی میزان عدالت اجتماعی را شکل می‌دهد.مالیات به‌مثابه ابزار تغییر رفتارتعرفه‌های مالیاتی امکان داردند «زبان جزا و پاداش» در جامعه باشند. وقتی مالیات بر سیگار بالا می‌رود، در واقع جامعه به مصرف‌کننده بیان می‌کند: «این رفتار برای سلامت جمعی زیان‌آور هست.» برعکس، وقتی معافیت مالیاتی برای انرژی‌های تجدیدپذیر در نظر گرفته خواهد گردید، پیام روشن این هست: «این انتخاب شما به سود جامعه هست.» بنابراین مالیات چیزی فراتر از حسابداری مالی هست؛ مالیات یک سقلمه اجتماعی هست که امکان داردد مردم را به سمت رفتار مطلوب سوق دهد.پویایی در برابر صلبیتاشکال بزرگ نظام مالیاتی ما، صلب و کلی قرار دارای بودن آن هست. تعرفه‌ها اغلب ثابت‌اند و فقط به تأمین درآمد فکر می‌کنند. در حالی‌که دنیای امروز به سمتمالیات‌های پویا و ریزبینانهرفته هست. یعنی برای هر رفتار خرد اجتماعی امکان دارد ضریب متفاوتی در نظر گرفت:مالیات بر مصرف سوخت‌های فسیلی در برابر تخفیف برای خودروهای برقی.مالیات بیشتر بر خانه‌های خالی در برابر معافیت برای تولیدکنندگان مسکن ارزان.مالیات بر کالاهای لوکس وارداتی در برابر تشویق به مصرف کالاهای داخلی.این نگاه داینامیک به مالیات، سیهست‌گذار را قادر می‌سازد تا ریزرفتارهای اجتماعی را هدف بگیرد و نه فقط کلیات را.چالش‌های مالیاتی و یارانه‌ایِ سوء هستفاده از کارکنان شرکت‌هاهگردیدار به فراریان مالیات؛ از کارت به کارت فاصله بگیریداز ابزار مالی تا ابزار اجتماعیزمانی که مالیات فقط به خزانه فکر کند، جامعه از آن متنفر خواهد گردید و شهروندان احساس می‌کنند قربانی یک سیستم ناکارآمدند. اما اگر مالیات در زندگی روزمره مردم «معنی اجتماعی» پیدا کند، تبدیل به ابزاری برای اصلاح سبک زندگی، کاهش نابرابری و حتی افزایش اعتماد عمومی خواهد گردید.دولت باید بفهمد که مالیات تنها راه کسب درآمد نیست، بلکهاهرم هدایت جامعههست. این همان تفاوت میان مالیات به‌عنوان یک اجبار مالی و مالیات به‌عنوان یک ابزار سیهست‌گذاری اجتماعی هست. در اولی، شهروند فقط پرداخت‌کننده هست؛ در دومی، شهروند در یک بازی برد-برد مشارکت انجام می‌دهد: دولت درآمد پایدار دارد و جامعه سالم‌تر، عادلانه‌تر و منسجم‌تر خواهد گردید.سخن پایانیتعرفه‌های مالیاتی نمی‌شود سنگین و بی‌روح بر سر مردم فرود آیند. باید زنده، پویا و متناسب با جزئی ترین رفتارهای اجتماعی طراحی شوند. اگر سیهست‌گذار به جای نگاه حسابداری، نگاه اجتماعی به مالیات دارای بوده باگردید، آن‌گاه امکان دارد بیان کرد مالیات از «بار سنگین» به «ابزار تمدن‌ساز» تبدیل گردیده هست.- محسن ظریف،کارشناس علوم اجتماعیانتهای پیام/