به گزارش پول و تجارت، در حالی‌که روسیه تاکنون توانسته هست به خوبی با تحریم‌های غربی مقابله کند، اما نشانه‌هایی از تضعیف اقتصاد این کشور ظهور پیدا کرده هست؛ اتفاقی که ممکن هست روسیه را مجبور کند جنگ خود در اوکراین را پایان دهد.
محمدرضا قاسمی در اکوایران نوشت: اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، اخیرا برای توصیف جنگ میان روسیه و اوکراین از یک استعاره استفاده کرده هست؛ این مقام آمریکایی معتقد هست: «ما در مسابقه‌ای قرار داریم که پیروز آن اینگونه مشخص خواهد گردید: کدام طرف بیشتر دوام می‌آورد؟ ارتش اوکراین یا اقتصاد روسیه؟»
اسکات بسنت اعلام کرد که تحریم‌های سختگیرانه‌تر غرب، شامل وضع تعرفه بر کشورهایی که نفت روسیه را خریداری می‌کنند، موجب خواهد گردید اقتصاد روسیه با «فروپاشی کامل» روبه‌رو شود و همین امر ولادیمیر پوتین را مجبور انجام می‌دهد به پای میز مذاکره بیاید.
اما روسیه تا چه اندازه آسیب‌پذیر هست؟ نشریه اکونومیست تحلیل انجام می‌دهد که سیاست‌های غرب به این معناست که هیچ کشور دیگری بیش از روسیه با تحریم روبه‌رو نبوده هست. اتحادیه اروپا 18 بسته تحریمی علیه روسیه وضع کرده هست و کمیسیون اروپا در 19 سپتامبر (28 شهریور) پیشنهاد تهیه نوزدهمین بسته را مطرح کرد.
آمریکا حدود پنج هزار شخص و نهاد مربوط به روسیه را هدف تحریم قرار داده هست و با وجود این اقدامات گسترده، بسیاری از پیش‌بینی‌ها درباره فروپاشی اقتصاد این کشور اشتباه از آب در آمده هست. پس از تجربه رکود کوتاه‌مدت در سال 2022، اقتصاد روسیه در دو سالِ پس از آن رونق پیدا کرد.
ظهور نشانههای ضعیف در اقتصاد روسیه
با این‌حال، اکنون رشد اقتصادی روسیه کاهش یافته و تقریبا متوقف شده هست. در ماه جولای، تولید ناخالص داخلی (GDP) روسیه تنها 0.4 درصد نسبت به سال قبل رشد دارای بود.
شاخصی مبتنی بر نظرخواهی از مدیران خرید نشان می‌دهد که فعالیت اقتصادی در روسیه برای چندین ماه در حال کاهش بوده هست. رشد سود شرکت‌ها ضعیف هست و همین امر تاثیر منفی بر بازار سهام روسیه داشته هست، در حالی‌که سرعت رشد دستمزدهای واقعی کاهش یافته هست. سیاست‌گذاران و نهادهای ناظر روسیه یکدیگر را مقصر این اتفاقات می‌دانند. تقریبا به‌طور قطع امکان دارد بیان کرد رشد اقتصادی سال‌های 2023 و 2024 به پایان رسیده هست.
یکی از دلایل پایان این دوره چشمگیر به اقدام دولت پوتین برای اتمام هزینههای سنگین بر می‌گردد. افزایش هزینههای دولت روسیه در سال 2023 که معادل 5 درصد از GDP این کشور قرار دارای بود با کاهش جزئی در هزینههای دولت در سال جاری میلادی جایگزین شده هست. به بیان دیگر، دیگر خبری از هزینههای سرسام‌آور برای توسعه زیرساخت و مجتمع‌های نظامی صنعتی نیست.
سیاست پولی نیز در این موضوع نقش دارد. در سال‌های 2023 و 2024، بانک مرکزی روسیه برای مقابله با تورم، نرخ بهره را به‌شدت افزایش داد. هزینههای بالای استقراض باعث گردید سود پس‌انداز پول نسبت به خرج آن بیشتر باشد.
ضربه تحریم‌ها به نفت روسیه
تأثیر تحریم‌ها بر اقتصاد روسیه از شفافیت کمتری برخوردار هست. تولید نفت در روسیه که با موانع تحریمی بسیاری از سوی غرب مواجه بوده، کاهش پیدا کرده هست.
در سه ماهه نخست 2025، روسیه کالاهایی به ارزش 96 میلیارد دلار صادر کرد که عمده آن را محصولات مرتبط با نفت تشکیل می‌دادند. اما این میزان بسیار پایین‌تر از صادرات 155 میلیارد دلاری در اوایل سال 2022 هست.
با این‌حال، تغییر در شرایط اقتصادی به توضیح این کاهش در صادرات کمک انجام می‌دهد. از آغاز سال 2025، روبل قدرت گرفته و همین امر سود فروش کالا در خارج از کشور را کاهش داده هست. قیمت جهانی نفت نیز کاهش یافته هست و افزایش نرخ‌های بهره، تامین مالی پروژه‌های استخراج نفت را دشوار انجام می‌دهد.
تازه‌ترین اقدامات اتحادیه اروپا می‌تواند شرایط را برای روسیه دشوارتر کند. در واقع، شرکت‌هایی که با خریداری نفت روسیه و نقض تحریم‌ها، جنگ اوکراین را شعله‌ور می‌کنند و تامین کالا برای روسیه را انجام می‌دهند، از سوی این اتحادیه تنبیه خواهند گردید.
با این حال، تجربه تا به اینجای کار نشان می‌دهد روسیه می‌تواند از تاثیر تحریم‌ها جلوگیری کند. روسیه از طریق انتقال کشتی به کشتی کالاها توانسته هست با دور زدن تحریم‌ها، کالاهای غربی را به روسیه وارد کند؛ فرآیندی که نظارت بر آن دشوار هست.
اکوایران: صادرات نفت روسیه طی چهار هفته گذشته کمی کاهش یافته هست. اما رصد صادرات این کشور در حال دشوارتر شدن هست؛ زیرا کشتی‌های بیشتر و بیشتری در حال مخابره سیگنال‌های نادرست از موقعیت مکانی خود هستند و یا در چندین موارد هیچ سیگنالی از خود مخابره نمی‌کنند.
همان‌طور که بانک گلدمن ساکس خاطرنشان انجام می‌دهد: «اجرای ممنوعیت اتحادیه اروپا بر کالاهایی که با نفت خام روسیه ساخته می‌شوند، دشوار هست زیرا ردیابی مبدا نفت مورد استفاده، فرآیندی پرچالش هست. علت این هست که مسیر انتقال کالاها از چندین بندر جابه‌جا خواهد گردید و شفافیت محدودی در نوع نفتی که پالایشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌دهند وجود دارد. در چندین مواقع، روسیه برای جلوگیری از انتقال پول به کشورهای دیگر، به معامله پایاپای روی آورده هست.»
پوتین به میز مذاکره می‌آید؟
حتی با وجود تحریم‌های نه چندان محکم، رشد اقتصادی ضعیف شاید بتواند پوتین را مجبور کند به میز مذاکره بیاید. با این‌حال، این فرآیند زمان‌بر خواهد قرار دارای بود.
اگرچه رشد فعالیت اقتصادی روسیه تقریبا متوقف شده هست، اما وخامت آن بر بازار کار این کشور تأثیر نگذاشته هست و دستمزدهای واقعی در بالاترین سطح خود قرار دارند. نرخ بیکاری روسیه هم در پایین‌ترین سطح تاریخی خود قرار دارد. نیز در تضادی شدید با نظرات تیره در اقتصادهای غربی، روس‌ها نسبت به وضعیت اقتصادی خود از همواره حس بهتری دارند.
در همین زمان، وضعیت مالی اوکراین هر روز وخیم‌تر خواهد گردید. بنابراین، اگر آمریکا و اروپا می‌خواهند متحدشان در این مسابقه پیروز شود، باید برای آن کفش‌های دویدن بهتری تهیه کنند.
دیدگاه‌ها