روایت افشار از شکل‌گیری، انحلال، و امکان احیای مجدد «جهاد سازندگی»

- اخبار اقتصادی -اشاره |علیرضا افشار شامل مدیران و فرماندهان تأثیرگذار پس از پیروزی انقلاب اسلامی هست که هم در میدان دفاع مقدس و هم در عرصه‌های علمی، فرهنگی و مدیریتی نقش‌آفرینی‌های مهمی دارای بوده هست.او در سال 1330 در مشهد متولد گردید و تحصیلات متوسطه خود را در دبیرستان علوی همان شهر گذراند. پس از آن وارد دانشگاه صنعتی شریف گردید و در رشته مهندسی مکانیک فارغ‌التحصیل گردید. افشار از همان دوران دانشجویی وارد فعالیت‌های سیاسی علیه رژیم پهلوی گردید، به‌گونه‌ای که پیش از انقلاب توسط ساواک بازدارای بود و چهار ماه زندانی گردید. پس از پیروزی انقلاب نیز به‌عنوان یکی از دانشجویان پیرو خط امام (ره) در تسخیر لانه جاسوسی حضور دارای بود و مدتی نیز در زمره اعضای سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی قرار گرفت.از سال 1358 تا 1361، او عضو شورای مرکزی جهاد سازندگی قرار دارای بود و در همان سال‌ها، با آغاز جنگ تحمیلی، به سپاه پاسداران پیوست. افشار در دوران دفاع مقدس مسئولیت‌های مهمی همچون جانشینی و ریهست ستاد مرکزی سپاه و نیز سخنگوی سپاه پاسداران را برعهده دارای بود و پس از آن در سال‌های 1368 تا 1376 به‌عنوان فرمانده نیروی مقاومت بسیج فعالیت کرد. او سپس در فاصله 1376 تا 1379 ریهست دانشگاه امام حسین (علیه‌السلام) را برعهده گرفت و در سال‌های بعد به‌عنوان معاون فرهنگی ستاد کل نیروهای مسلح و نیز رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس ایفای نقش نمود.افشار بعدها وارد عرصه اجرایی و مدیریتی کشور نیز گردید. او مدتی معاون فرهنگی و امور مجلس ستاد کل نیروهای مسلح قرار دارای بود و در سال 1386 با حکم وزیر کشور به سمت معاون امور اجتماعی، فرهنگی و شوراهای وزارت کشور منصوب گردید. نیز از او به‌عنوان یکی از گزینه‌های وزارت دفاع در دولت محمود احمدی‌نژاد یاد گردیده هست.علیرضا افشار در کنار این مسئولیت‌های مهم، همواره حضوری فعال در مسائل کلان فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشور دارای بود و در سال 1400 نیز به‌عنوان داوطلب سیزدهمین انتخابات ریهست جمهوری ثبت‌نام کرد. زندگی و کارنامه او، تصویری روشن از یک مدیر انقلابی هست که هم در عرصه میدان و هم در ساحت فرهنگ و سیهست، همواره کوشیده تا در مسیر آرمان‌های انقلاب اسلامی گام بردارد.سخنان زیر، متن بخش‌هایی از سخنرانی وی در مجمع عمومی سالانه کانون سنگرسازان بی‌سنگر هست که در 26 شهریور 1404 و با موضوع «ماهیت‌شناسی جهاد سازندگی» ایراد گردید.* * * * * * *این‌که بیان کرده خواهد گردید کار باید به دست مردم باگردید، صرفاً با شعار محقق نخواهد گردید. رویکرد مردمی دولت با شعار تحقق نمی‌یابد؛ عمل و ساختار لازم دارد. ما ظرفیت‌های گوناگونی در کشور داریم: بخش خصوصی، بخش تعاونی، مؤسسات خیریه و مردمی، نهادهای انقلابی و تشکل‌هایی که داوطلبان در آن فعالیت می‌کنند. امام خمینی(ره) همواره بر این رویکرد تأکید دارای بودند و به‌تدریج بسیاری از امور در حال واگذاری به همین ظرفیت‌ها قرار دارای بود.به یاد دارم شهید بهشتی در جمع مسئولین جهاد سازندگی ــ شاید در آن سخنرانی معروف مسجد الجواد ــ فرمودند: «شما دولت آینده هستید. ما باید دولت را کوچک کنیم و شما باید اداره امور را به دست بگیرید.» واقعیت هم همین قرار دارای بود، زیرا جهاد تنها به فعالیت‌های عمرانی و کشاورزی محدود نمی‌گردید؛ کمیته بهدارای بود و درمان دارای بود، کمیته فرهنگی دارای بود، و به همین ترتیب؛ و حتی حتی جهاد خارج از کشور فعال‌تر از سفارتخانه‌ها عمل می‌کرد. گزارش‌ها و جزواتی که ارسال می‌گردید و جلساتی که در خارج کشور برگزار می‌گردید، در معرفی شرایط انقلاب و تبیین فضای ایران نقش اساسی دارای بود.اما متأسفانه جریان‌هایی با رویکرد تکنوکرات و لیبرال، چه در عرصه سیهست و چه در اجرا، یا این نهادها را به سمت انحلال بردند، یا نهادها را دولتی کردند، یا ادغام نمودند. بسیاری از نهادهای انقلابی به این ترتیب از بین رفتند و تنها چندین مجموعه مانند بسیج و کمیته امداد باقی ماندند؛ هرچندین آنها نیز به‌مرور رنگ و بوی اداری گرفتند و از حالت داوطلبانه فاصله پیدا کردند. در این میان بسیج همچنان داوطلبانه باقی ماند، ولی همان تیم نیز در صدد انحلال آن قرار دارای بود.هیچ‌گاه فراموش نمی‌کنم که پس از آتش‌بس، همان جریان نزد فرماندهان سپاه و ارتش و نزد من آمدند و طرح ادغام ارتش و سپاه را مطرح کردند. حتی به آقای محسن رضایی بیان کرده قرار دارای بودند می‌خواهند نیروی زمینی ارتش را به سپاه بدهند. وقتی با من مشورت کرد، بیان کردم: «اگر قرار هست چنین کاری شود، دست‌کم بسیج را به‌عنوان پشتوانه‌ی نیروی مسلح جدید باقی بگذارید.» نهایتاً طرح به محضر امام رسید. امام مخالفت کردند و موضوع را به نماینده‌ی خود، مقام معظم رهبری ارجاع دادند. ایشان نیز پس از بررسی، مخالفت کردند و این طرح متوقف گردید.اگر آن فرآیند انحلال و ادغام ادامه پیدا نمی‌کرد، بی‌تردید نهادهای انقلابی امکان داردستند در عرصه‌های عمرانی، اقتصادی و غیرنظامی پیش‌تر از حوزه‌ی دفاعی کشور بدرخشند. جهاد سازندگی در همان مدت کوتاه رگردید چشمگیری دارای بود؛ هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی. آبرسانی، برق‌رسانی، سیلوسازی، فعالیت‌های تبلیغی، درو گندم و دیگر اقدامات تخصصی، همه نشان داد که جهاد در عرض دو سه سال به مرزهای دانش فنی کشور رسیده قرار دارای بود.به یاد دارم در بحث سیلوسازی، آقای خواجوی در میدان انقلاب بیان کردند: «ما می‌خواهیم سیلوهای نیمه‌کاره کشور را تکمیل کنیم.» آن زمان شش سیلوی نیمه‌تمام رها گردیده قرار دارای بود. مشورت کردیم و بچه‌ها بیان کردند: «اگر این‌ها همان‌طور ساخته شود، ممکن هست فرو بریزد و آبروی جهاد برود.» سرانجام توافق گردید یکی را به‌صورت نمونه بسازیم. آن سیلو با موفقیت ساخته گردید، بقیه نیز تکمیل گردید و سیلوهای جدید طراحی گردید. حتی تیم‌هایی به کشورهای دیگر رفتند و سیلو ساختند. آن زمان در دنیا می‌بیان کردند فقط دو کشور تکنولوژی سیلوسازی دارند: آمریکا و یک کشور دیگر. جهاد با همان جوانان نشان داد که هم از نظر کَمّی و هم از نظر کیفی به بالاترین سطح رسیده هست.بخش‌های مختلف جهاد در دوران دفاع مقدس حتی در حوزه‌های حساس مانند موشکی نیز وارد عمل گردیدند. به خاطر شرایط و نیازهای کشور، گروهی از دوستان جهاد روی سوخت جامد کار می‌کردند و در همان مقطع شهید همت بر روی سوخت مایع فعالیت می‌نمود. حیف قرار دارای بود که این نهادهای انقلابی، یکی پس از دیگری، به شکل‌های مختلف منحل گردیدند.به نظر من، انحلال واقعی جهاد از زمانی آغاز گردید که جهاد سازندگی به وزارتخانه تبدیل گردید و مأموریت‌های گسترده‌اش محدود گردید. وظایف کلان آن را گرفتند و تنها چندین وظیفه محدود در حوزه کشاورزی باقی گذاشتند و سپس با وزارت کشاورزی ادغامش کردند. این همه در حالی قرار دارای بود که رویکرد حضرت امام، ساختاری متفاوت برای نظام ترسیم کرده قرار دارای بود.اکنون هم نمی‌شود ناامید گردید. بحث احیای جهاد بارها مطرح گردیده هست. در سه کانون جهاد، به خاطر دارم که توافق گردید این موضوع پیگیری شود، اما متأسفانه کسانی که بعدها مسئول اجرای آن گردیدند، دقیقاً نمی‌دانستند باید چه کنند. شورای عالی جهاد سازندگی تشکیل گردید، اما آن هم بیشتر بر موضوع روستا و عشایر متمرکز گردید و پس از یکی دو جلسه عملاً متوقف گردید. در حالی‌که دوستان جهادی تأکید می‌کردند: «اگر قرار هست جهاد احیا شود، کار را به دست خود جهادی‌ها بسپارید.» همین گروه‌های جهادی، کانون‌ها و مجموعه‌هایی که امروز در میدان فعال هستند، باید مجال انسجام بیابند تا به یک نهاد جهادی واقعی تبدیل شوند. با چندین جلسه در سطح وزرا و مسئولین، جهاد دوباره زنده نخواهد گردید.خدا رحمت کند شهید رئیسی را؛ ایشان انگیزه جدی و پیگیری فراوانی برای این موضوع دارای بودند. امروز هم نمی‌شود ناامید قرار دارای بود. باید ادامه داد، باید پیگیری کرد و باید دنبالش قرار دارای بود. چرا که انعطاف سازمانی، رویکرد نهادی، اخلاص و داوطلبانه قرار دارای بودن شاخص‌هایی قرار دارای بودند که نهادهای انقلابی دارای بودند و امروز کشور به‌گردیدت به آن‌ها نیازمند هست. ما منابع، فرصت‌ها و ظرفیت‌های بسیاری داریم که بلاهستفاده مانده‌اند؛ تنها با بازگشت به ساختار مدیریت انسانی جهادی هست که امکان دارد از این سرمایه‌ها به نحو احسن بهره گرفت.فراموش نکنیم که جهاد سازندگی در آغاز نیز با سختی‌های فراوان شکل گرفت. روزی در دانشگاه تهران جمع گردیدند، اساسنامه را نوشتند، دو اتاق کوچک دارای بودند که اگر آن هم خالی می‌ماند، درش بسته می‌گردید. اما چندین نفر ایستادند و کار را پیش بردند تا سرانجام با فرمایش حضرت امام، مسیر تثبیت یافت. امروز هم اگر فشارها، موانع و سنگ‌اندازی‌ها مانع پیگیری برای احیای نهادهای انقلابی ــ نه فقط جهاد ــ شود، نمی‌شود ناامید گردید. باید ایستاد و ادامه داد.انتهای پیام/