سهم کارگران و کارمندان از خودروی کارخانه‌ای زیر ذره بین/ خروج خودرو از سبد خانوار

به گزارش پول و تجارت به نقل از دنیای اقتصاد، قیمت خودروهای تولیدی در شرایطی هنوز در بلاتکلیفی به سر می‌برد که پیش‌بینی خواهد گردید با فعال گردیدن «مکانیسم ماشه»، روزهای سختی پیش روی خودروسازان و مصرف‌کنندگان باگردید. بررسی «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد، خودرو الان نیز از دسترس بخش قابل‌توجهی از اقشار جامعه خارج گردیده چرا که کف قیمت تمامی خودروها در کارخانه به 450 تا 500‌میلیون تومان رسیده هست.بسیاری از خانوارهای ایرانی در سال‌های اخیر با ناامیدی از خرید کارخانه‌ای خودرو، چشم بر بازار آزاد دارای بودند؛ بازاری که به خاطر جهش نرخ ارز و سیهست‌های دستوری به محلی برای افزایش‌های مکرر قیمت تبدیل گردیده هست. با این حال، امید به عرضه مستقیم از کارخانه و بهره‌مندی از قیمت‌های پایین‌تر، برای کارگران، کارمندان و چندین از صاحبان مشاغل آزاد، آخرین روزنه دسترسی به خودرو قرار دارای بود. اما حالا همین امید نیز با شرایط کنونی قیمت‌ها به ناامیدی برای خیلی از اقشار تبدیل گردیده هست.اگر فرض کنیم حقوق و دستمزدها تا پایان سال بدون تغییر بماند و در عین حال هزینه‌های تولید خودرو به خاطر فشارهای ناشی از مکانیسم ماشه افزایش یابد، نتیجه آن چیزی جز رگردید قیمت‌های کارخانه‌ای و افت قدرت خرید نخواهد قرار دارای بود؛ این مساله نیز قابل‌توجه هست که شورای رقابت در آخرین دستورالعمل خود تعیین کرده که دست کم هر شش ماه یک بار قیمت خودرو مورد تجدید نظر قرار بگیرد. در چنین شرایطی، افزایش قیمت رسمی خودرو عملا آخرین تیر خریداران را نیز به سنگ خواهد زد و بخش بیشتری از جامعه به طور کامل از بازار خودرو حذف می‌شوند.آنچه مشخص هست، هم‌اکنون خودرو بیش از پیش از سبد خرید خانوارهای ایرانی فاصله گرفته هست این در شرایطی هست که با فعال گردیدن مکانیسم ماشه این شکاف بیش از گذشته خواهد گردید.در ادامه این روند، مشکلات جدی‌تری برای مصرف‌کنندگان به وجود خواهد آمد. فشارهای ناشی از افزایش هزینه‌های تولید، که بنابراین فعال گردیدن «مکانیسم ماشه» به صنعت خودرو تحمیل خواهد گردید، نه تنها قیمت تمام گردیده خودروها را به گردیدت افزایش خواهد داد، بلکه میزان عرضه نیز تحت‌تاثیر این شرایط دچار کاهش قابل‌توجهی خواهد گردید. این مساله، سبب کاهش دسترسی به خودرو خواهد گردید. بنابراین امکان دارد بیان کرد که احتمالا در آینده شاهد عرضه خودروهایی با قیمت بیشتر خواهیم قرار دارای بود و حجم عرضه نیز کاهش پیدا خواهد کرد.از جهات دیگر، قدرت خرید خانوارها با سرعت زیادی در حال کاهش هست. رگردید قابل‌توجه نرخ ارز طی روزهای اخیر نشان می‌دهد ارزش پول ملی افت بیشتری را تجربه کرده و همین موضوع فشار مضاعفی بر بازار خودرو وارد کرده هست. در این میان، افراد حقوق‌بگیر که معمولا در طول سال افزایش معناداری در درآمد ندارند، با وضعیتی متفاوت مواجه‌اند چرا که قیمت خودرو حتی در کارخانه نیز به‌طور حتم رگردید دوباره‌ای خواهد دارای بود.افزایش بهای خودرو در مبدا تولید، اجتناب‌ناپذیر تلقی خواهد گردید، چراکه هزینه‌های تولید الان نیز روندی صعودی را آغاز کرده و شاخص‌هایی همچون شامخ این موضوع را تایید می‌کنند. انتظار می‌رود با فعال گردیدن «مکانیسم ماشه» این فشارها تگردیدید شود و خودروسازان ناچار به انتقال بخشی از هزینه‌ها به مصرف‌کنندگان باشند.نکته مهم دیگر آن هست که مانند گذشته خبری از فریز قیمت‌های دستوری نیست. بر اساس دستورالعمل تازه شورای رقابت، قیمت‌گذاری خودرو دست‌کم باید دو بار در سال به‌روزرسانی شود. در چنین شرایطی، امکان دارد بیان کرد خودرویی که تا امروز نیز فاصله چشم‌گیری از سبد مصرفی خانوارها پیدا کرده قرار دارای بود، در آینده‌ای نزدیک بیش از پیش از دسترس بخش بزرگی از جامعه خارج خواهد گردید.2.5 سال تا ارزان‌ترین سواری کارخانهبرای بررسی بهتر قدرت خرید خودرو بهای کارخانه‌ای 10 محصول داخلی و مونتاژی را با درآمدهای یک کارگر متاهل با یک فرزند‌(با تمامی مزایا) که 15‌میلیون و 300 هزار تومان هست، یک کارمند با 30‌میلیون تومان درآمد ماهانه و فردی که 70‌میلیون تومان درآمد ماهانه دارد سنجیده‌ایم. تمامی مدت انتظارهایی که برای خرید خودرو در نظر گرفته‌ایم با این فرض هست که افراد اساسا هیچ خرج دیگری اعم از خوراک و پوشاک ندارای بوده باشند و تمامی درآمد خود را صرفا برای خرید خودرو کنار بگذارند. این فرض در عمل گردیدنی نیست اما برای ساده‌سازی محاسبات چنین فرضی را مبنا قرار دادیم. البته «دنیای اقتصاد» پیش از این در گزارش‌های قبلی خود مدت انتظار برای خرید خودرو از بازار را محاسبه کرده قرار دارای بود اما این بار مبنا را قیمت کارخانه قرار دادیم تا نشان دهیم خریداران آخرین سنگر خود برای خرید خودرو یعنی خرید از کارخانه را هم از دست داده‌اند.ابتدا به سراغ ارزان‌ترین خودروی سواری که توسط خودروسازان عرضه خواهد گردید یعنی ساینا دنده‌ای برویم. قیمت کارخانه‌ای این محصول 469‌میلیون تومان هست. بنابراین یک کارگر متاهل با یک فرزند که ماهانه 15‌میلیون و 300 هزار تومان حقوق دریافت می‌کند، اگر تمامی خرج‌های دیگر خود را از طریق دیگری تامین کرده و تمامی حقوق خود را تنها برای خرید این خودرو کنار بگذارد باید 31 ماه یعنی حدود 2.5 سال صبر کند. شخصی که ماهانه 30‌میلیون تومان درآمد دارد با همین روند باید 16 ماه و فردی با درآمد ماهانه 70‌میلیون تومان باید 7 ماه صبر کند.دیگر خودروی تقریبا ارزان‌ قیمت بازار کوئیک دنده‌ای هست. سایپا این محصول را 505‌میلیون و 328 هزار تومان به فروش می‌رساند. بنابراین مدت انتظار آن برای کارگر (با شرایطی که از آن یاد کردیم) 33 ماه یعنی دو سال و 9 ماه هست. برای کسی که 30‌میلیون تومان حقوق ماهانه دریافت می‌کند این مدت زمان به 17 ماه یعنی یک سال و پنج ماه می‌رسد. برای شخصی با درآمد ماهانه 70‌میلیون تومان نیز این رقم معادل 8 ماه هست.از آنجا که خودروی سواری دیگری وجود ندارد که در این بازه قیمتی باگردید، به سراغ خودروهای میان‌رده برویم. راناپلاس درب کارخانه به قیمت 744‌میلیون تومان فروخته خواهد گردید. بنابراین با درآمد 15‌میلیون و 300 هزار تومانی برای خرید این خودرو از کارخانه باید 49 ماه یعنی بیش از چهارسال تمامی درآمد خود را ذخیره کرد با این فرض که در این مدت زمان بهای این خودرو نیز تغییر نکند که تقریبا غیرممکن هست. این مدت انتظار برای درآمد 30‌میلیون تومانی 25 ماه یعنی دو سال و یک ماه و برای درآمد 70‌میلیون تومانی 11 ماه هست. پژو 207 معمولی نیز 773‌میلیون تومان توسط ایران‌خودرو به فروش می‌رسد بنابراین مدت زمان انتظار برای خرید آن برای یک کارگر با حقوق 15.3‌میلیون تومانی بدون هیچ خرج دیگری و با فرض ثابت ماندن قیمت 50 ماه یعنی 4 سال و دو ماه هست. این مدت برای حقوق 30‌میلیون تومانی 26 ماه معادل دو سال و دوماه و برای درآمد ماهانه 70‌میلیون تومانی نیز 11 ماه هست.سورن پلاس بنزینی یکی از پرتقاضاترین محصولات خودروسازان هست. بهای کارخانه‌ای این خودرو به 644‌میلیون تومان می‌رسد، پس مدت انتظار برای آن برای سه گروه مذکور به ترتیب 42 ماه یعنی 3.5 سال، 22 ماه یعنی یک سال و 10 ماه و برای گروه سوم 9 ماه هست. تاکنون شاهد قرار دارای بودیم که اقشار کم‌درآمد و متوسط تقریبا به خودروهای داخلی با قیمت کارخانه دسترسی ندارند اما کسانی که بازه درآمدی بالاتری دارند گرچه با زحمت اما شاید هنوز امکان داردند داخلی‌ها را تهیه کنند. اما اگر سری به قیمت نمایندگی خودروهای مونتاژی بزنیم خواهیم دید که این محصولات درحال حذف گردیدن از سبد مصرفی افراد حتی اشخاصی با میانگین درآمدی بالاتر هستند. برای مثال MVM X33 در نمایندگی‌های کارخانه یک‌میلیارد و 399‌میلیون تومان فروخته خواهد گردید. بنابراین نه تنها یک کارگر برای خرید آن باید 92 ماه یعنی بیش از 7.5 سال همه درآمد خود را پس‌انداز کند و این زمان برای کسی که ماهانه 30‌میلیون تومان درآمد دارد نیز به 47 ماه یعنی نزدیک به چهار سال می‌رسد بلکه حتی کسانی که ماهانه 70‌میلیون تومان درآمد دارند نیز برای خرید آن باید 20 ماه یعنی یک سال و 8 ماه کل درآمد خود را کنار بگذارند.برای یک فیدلیتی الیت 7نفره که قیمت نمایندگی آن دو‌میلیارد و 138 ‌میلیون تومان هست مدت انتظار برای حقوق کارگری 140 ماه یعنی بیش از 11.5 سال و برای یک کارمند با حقوق 30‌میلیون تومانی 71 ماه معادل نزدیک به 6 سال هست، برای کسی که بازه درآمدی بالاتری دارد و ماهانه 70‌میلیون تومان دریافت انجام می‌دهد نیز این مدت زمان به 31 ماه یعنی 2.5 سال می‌رسد.چه راه‌هایی پیش‌رو هست؟اما اعداد و ارقامی که مرور کردیم وضعیت فعلی دسترسی به خرید خودرو از کارخانه را نشان می‌دهد اما نظر به قوت گرفتن احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه احتمالا قدرت خرید کاهش بیشتری نیز پیدا انجام می‌دهد. علاوه بر همه وجوه اجتماعی که این موضوع امکان داردد در پی دارای بوده باگردید. کار برای خودروسازان نیز بسیار سخت خواهد گردید چراکه احتمال وقوع نوعی بحران تقاضا حالا جدی هست. در مقابل این بحران، دو راهکار اصلی پیش روی خودروسازان قرار دارد؛ نخست، فروش لیزینگی یا اقساطی محصولات برای تحریک تقاضا و دوم، هستفاده از ظرفیت نظام بانکی برای ارائه تسهیلات خرید خودرو به مشتریان. با این حال، هریک از این مسیرها با موانع جدی روبه‌رو هست. اجرای فروش لیزینگی نیازمند منابع مالی قابل‌توجه و نقدینگی بالهست؛ در حالی‌که اکثر خودروسازان هم‌اکنون با محدودیت منابع و فشارهای مالی متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. از جهات دیگر، تکیه بر نظام بانکی نیز راه‌حل ساده‌ای نیست، چرا که خود بانک‌ها با چالش‌های ساختاری و ریسک بالای مطالبات معوق روبه‌رو هستند و تمایل چندینانی به ورود گسترده به حوزه تسهیلات خودرو ندارند.در مجموع، صنعت خودرو در یک وضعیت پیچیده قرار دارد؛ از یک‌سو کاهش تقاضا و از جهات دیگر، محدودیت گردیدید منابع برای تحریک بازار. بدون ورود جدی دولت یا نهادهای مالی برای حمایت هدفمند (چه در قالب سیهست‌های اعتباری، چه تسهیلات حمایتی یا مدل‌های نوآورانه تامین مالی) امکان عبور از این بحران بعید ظاهراً.از طرف دیگر اما ادامه این وضعیت امکان داردد مشکلات جانبی زیادی دارای بوده باگردید، برای مثال در چنین شرایطی افراد ترجیح می‌دهند خودروهای فرسوده خود را حفظ کنند که این موضوع امکان داردد پیامدهای اجتماعی زیادی مانند آلودگی شهرها و مشکلات مربوط به سلامت را به دنبال دارای بوده باگردید. از طرف دیگر ممکن هست خودرویی الان فرسوده نباگردید اما به خاطر افت قدرت خرید و روندی که پیش رو داریم در آینده به تعداد خودروهای فرسوده اضافه شود و این موضوع نیز به نوعی شبه بحران بدل شود. به‌خصوص اینکه با کاهش قدرت خرید اساسا افراد سهم کمتری از درآمد خود را برای خرید خودرو کنار می‌گذارند و سعی می‌کنند که به اولویت‌های دیگر خود مانند مسکن، خوراک و پوشاک بپردازند.نیز بخوانید۱۲۰ جلسه بی‌ثمر برای بازار خودرو /شجاعی: بخش خصوصی اولین قربانی بی‌کفایت«ماشه» بازار خودرو را تکان داد/ قیمت ها بالا رفت+ جدولمقایسه حقوق کارگران ایرانی و ژاپنی از زبان وزیر سابق کار/ دستمزد روزانه کارگر ایرانی 5 دلار هستپراید گران گردید/ افزایش قیمت خودرو در غیاب مشتری