کشت قانونی خشخاش چه مزیت‌هایی برای اقتصاد ایران دارد؟ | گیاه ممنوعه زیر ذره بین

به گزارش پول و تجارت، ممانعت از کشتخشخاشبرای تولید تریاک پیشینه طولانی دارد. در پی تغییر نگاه دولتی به تامین مواد اولیه دارویی و بحث‌های اخیر درباره اجازه کشت تحت نظارت خشخاش، تاریخ نشان می‌دهد که اجرای ممنوعیت کامل کشت این محصول اقدام تازه‌ای نیست.بنا بر گزارش جواد حیدریان در هفته نامه تجارت روز آتی،70 سال پیش، در ۲۳ شهریور ۱۳۳۴، امیر اسدالله علم، وزیر کشور، با صدور بخشنامه‌ایکشت خشخاشرا ممنوع اعلام کرده و هفته بعد آن را در جراید منتشر کرد. یک ماه بعد در ۱۱ مهر ۱۳۳۴ دولت لایحه «منع کشت خشخاش و فروش و هستعمال تریاک» را با قید سه فوریت به مجلس فرستاد و با ۷۶ رای موافق تصویب گردید؛ با این تصمیم سلطنت بیش از صدساله خشخاش بر بخشی از کشاورزی و بازار تریاک در ایران رسماً خاتمه یافت.البته بعدها در دهه 40 مجوز کشت قانونی خشخاش برای تولید دارو از سازمان ملل گرفته گردید که با وقوع انقلاب به شکل داوطلبانه این کشت متوقف گردید و ایران مجبور به واردات تریاک برای هستفاده دارویی و صنعتی گردید. به بیان کرده مقامات مجلس در یک ماه گذشته با هستعلام از سازمان ملل هنوز مجوز قانونی کشت خشخاش زیر نظارت سازمان ملل پابرجهست.کشت خشخاش در چندین مناطق، به‌ویژه در مناطق سخت‌گذر زاگرس، از منظر اقتصادی و منابع آبی نسبتاً منطقی ظاهراً؛ چرا که در اقلیم خشک و کم‌آب ایران، کشاورزی سایر گونه‌ها مصرف قابل‌توجهی از منابع آب می‌طلبد و بهره‌وری پایینی دارد. بنابراین کشت خشخاش علاوه بر تامین نیاز شرکت‌های دارویی و صنعتی امکان داردد اقتصاد کشاورزی در مناطق کم‌برخوردار را نیز وارد چرخه بهقرار دارای بود کند. بااین‌حال این پرسش مطرح هست که آیا قانونی کردن و مدیریت حقوقی کشت خشخاش امکان داردد تهدید فعلی را به فرصتی برای توسعه داروسازی و تقویت اقتصاد ایران تبدیل کند؟ابهام درباره تصمیم نهایی دولت در زمینه کشت قانونیچندین دهه هست که دولت‌های ایران در پی دریافت مجوز برای کشت خشخاش به منظور هستفاده در صنایع دارویی قرار دارای بوده‌اند، اما این تصمیم تاکنون به مرحله اجرا نرسیده هست. به‌تازگی دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در یک نشست خبری از احتمال صدور مجوز کاشت و بردارای بود تریاک در ایران خبر داده و تاکید کرده هست که طبق کنوانسیون‌های بین‌المللی، ایران مجاز به کشت این گیاهان برای مصارف دارویی هست. ظاهراً این تصمیم در شرایط فعلی امکان داردد ناشی از کاهش کیفیت و خلوص مواد کشف‌گردیده، افزایش نیازهای دارویی کشور و کاهش واردات تریاک از افغانستان باگردید. پیشتر نیز رضا سپهوند، نماینده مجلس دوازدهم، بر «لزوم قانونی گردیدن کشت خشخاش» تاکید کرده و بیان کرده قرار دارای بود که این اقدام امکان داردد هم نیاز دارویی کشور را تامین کند و هم درآمدی برای کشاورزان محروم ایجاد کند.22 سال پیش روزنامه شرق در گزارشی با اشاره به درخوهست شرکت‌های داروسازی از دولت نوشت: درحالی‌که بیان کرده خواهد گردید ایران برای تامین مواد اولیه داروی موردنیاز کشور، سالانه پنج تا هفت درصد تریاک تولیدی غیرقانونی افغانستان را مصرف انجام می‌دهد، مدیران شرکت‌های تولیدکننده دارو، رسماً از دولت خوهسته‌اند که مجوز کشت قانونی خشخاش را در مزارعی خاص صادر و از سازمان ملل، رسماً تقاضای مجوز کند. درخوهست رسمی داروسازان کشور در حالی به دولت ارائه گردیده هست که کشت خشخاش از ابتدای انقلاب تاکنون غیرقانونی قرار دارای بوده هست.پس از انقلاب، کشت این گیاه در ۲۵ هزار هکتار زمین زراعی ممنوع گردید. بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان مواد موثره‌ای مانند نوسکاپین، کدئین، پاپاوین و بتائین در خشخاش ایرانی نسبت به تولیدات کشورهای ترکیه، هند و دیگر مناطق جهان بسیار بالاتر هست. بر اساس اطلاعات منتشرگردیده، طرحی برای کشت تحت کنترل خشخاش و سایر گیاهان مخدر پایه به منظور هستفاده صنعتی و دارویی تهیه گردیده و هم‌اکنون در انتظار تصویب ستاد مبارزه با مواد مخدر به ریهست رئیس‌جمهور هست. آیا دولت به کاشت قانونی خشخاش در کشور رای مثبت می‌دهد؟کشت دیم در اراضی کم‌بازدهرضا سپهوند، نماینده خرم‌آباد و چگینی در مجلس شورای اسلامی، که فرآیند کشت قانونی را دنبال انجام می‌دهد، به تجارت روز آتی بیان می‌کند؛ طی یک سال گذشته به‌طور جدی روی موضوع کشت خشخاش کار کرده و طرحی را نیز به مرکز پژوهش‌ها برده هست؛ طرحی که مطالعات و جلسات گسترده‌ای درباره ابعاد مختلف آن انجام گردیده هست. او هدف از این طرح را تولید تریاک برای مصارف دارویی عنوان انجام می‌دهد و یادآور خواهد گردید که اکنون براساس داده‌های جدید سالانه بالغ بر هزار تن تریاک برای مصارف دارویی وارد می‌کنیم تا از آن مشتقاتی مانند مورفین و متادون تولید شود.ارز حاصل از این واردات از کشور خارج خواهد گردید و به سمت هندوستان و کشورهای دیگر می‌رود. الگوی مصرف داخلی پس از ممنوعیت کشت در سال ۱۳۵۹ تغییر کرده و گرایش به مواد صنعتی و بسیار آسیب‌زا افزایش یافته و گردش اقتصادی مواد مخدر رقم قابل‌توجهی دارد؛ به‌گونه‌ای که برآوردها از گردش اقتصادی کلی حدود پنج میلیارد دلار و سهم تریاک حدود یک میلیارد دلار حکایت دارد. سپهوند بیان می‌کند، جلساتی با ستاد مبارزه با مواد مخدر و دکتر فقری برگزار گردیده و مطالعات وسیعی آغاز گردیده هست. وی می‌افزاید که قانون سال ۱۳۴۷ اجازه کشت محدود و مدیریت‌گردیده خشخاش را پیش‌بینی کرده و در عمل چندین مجوزهای پیش از انقلاب تاکنون پابرجهست؛ بنابراین او معتقد هست، برای تولید مصارف داخلی دارویی و حتی صادرات نیازی به گرفتن مجوز جدید از سازمان ملل وجود ندارد. نماینده خرم‌آباد درباره ظرفیت تولید نیز بیان انجام می‌دهد که هدف تولید سه هزار تن هست و اگر میانگین عملکرد را حدود پنج کیلوگرم در هر هکتار فرض کنیم، حدوداً به ۶۰۰ هزار هکتار زمین نیاز خواهد قرار دارای بود.وی می‌افزاید که اقلیم مناطق زاگرس‌نشین و نقاطی با شرایط مشابه در کشور برای کشت خشخاش مناسب هست و تجربه پیش از انقلاب نشان داده که در این مناطق محصول با کیفیت بالا به‌دست می‌آمد که امکان داردد برای تولید دارو مفید و از نظر اقتصادی اثرگذار باگردید. کشت در چندین هستان‌ها عمدتاً در دل مراتع و اراضی تاریخی کشاورزی و به‌صورت دیم انجام خواهد گردید و ازآنجاکه این کشت معمولاً در مناطقی هست که گندم و جو تناژ بالایی نمی‌دهند، آسیبی به تولید غلات در دشت‌های آبی کشور وارد نخواهد کرد. او تاکید انجام می‌دهد که ارزش افزوده این کشت امکان داردد وضعیت اقتصادی و اشتغال روستاییان را بهقرار دارای بود دهد و البته اعتراف انجام می‌دهد که در چندین سال گذشته کشت غیرقانونی نیز وجود دارای بوده، اما درعین‌حال وضعیت اقتصادی و اشتغال محلی در این مناطق بهقرار دارای بود یافته هست.رضا سپهوند، نماینده خرم‌آباد و چگینی در مجلس شورای اسلامی، تاکید انجام می‌دهد که موضوع کشت خشخاش باید به‌طور کامل تحت مدیریت و نظارت دولت و سازمان ملل انجام شود. سازمان ملل در کشورهایی که این محصول کشت خواهد گردید بر تمام مراحل از پایش تا تولید و ارزش‌گذاری نظارت دارد و در ایران نیز چنین الگویی امکان داردد هم از خروج ارز جلوگیری کند، هم ارزآوری به همراه دارای بوده باگردید و هم اشتغال قابل‌توجهی ایجاد کند. سپهوند صراحتاً مخالفت خود را با کشت بدون مدیریت اعلام کرده و بیان می‌کند که یکی از پیامدهای مثبت اجرای طرح تحت کنترل، کاهش تمایل جوانان به سمت مواد صنعتی خطرناک هست؛ موادی که در سال‌های اخیر بخش بزرگی از الگوی اعتیاد را در کشور تغییر داده‌اند.دولت در آغاز قرار قرار دارای بود لایحه‌ای برای این موضوع به مجلس ارائه دهد، اما نظر به اینکه قانون کشت محدود و مدیریت‌گردیده خشخاش از سال ۱۳۴۷ همچنان پابرجهست، نیازی به لایحه جدید نیست و تنها تدوین یک آیین‌نامه اجرایی کفایت انجام می‌دهد. سپهوند اضافه انجام می‌دهد که حتی قوانین مربوط به کشت شاهدانه نیز وجود دارد و امکان داردد مبنای تولید مواد اولیه دارویی قرار گیرد. به بیان کرده او، در میان نمایندگان مجلس مخالفت جدی با این موضوع وجود ندارد و اغلب همکارانش از آن حمایت می‌کنند. کشت خشخاش عمدتاً در اراضی دیم و مناطقی انجام خواهد گردید که عملکرد بالایی در تولید گندم و برنج ندارند، بنابراین لطمه‌ای به امنیت غذایی وارد نخواهد گردید. او ارزش افزوده این کشت را با واردات فعلی تریاک برای مصارف دارویی مقایسه انجام می‌دهد و معتقد هست که اجرای طرح در داخل کشور امکان داردد صرفه‌جویی ارزی و درآمد بیشتری به همراه دارای بوده باگردید. تجربه سال 1359 که با رویکرد احساسی و ممنوعیت‌های مطلق دنبال گردید، نه‌تنها موجب کاهش اعتیاد نگردید، بلکه گرایش به مواد صنعتی را تگردیدید و آسیب‌های جدی به خانواده‌ها وارد کرد. سپهوند با اشاره به همسویی اکثریت مجلس بر این باور هست که با مدیریت صحیح، امکان دارد به راهکاری منطقی و پایدار رسید که هم منافع اقتصادی دارای بوده باگردید و هم آسیب‌های اجتماعی و بهدارای بودی ناشی از اعتیاد را کاهش دهد.نگرانی‌ها از تهدید امنیت غذاییدر مقابل اما چهره‌های دیگری در مجلس و نهادهای مدنی نسبت به آثار جانبی این سیهست هگردیدار داده‌اند. بر اساس گزارشی از دیده‌بان ایران، محمد امیر، دبیر کمیسیون اصل ۹۰ و نماینده اهواز در مجلس دوازدهم، صدور مجوز کشت خشخاش را خطرناک خوانده و تاکید کرده هست که درآمد بالای این محصول امکان داردد کشاورزان را به تغییر الگوی کشت و دور گردیدن از تولید محصولات غذایی اصلی سوق دهد و بنابراین امنیت غذایی را تضعیف کند. او نیز هگردیدار داده هست که گسترش کشت خشخاش ممکن هست آسیب‌های اجتماعی و افزایش مصرف مواد مخدر را تگردیدید کند و بیان کرده هست که تاکنون موضوع صدور مجوز در مجلس مطرح نگردیده، اما به اعتقاد او، اگر بتوان از محموله‌های مکشوفه در مسیرهای قانونی دارویی هستفاده کرد، ضرورتی برای کشت داخلی وجود ندارد.دولت اما با نچندین اوقات متفاوت به این موضوع می‌نگرد؛ فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، در واکنشی رسمی توضیح داده هست که کاهش منابع تامین از افغانستان و ناپایداری واردات در سایه تغییرات سیاسی و تحریم‌ها دو راه پیش‌روی کشور قرار داده هست: ادامه واردات یا هستفاده از ظرفیت داخلی. او تاکید کرده که در صورت حرکت به سمت تولید داخل، این کار تنها با سازوکارهای نظارتی کامل و پیوست‌های اجتماعی مناسب انجام خواهد گردید و نقش رسانه‌ها را در اطلاع‌رسانی و پیگیری سازوکارهای اجتماعی تاثیرگذار خوانده هست.کشت خشخاش برای داروهای حیاتیبه‌دنبال احتمال موافقت رئیس‌جمهوری با کشت خشخاش به‌منظور تامین داروهای حیاتی، محمد هاشمی، سخنگوی سازمان غذا و دارو، به مهر توضیح داده که این تصمیم تنها در چهارچوب تولید داروهای ضروری و مشتقات دارویی گرفته گردیده هست. گونه‌ای که برای کشت در نظر گرفته گردیده، شقایق سومنیفروم اولیفرا هست که به ‌دلیل ویژگی‌های بیولوژیک خود امکان بهره‌برداری به روش‌های مرسوم و «تیغ زدن» را ندارد، بنابراین ظرفیت سوءهستفاده عمومی یا تبدیل گردیدن به منبع مصرف غیرقانونی را به‌صورت معمول ندارد. هدف اصلی از این طرح تامین پایدار مسکن‌های قوی مانند مورفین و کدئین برای بیماران صعب‌العلاج، مبتلایان به سرطان و موارد نیازمند جراحی هست؛ کمقرار دارای بود این داروها امکان داردد به‌طور مستقیم سلامت بیماران را به خطر اندازد. تمامی مراحل کاشت، دارای بود، بردارای بود و فرآوری تحت نظارت قانونی و الزامات امنیتی و مطابق پروتکل‌های بین‌المللی (INCB) انجام خواهد گردید و همکاری نزدیک میان سازمان غذا و دارو، وزارت جهاد کشاورزی و ستاد مبارزه با مواد مخدر ضامن کنترل و شفافیت روند خواهد قرار دارای بود. به بیان کرده سخنگوی سازمان، طراحی دقیق اقدامات کنترلی و چهارچوب‌های امنیتی باید به‌گونه‌ای باگردید که نه‌تنها از تبعات اجتماعی افزایش قاچاق جلوگیری کند، بلکه امکان تامین نیاز درمانی داخلی و صادرات رسمی دارو به بازارهای معتبر بین‌المللی را نیز فراهم آورد.راهکار عبور از بحران تامین داروهای حیاتیدر بحث کشت تحت نظارت خشخاش و شاهدانه برای مصارف دارویی، خلیل‌الله همایی‌راد، رئیس کارگروه اعتیاد در مجمع تشخیص مصلحت نظام، این اقدام را ضرورتی برای عبور از بحران ناترازی در تامین مواد اولیه دارویی دانسته هست. او معتقد هست که سال‌ها سیستم درمانی کشور به‌طور غیررسمی از کشفیات نیروهای انتظامی برای تولید داروهای اپیوم‌پایه مانند مورفین و پتیدین هستفاده کرده و به همین دلیل داروهای مسکن قوی با قیمت پایین در اختیار بیماران قرار می‌گرفت. اما کاهش گردیدید کشفیات در سال‌های اخیر، هم در حجم و هم در درصد خلوص، باعث گردیده کفگیر نظام دارویی به ته دیگ بخورد؛ موضوعی که به بیان کرده او امکان داردد سلامت بیماران صعب‌العلاج و حتی امکان جراحی‌های حیاتی را به مخاطره بیندازد.همایی‌راد تاکید انجام می‌دهد که کمقرار دارای بود تریاک برای مصارف دارویی همان‌قدر تهدید جدی برای جامعه هست که بحران آب، برق یا سوخت؛ با این تفاوت که اثر آن کمتر به‌طور مستقیم دیده خواهد گردید. به باور او، ناتوانی ستاد مبارزه با مواد مخدر در ارزیابی پیامدهای ممنوعیت کشت کوکنار از سوی طالبان در افغانستان در بهار ۱۴۰۱، کشور را در وضعیتی دشوار قرار داد؛ وضعیتی که هم کمقرار دارای بود مواد اولیه را رقم زد و هم زمینه کشت غیرمجاز در داخل را تقویت کرد.بااین‌حال، به بیان کرده او، از اسفند ۱۴۰۳ ستاد مبارزه با مواد مخدر وارد «یک ریل صحیح» گردید و با تشکیل تیمی تخصصی، واقعیت بحران ناترازی را آشکار کرد و توانست مسیر تصمیم‌گیری دولت را به سمت کشت تحت نظارت هدایت کند. همایی‌راد این تغییر را یک «نقطه عطف» می‌داند؛ نقطه‌ای که ایران را دوباره به جایگاه تاریخی خود به‌عنوان یکی از هفت کشور تولیدکننده رسمی مواد اولیه دارویی بازمی‌گرداند. او یادآوری انجام می‌دهد که ایران از سال ۱۹۵۳ طبق پروتکل نیویورک چنین جایچندین اوقات دارای بوده هست و با توافقات اخیر در وین، موانع حقوقی نیز برای بازگشت به سیهست کشت تحت کنترل برطرف گردیده هست.دسترسی به ماده اولیه باکیفیت و پایداربرای یافتن پاسخ از منظر داروسازان و پزشکان سراغ دکتر شهاب‌الدین جنیدی‌جعفری، سخنگوی انجمن داروسازان ایران رفتیم تا توضیح دهد چگونه کشت کنترل‌گردیده و قانونی خشخاش امکان داردد به تامین ماده اولیه دارویی، ارتقای کیفیت محصولات و ایجاد منافع اقتصادی برای صنایع داروسازی ایران منجر شود؟دکتر جنیدی معتقد هست؛ هم‌اکنون بسیاری از ترکیبات مخدر و مواد اولیه‌ای که وارد چرخه صنایع دارویی خواهد گردید از مسیر کشفیات تامین گردیده هست-یعنی محموله‌هایی که نیروهای انتظامی کشف می‌‌کنند و پس از طی مراحل قانونی به‌عنوان ماده اولیه وارد زنجیره داروسازی گردیده‌اند. این فرآیند ناگزیر باعث خواهد گردید کیفیت و پیوستگی تامین ماده اولیه با مشکلاتی همراه باگردید.اگر کشت قانونی این فرآورده‌ها فراهم شود، عملاً امکان دسترسی به ماده اولیه باکیفیت و پایداری بیشتر فراهم خواهد گردید. در داروسازی، دارای بودن ماده اولیه هستاندارد و پایدار یک ضرورت هست تا بتوان فرم‌های دارویی مختلف -از آمپول و شربت تا قرص و سایر اشکال- را با هستانداردهای لازم تولید کرد. وقتی کشاورزی گیاه تولیدکننده مخدر قانونی و تحت نظارت انجام شود، قابلیت کنترل کیفیت، جلوگیری از آلودگی‌های محیطی و فلزی و تضمین فرآیندهای پاکسازی و هستخراج ماده موثر وجود دارد؛ در مقابل، منابع تامین از مسیر غیرقانونی هرگز تضمین‌های کیفی لازم را ندارند و ممکن هست به آلودگی‌هایی مثل سرب و سایر فلزات سنگین آلوده باشند که به‌نوبه خود خطر جدی برای سلامت جامعه و کیفیت دارو ایجاد انجام می‌دهد.از منظر اقتصادی، امکان دارد به چندین مزیت مهم اشاره کرد: اول، کاهش نیاز به واردات مواد اولیه که امکان داردد ارزآوری و صرفه‌جویی ارزی ایجاد کند یا حداقل وابستگی به منابع خارجی را کاهش دهد؛ دوم، ایجاد فرصت‌های شغلی و رونق در زنجیره تولید از کشاورزی تا فرآوری و تولید دارو؛ سوم، کاهش انگیزه‌ها و سودآوری برای قاچاقچیان؛ ازآنجاکه بخشی از تقاضای قانونی از مسیر رسمی پاسخ داده خواهد گردید؛ و چهارم، امکان صادرات محصولات دارویی یا مواد میانی با ارزش افزوده بالاتر که امکان داردد منبع ارزآوری برای کشور باگردید. البته باید تاکید کنم که تحقق این مزایا منوط به طراحی دقیق و منطقی نظام‌های نظارتی، هستانداردسازی فرآیندها و سرمایه‌گذاری در واحدهای فرآوری و آزمایشچندین اوقات هست.از منظر حقوقی و مقرراتی نیز مسیر آسانی در پیش نداریم؛ پیشینه طولانی ممنوعیت‌ها و قوانین سخت‌گیرانه درباره کشت و مصرف چنین فرآورده‌هایی وجود دارای بوده هست. بنابراین لازم هست چهارچوب حقوقی و کنترلی مشخصی تدوین شود که هم نیاز دارویی کشور را پاسخ دهد و هم مانع از سوءهستفاده و خروج محصول به بازار غیرقانونی شود. این چهارچوب باید شامل مجوزدهی دقیق به مزارع، کنترل زنجیره تامین، آزمایش‌های کیفیت پیوسته، رصد و ثبت تولیدات و هماهنگی میان وزارتخانه‌های مرتبط -مثل بهدارای بود، کشاورزی، دادگستری و نیروی انتظامی- باگردید. نیز لازم هست زیرساخت‌های فرآوری و صنایع پایین‌دستی تقویت شوند تا محصول خام به‌صورت کارآمد و با ارزش افزوده به محصولات نهایی تبدیل شود.نکته عملی که باید در نظر گرفته شود، چگونگی تضمین کیفیت ماده اولیه هست. وقتی تولید از مسیر غیرقانونی انجام خواهد گردید، هیچ تضمینی نیست که تولیدکننده برای افزایش سود، ناخالصی‌هایی اضافه نکند یا مراقبت‌های لازم در بردارای بود و نگهداری را رعایت کند. در مقابل، کشت قانونی اجازه می‌دهد هستانداردهای کشت، کوددهی، بردارای بود و فرآوری رعایت شود و آزمایش‌های لازم برای اندازه‌گیری فلزات سنگین، باکتری‌ها، یا سایر آلودگی‌ها به‌صورت منظم انجام شوند. این خود به ارتقای کیفیت داروها و ایمنی بیماران کمک انجام می‌دهد.شخصاً بر این باورم که اگر این موضوع دنبال شود، حتماً لازم هست از تجربیات جهانی هستفاده شود و نمونه‌های موفق کشوری که کشت کنترل‌گردیده و قانونی دارند مورد مطالعه قرار گیرد. نیز دیدگاه تولیدکنندگان داخلی را باید لحاظ کرد؛ ممکن هست ملاحظات فنی و اقتصادی‌ وجود دارای بوده باگردید که صرفاً از منظر داروسازی دیده نخواهد گردید. بنابراین توصیه می‌کنم تیمی چندینرشته‌ای -شامل داروسازان، کشاورزان متخصص، حقوق‌دانان، اقتصاددانان و مدیران صنایع- برای طراحی پلن قانونی، اقتصادی و فنی تشکیل شود.در پایان، همان‌طور که اشاره کردم، مزایای بالقوه قابل‌توجه هست: تامین پایدار مواد اولیه با کیفیت، افزایش خوداتکایی و کاهش واردات، ایجاد فرصت‌های اقتصادی و ارزآوری، و کاهش حلقه‌های تامین غیرقانونی. اما همه اینها فقط در صورت طراحی منطقی مقررات، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فرآوری و کنترل کیفی مستمر قابل‌دسترسی هست. من به‌عنوان یک داروساز و مسئول در انجمن حاضرم در حد توان علمی و حرفه‌ای‌ام همکاری کنم و باز هم تاکید می‌کنم که نظر و تجربه تولیدکنندگان را هم باید جویا شوید تا تصویر کامل‌تری از امکان‌پذیری و چالش‌ها به‌دست آید.صنایع پیش از هستفاده از ترکیبات کشف‌گردیده نیز آزمایش‌های لازم را انجام می‌دهند؛ اما به هر حال وقتی خودمان یک فرآورده را به‌صورت هستاندارد تهیه کنیم و مانع شویم که در فضای قاچاق و غیرقابل‌کنترل آلوده شود، امکان داردیم آن را به شرایط پایدار و قابل‌قبول برای صنایع دارویی تبدیل کنیم. این ماده اولیه باید از ابتدا تا انتها زیر نظارت کارشناسان باگردید: جلوگیری از رگردید قارچ و کپک، رسیدگی به بردارای بود و نگهداری و کنترل میزان آلکالوئیدهایی که باید در محصول وجود دارای بوده باگردید تا به هستانداردهای مورد نیاز برای مواد اولیه دارویی برسد. مجموعه این اقدامات تفاوت قابل‌توجهی با حالتی دارد که یک فرآورده به‌صورت قاچاق کشت و بردارای بود شود و در دست‌به‌دست‌گردیدن‌ها قابل رهگیری و کنترل کیفیت نباگردید. آنچه ما فراهم می‌کنیم، ایجاد شرایطی هست که تمام هستانداردهای مندرج در کتاب‌های رسمی داروسازی برای ترکیبات رعایت شود و محصول از آلودگی‌های احتمالی -چه ناخوهسته و چه عمدی- مبرا باگردید. این به معنای فراهم قرار دارای بودن ماده اولیه‌ای هستاندارد هست که نظر به شرایط کشت در ایران امکان داردد در مراکز درمانی و تحقیقاتی بسیاری از کشورها نیز بازار دارای بوده باگردید.بنابراین ما عملاً امکان داردیم پیش‌سازها و مواد اولیه دارویی لازم را در داخل تولید و رسیدگی کنیم و نیاز به واردات یا تکیه بر محموله‌های مکشوفه و غیرقابل‌اطمینان قاچاقچیان ندارای بوده باشیم. از منظر ایمنی نیز منطقی نیست که بخشی از مواد اولیه از محموله‌های مکشوفه تامین شود، زیرا ممکن هست به دلایل مختلف ترکیباتی به آنها افزوده گردیده باگردید که حتی روش‌های متداول آنالیز نتواند همه آنها را نشان دهد و بعدها مشکلاتی ایجاد کند. مجموع این موارد، همانند دیگر مواد اولیه‌ای که بخشی در داخل تولید و بخشی از خارج وارد می‌شوند، امکان داردد هم منبع ارزآوری باگردید و هم نگرانی‌های صنایع داخلی را کاهش دهد. اما اینکه آیا از نظر اقتصادی تولید داخلی به‌صرفه‌تر هست یا واردات، مسئله‌ای هست که نیاز به بررسی‌های دقیق اقتصادی دارد؛ چندین اوقات دیده‌ایم محصولاتی مانند سوزن که سال‌ها از چین وارد گردیده‌اند، به‌دلیل هزینه‌های تولید داخلی، مقرون‌به‌صرفه نیستند. این سوال باید از مسیرهای تخصصی و از سوی مسئولان سازمان غذا و دارو و فعالان صنعت پیگیری شود تا معلوم شود از نظر ریالی و ظرفیت تولید آیا تولید این مواد در ایران منطقی هست یا خیر.یک نکته دیگر این هست که طبق بررسی‌هایی که در اختیار ما قرار دارای بوده هست، میزان چندین آلکالوئیدها -شامل کدئین و دیگر مشتقات- در خشخاش ایرانی در مقایسه با تولیدات چندین کشورها مانند ترکیه، هند و دیگر نقاط کیفیت بالاتری دارد و این از منظر دارویی امکان داردد به ارتقای کیفیت فرآورده‌های نهایی کمک کند. وی در مورد اینکه این کشت دقیقاً از چه منظرهایی امکان داردد به صنایع دارویی ما کمک کند، بیان می‌کند، هر گیاهی که تولید خواهد گردید امکان داردد جنبه مصرف غذایی یا دارویی دارای بوده باگردید. از لحاظ منشأ، داروها عمدتاً از چهار یا پنج منبع اصلی تامین می‌شوند: ترکیبات گیاهی، مواد شیمیایی سنتتیک، منابع معدنی، منشأ حیوانی و به‌تازگی فرآورده‌های های‌تک که با روش‌های نوین داروسازی تهیه می‌شوند. وقتی منشأ دارو گیاهی باگردید، یعنی قرار هست آن گیاه ماده اولیه ساخت یک دارو را فراهم کند؛ در این حالت رگردید گیاه، آب‌وهوا، نحوه نگهداری و بسیاری عوامل دیگر روی نسبت و مقدار مواد موثره داخل گیاه تاثیر می‌گذارد. بنابراین برای هستفاده دارویی، گیاهان باید مطابق هستانداردهای رسمی کتاب‌های داروسازی باشند؛ نامکان دارد از هر نمونه‌ای مثلاً از هر اکالیپتوسی که رگردید کرده به‌عنوان «اکالیپتوس دارویی» هستفاده کرد، یا از هر گیاه خشخاشی به‌عنوان منبع تریاک و پیش‌سازهای دارویی بهره برد.عوامل متعددی مانند نژاد گیاه، منطقه رویش، شرایط آبیاری و تغذیه و کاربرد سموم روی کیفیت و ترکیب شیمیایی گیاه اثر می‌گذارد و درنهایت اگر مقادیر مواد موثره پایین‌تر از هستانداردهای فارماکوپه باگردید، آن گیاه برای کاربرد دارویی کنار گذاشته خواهد گردید. در بسیاری از کشورها گیاهی به‌خوبی رگردید انجام می‌دهد، اما الزاماً منبع خوبی برای بازار دارویی نیست، و برعکس در چندین مناطق که رگردید ظاهری کمتر هست، کیفیت مواد موثره ممکن هست مطابق نیازهای داروسازی باگردید. در ایران به‌خاطر تنوع آب‌وهوایی گسترده -از خراسان و آذربایجان تا مازندران، بخش‌هایی از بختیاری، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد و حتی نواحی کویری- شرایط مناسبی برای رگردید گونه‌های دارویی بومی وجود دارد؛ اما روش سنتی و خودرویی کشت کافی نیست.گیاهان دارویی باید با روش‌های کشت هستاندارد و تحت نظارت متخصصان زراعت، گیاه‌پزشکی و کارشناسان دارویی تولید شوند تا پس از فرآیندهای عصاره‌گیری، اسانس‌گیری و هستخراج، به مقادیر قابل‌قبول مواد اولیه برسیم. تنها در این صورت امکان دارد به اعداد و درصدهای مطلوب موجود در کتب رسمی داروسازی دست یافت. به همین دلیل چندین گیاهان تنها در محدوده جغرافیایی خاصی هستانداردهای لازم را تامین می‌کنند و در سایر قاره‌ها قابل‌جایگزینی نیستند. در عمل، بسیاری از سبزی‌هایی که در سفره ما مثل نعنا و آویشن به‌عنوان خوراکی به‌کار می‌روند، الزاماً برای تولید عصاره دارویی هستاندارد نیستند؛ نمونه‌های بازار سبزی ممکن هست از نظر شرایط رگردید و بردارای بود معیارهای دارویی را پاس نکنند و باید تحت آزمایش‌های کنترل کیفیت قرار گیرند. بنابراین، حصول به مواد اولیه دارویی هستاندارد در کشور نیازمند کشت علمی، نظارت مستمر و زیرساخت‌های مناسب فرآوری هست تا بتوانیم از ظرفیت‌های طبیعی و اقلیمی کشور به‌طور بهینه بهره ببریم.مجموع این عوامل نشان می‌دهد که ایران از تنوع گیاهی بسیار گسترده‌ای برخوردار هست؛ تنوعی که بسیاری از گونه‌های آن امکان داردند با گیاهان بومی دیگر نقاط دنیا رقابت کنند و چشم‌انداز مطلوبی را برای آینده داروسازی کشور رقم بزنند. با پرورش هستاندارد گیاهان دارویی، امکان دسترسی به مواد اولیه‌ای بسیار باکیفیت و مطابق با معیارهای جهانی برای صنایع دارویی فراهم خواهد گردید. وی در پاسخ به اینکه چرا شرکت‌های داروسازی یا انجمن داروسازان ایران پیگیر قانونی گردیدن کشت این گیاه هستند و آیا با این اقدام امکان دارد درصد مشخصی از نیاز کشور را تامین کرد؟ آیا عددی برای برآورد این موضوع وجود دارد یا خیر، بیان می‌کند، گزارش‌هایی منتشرگردیده مبنی بر اینکه میزان مصرف چندین ترکیبات مخدر، به‌ویژه متادون، در ایران بالاتر از هستانداردهای جهانی هست، هرچندین این بحث فارغ از محور اصلی گفتگو مهست، اما در هر حال ظاهراً وزارت بهدارای بود و نهادهای مسئول در حوزه کنترل مواد مخدر این مسئله را دنبال کرده‌اند.ما در انجمن داروسازان به‌طور مستقیم پیگیر این موضوع نقرار دارای بوده‌ایم، اما به‌طور کلی تفاوتی نانجام می‌دهد؛ هر دارویی که قرار هست در ایران تولید و فرموله شود، در صورتی که تامین مواد اولیه آن از مسیر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه باگردید، نسبت هزینه و فایده مثبت دارای بوده باگردید، کارآفرینی ایجاد کند، به رفاه عمومی کمک کند، در چشم‌انداز آینده برای کشور ارزآوری دارای بوده باگردید و نگرانی‌هایی چون احتمال آلودگی، سموم یا حتی مخاطراتی مانند بیوتروریسم ناشی از واردات را برطرف کند، بی‌تردید از سوی جامعه داروسازی با هستقبال روبه‌رو خواهد گردید. افزون بر این، امکان نظارت کیفی گسترده‌تری بر فرآورده‌های نهایی فراهم خواهد گردید. به‌عنوان یک داروساز باور دارم که هر ماده اولیه‌ای اگر در کشور با شرایط بهتری تولید شود، هم زمینه ارزآوری و اشتغال را ایجاد انجام می‌دهد، هم مصرف خودسرانه را کاهش می‌دهد، هم نظارت رگولاتور و نهادهای مسئول را تقویت انجام می‌دهد و درنهایت ما را به فرآورده‌ای با اثربخشی بالاتر، عوارض کمتر و قابلیت رقابت با هستانداردهای جهانی می‌رساند. بنابراین چنین اقدامی پسندیده و ضروری هست.راه‌حل مناقشه کشت خشخاشجمع‌بندی اظهارات کارشناسان و ناظران نشان می‌دهد که موضوع کشت خشخاش در ایران ماهیتی پرمناقشه دارد و تصمیم‌گیری درباره آن نیازمند سنجش دقیق منافع و مخاطرات در سه محور فنی، اقتصادی و اجتماعی هست. از منظر فنی و داروسازی، آن‌گونه که دکتر جنیدی‌جعفری مطرح کرده هست، مزیت‌هایی چون تامین پایدار و باکیفیت ماده اولیه، امکان کاهش واردات، ایجاد ارزش‌افزوده در زنجیره فرآوری و ارتقای کنترل کیفیت وجود دارد؛ اما این مزایا تنها در صورت ایجاد نظام مجوزدهی شفاف، کنترل زنجیره تامین، آزمایش‌های مستمر و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فرآوری محقق خواهند گردید. از منظر اقتصادی، باید ارزیابی شود که تولید داخلی از نظر ریالی و هزینه‌های تمام‌گردیده نسبت به واردات مقرون‌به‌صرفه هست یا خیر؛ نکته‌ای که ظاهراً، مستلزم مطالعات اقتصادی دقیق هست. از منظر اجتماعی و امنیتی نیز هگردیدارهای مطرح‌گردیده از سوی محمد امیر و دیگر منتقدان مبنی بر تاثیر احتمالی بر الگوی کشت، امنیت غذایی و مخاطرات اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی، نشان می‌دهد که هر تصمیمی بدون بسته‌های حمایتی برای کشاورزان، سازوکارهای نظارتی قوی و سیهست‌های پیشگیرانه اجتماعی امکان داردد تبعات ناخوهسته‌ای دارای بوده باگردید.درنهایت، به‌نظر می‌رسد راهی میانه‌ای که همزمان از ظرفیت تولید داخلی بهره ببرد و هم از مخاطرات آن صیانت کند، نیازمند تشکیل تیمی چندینرشته‌ای از داروسازان، کشاورزان، گیاه‌پزشکان، اقتصاددانان، حقوقدانان و نمایندگان نهادهای انتظامی و بهدارای بودی هست تا ضمن انجام مطالعات فنی و اقتصادی، چهارچوبی قانونی و رگولاتوری دقیق طراحی و پیش‌نیازهای زیرساختی فراهم شود. تا پیش از آن، سیهست‌گذاران باید به‌دقت پیامدهای امنیت غذایی و اجتماعی را وزن کنند و گزینه‌هایی جایگزین مانند تقویت زنجیره واردات قانونی و هستفاده از محموله‌های کشف‌گردیده در مسیرهای کنترل‌گردیده دارویی را مورد توجه قرار دهند.نیز بخوانیدپیشنهاد واردات یا کشت خشخاش در دست بررسی + جزئیاتدرخوهست برای تگردیدید برخورد با کاشت خشخاش در این هستان ایرانکشف یک کیلوگرم تریاک به صورت بلعیافزایش کشت خشخاش در افغانستان/ طالبان واکنش نشان داد