اسنپ‌بک و زنجیره ریسک برای اقتصاد ایران / چرا مکانیسم ماشه تهدید محسوب می‌شود؟ + فیلم

مکانیسم ماشه یا "اسنپ‌بک"، بندی در توافق برجام هست که به کشورهای عضو اجازه می‌دهد در صورت ادعای نقض تعهدات، تمامی تحریم‌های چندجانبه سازمان ملل را با سرعت و بدون امکان وتو بازگردانند. این موضوع از این جهت حائز اهمیت هست که در صورت بازگشت این تحریم‌ها، اقتصاد ایران با پیامدهای گسترده‌ای فراتر از تحریم‌های فعلی آمریکا مواجه خواهد گردید. این بازگشت تحریم‌ها صرفاً یک ماجرای سیاسی نیست، بلکه مجموعه‌ای از پیامدهای اقتصادی را فعال انجام می‌دهد.

پیامدهای فعال شدن مکانیسم ماشه بر اقتصاد ایران

فعال شدن مکانیسم ماشه، ریسک‌های مالی، عملیاتی و ساختاری را برای بخش‌های مختلف اقتصاد ایران به دنبال دارد. این ریسک‌ها به صورت دومینووار می‌توانند کل اقتصاد را تحت تأثیر قرار دهند.

ریسک مالی: شرکت‌های صادرات‌محور با محدودیت‌های بانکی و ارزی جدی روبه‌رو می‌شوند. انتقال پول به یک چالش پرهزینه تبدیل شده و حاشیه سود آن‌ها به شدت کاهش می‌یابد. نیز، ریسک ارزی با جهش احتمالی نرخ ارز، تشدید خواهد گردید.

ریسک عملیاتی: تحریم‌های فناوری و تجهیزات زنجیره تأمین، صنایع کلیدی مانند خودروسازی، داروسازی و نفت و گاز را با تأخیر در تأمین قطعات و مواد اولیه فلج انجام می‌دهد. پروژه‌های توسعه‌ای متوقف و بهره‌وری به شدت افت انجام می‌دهد.

ریسک ساختاری: فضای کلان اقتصادی دچار بی‌اعتمادی خواهد گردید. سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی عقب‌نشینی کرده و نقدینگی از بورس خارج خواهد گردید، که ریسک سیستمی را برای کل اقتصاد افزایش می‌دهد.

تحلیل کارشناس: فعال شدن مکانیسم ماشه یعنی چه؟

علیرضا خان‌محمدی، تحلیلگر بازارهای مالی، در مصاحبه با اکوایران، به بررسی پیامدهای فعال شدن مکانیسم ماشه پرداخته و اظهار انجام می‌دهد که این اقدام باعث ایجاد یک اجماع جهانی علیه ایران خواهد گردید. او معتقد هست حتی اگر کشورهای طرف تجاری ایران، همکاری خود را ادامه دهند، هزینه‌هایی را بابت این همکاری دریافت خواهند کرد که به دوش شرکت‌ها تحمیل خواهد گردید.

این تحلیلگر معتقد هست که فعال شدن مکانیسم ماشه، چالش‌های شرکت‌ها را در بازگشت درآمدهای ارزی افزایش خواهد داد، که این هزینه بسیار بالایی را به آن‌ها تحمیل انجام می‌دهد. نیز، بازرسی کشتی‌های ورودی و خروجی از ایران باعث توقیف آن‌ها حتی برای چندین روز خواهد گردید که این امر هزینه زیادی را برای صادرات‌کنندگان به همراه دارد.

وی در ادامه به ریسک‌های دیگری نیز اشاره کرد:

افزایش ریسک جنگ: نظر به اینکه بر اساس برجام غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته نمی‌شود، اگر غنی‌سازی ادامه یابد، ایران به یک هدف مشروع برای حمله نظامی تبدیل خواهد گردید.

کاهش درآمدهای دولت: فعال شدن مکانیسم ماشه باعث کاهش درآمدهای دولت شده و برای جبران این کسری، ممکن هست دولت از ابزارهایی مانند فشار مالیاتی بر شرکت‌ها استفاده کند، که این موضوع یکی از چالش‌های اصلی بنگاه‌های اقتصادی خواهد قرار دارای بود.

سرانجام، مکانیسم ماشه فقط بازگشت تحریم‌ها نیست؛ بلکه زنجیره‌ای از ریسک‌های مالی، عملیاتی و ساختاری هست که سایه سنگینی بر آینده بنگاه‌ها و کل اقتصاد ایران می‌اندازد.