نقدی بر رویکرد واردات به جای تولید برنج/سازمان تحقیقات راه‌حل پایدار ارائه کند

- اخبار اقتصادی -خبرگزاری تسنیم؛ گروه اقتصادی ــبرنج، به‌عنوان یکی از مهمترین اقلام خوراکی در ایران، یکی از ستون‌های مهم امنیت غذایی کشور را تشکیل می‌دهد. به‌تازگی سیهستگذاری برای سال آینده توسط چندین مسئولان وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر کاهش تولید اعلام گردیده، که اثرات مخرب قابل توجهی بر تولید این محصول هستراتژیک در سال آینده خواهد دارای بود. در ادامه این اشکال مهم بررسی خواهد گردید.تکلیف قانونی صریح: «خودکفایی 90درصدی برنج، طی 5 سال»سند امنیت غذایی ایران، بر «افزایش میزان خودکفایی برنج» تأکید کرده هست.نیز در سند برنامه پنجساله هفتم توسعه کشور نیز، بر «افزایش ضریب خودکفایی برنج به 90درصد»، بصورت کمّی تصریح گردیده هست.حداقل این دو سند بالادستی، تکلیف میزان تولید برنج و روند قانون‌گذاری و سیهست‌گذاری و اجرا در این زمینه را به‌طور کامل روشن کرده هست. بنابراین وزارت جهاد کشاورزی، به‌عنوان متولی امنیت غذایی کشور، در زمینه خودکفایی 90درصدی برنج مطابق مرّ قانون مکلف هست.اظهارات وزیر محترمتا بهمن گذشته نیز، که کارشناسان هنوز بر ترمیم کم‌آبی رخ‌داده در آن سال آبی (از مهرماه)، و تگردیدید بارش‌ها در در بهار 1404 امید بسته قرار دارای بودند، وزیر محترم جهاد کشاورزی و معاونت‌های اجرایی گوناگون وزارتخانه نیز همسو با قوانین بالادستی، بر افزایش تولید برنج ــ و حتی جهش در تولید برنج ــ تأکید می‌کردند.حتی در بهمن‌ماه 1403 که وزارت جهادکشاورزی وعده «جهش تولید» می‌داد، وزیر محترم جهادکشاورزی به سبب ارزهای خروجی برای واردات برنج، مورد سؤال نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار گرفت؛ و تنها بصورت مشروط و با قول نسبت به «اصلاح شرایط»، از کمند توبیخ نمایندگان رهایی یافت و به او فرصتی دیگر داده گردید.اما بخت، یار کشاورزی کشور نقرار دارای بود و بارش‌های ثبت گردیده پس از بهار نشان داد، کم‌بارشی سال آبی گذشته، طی 57 سال پیش از آن تنها در یک سال تکرار گردیده هست.این شرایط، بر تولید اقلام کشاورزی، ازجمله برنج کشور اثرات چشمگیری دارای بود و موجب گردید واردات 700هزار تنی سال‌های گذشته (از مجموع 3.2 میلیون تن نیاز کشور) به حدود 1.5 میلیون تن افزایش یابد و 50درصد نیاز برنج مصرفی کشور از طریق واردات تأمین شود.به این ترتیب شرایط کشور در تابستان 1404 تغییر جدی کرده هست. وزیر محترم جهاد کشاورزی، که پیشتر بارها از هدف‌گذاری برای خودکفایی در تولید برنج و حمایت از تولید داخل سخن بیان کرده قرار دارای بود، تصریح کرد نیمی از برنج کشور از کانال واردات تأمین خواهد گردید.البته بخش اعظم این شرایط، طبعاً به خاطر کاهش کم‌سابقه بارش‌ها قرار دارای بوده هست، اما این برهم‌ریختگی و اضطرار، جرقه‌ای برای شعله‌ور گردیدن اختلالات پیاپی بعدی گردید. دو اختلال کلیدی و اشکال به وزارت جهادکشاورزی وارد هست، که کشت سال آینده را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد:اختلال اول:عدم نظارت کافی بر بازار، و بروز احتکار و عدم قیمت‌گذاری برنج ایرانی، اثرات بحران آبی را به‌گردیدت افزایش داده هست. این شرایط اگر کنترل نشود، اشکالات مهمی همچون بر هم زدن ثبات بازار، و خدشه به اعتماد عمومی، ایجاد مشکلات معیشتی برای مردم، و نهایتاً هستنکاف کشاورزان در سال‌های آتی برای ورود به این عرصه را در پی خواهد دارای بود.اختلال دوم:در شرایط کم‌آبی، اتخاذ دو رویکرد از سوی وزارت جهادکشاورزی محتمل هست:الف) رویکرد فعال:توسعه ارقام پرمحصول، مدیریت منابع آب و تمرکز بر روش‌های نوین هستحصال آب و آبیاری، و نگاه فناورانه و بهره‌ورانه به تولید کشاورزی ــ خصوصاً با محوریت سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزیب) رویکرد منفعل و خلاف خودکفایی:روکردن به «واردات»، ایجاد محدودیت در کشت، و حرکت‌های «سخت» و «دستوری» که قلب خودکفایی و معیشت کشاورزان و ثبات بازار را در سال‌های آتی هدف خواهد گرفت.طی یک ماه اخیر، رئیس سازمان تحقیقات کشاورزی رویکرد دوم را به عنوان رویکرد جدید معرفی کرده هست. گل‌محمدی به‌تازگی اعلام کرده: "کشت برنج در سال آبی جدید تنها در هستان‌هایی خاص با مجوز انجام خواهد گردید" و نیز بیان کرده هست که: "یارانه کشاورز با «کشت ممنوعه» قطع خواهد گردید."این رویکرد به این معنهست که بدون توسعه فناورانه معتنابه طی یکسال اخیر، وزارت جهاد کشاورزی کشت برنجکاران در هستان‌های غیرشمالی را از طریق الگوی کشت یا محدودیت فروش آب و سایر روش‌ها، به‌طور کامل ممنوع اعلام انجام می‌دهد.وظیفه کلیدی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات)، به عنوان بازوی علمی وزارتخانه، ارائه راه‌حل‌های پایدار و علمی هست. انتظار می‌رود که این سازمان، در مواجهه با چالش‌های اقلیمی، رویکردی هوشمندانه‌تر در پیش بگیرد. باید تاکنون ارقام مقاوم به خشکی و کم‌آبی تولید و بصورت گسترده در اختیار کشاورزان قرار می‌گرفت؛ نیز در زمینه توسعه سامانه‌های نوین آبیاری و افزایش بهره‌وری آب نقش فعال‌تری ایفا می‌گردید؛ اما در عمل، به جای ارائه این راه‌حل‌های اساسی و کمک به تولید در شرایط بحرانی، ساده‌ترین راه یعنی «حذف صورت مسئله تولید»، در پیش گرفته گردیده هست.مخاطرات این رویکرد در بیانات مسئولان دیگر وزارت جهادکشاورزی منعکس گردیده هست. ازجمله، اکبر فتحی معاون برنامه‌ریزی وزارت جهاد کشاورزی به‌تازگی خاطرنشان کرد:"اگر بخواهیم نظر به منابع آبی موجود سطح زیرکشت را کاهش بدهیم باید بخش عمده برنج کشور از واردات تأمین شود که این علاوه برافزایش وابستگی،امنیت غذایی را با مخاطرات جدی روبه‌رو می کندو در عین حالکاهش درآمد کشاورزان و حتی بیکاری این قشررا هم به دنبال خواهد دارای بود."«افزایش بهره‌وری در واحد سطح» در کشت برنج، مهمترین حلقه مفقوده‌ای هست که باید توسط سازمان تحقیقات کشاورزی ترمیم می‌گردید.رویکرد کاهش تولید درباره برنج، به علاوهکه به‌طور کامل خلاف قانون و اسناد بالادستی، و مغایر ریل‌گذاری و تأکیدات وزیر محترم جهادکشاورزی و معاونان اجرایی ایشان هست، به معنای افزایش احتمالی قیمت برنج در سال آتی خواهد قرار دارای بود.انتهای پیام/