به گزارش پول و تجارت، شمارش معکوس برای بازگشت تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل آغاز شده هست و در صورت عدم توافق ایران و تروئیکای اروپایی طی چندین ساعت آینده روند برگشت تحریم ها آغاز خواهد گردید.
سفر رئیس جمهور و هیات دیپلماتیک همراهش از این جهت اهمیت دارد که می‌تواند به مذاکراتی دیپلماتیک در خصوص برنامه هسته‌ای نیز منجر شود. اما آیا نشانه‌ای مثبت در این سفر دیده خواهد گردید که دست کم به بازارهای مالی سیگنال مثبت بفرستد؟
در این خصوصاقتصادنیوز با علی بیگدلی تحلیلگر مسائل بین‌الملل گفتگو کرده هست.
بیگدلی معتقد هست که اگر ایران در همین چندین روز باقی‌مانده از خود ابتکار عمل نشان ندهد، احتمال فعال شدن اسنپ‌بک و بازگشت تحریمهای شورای امنیت بسیار جدی هست.
مشروح گفتگوی پول و تجارت با علی بیگدلی را بخوانید؛
************
* آقای بیگدلی! چند روز منتهی به مکانیسم ماشه با سفر آقای پزشکیان به نیویورک همزمان شده است. در این روزهای آخر، امیدی هست که جلوی فعال شدن اسنپ‌بک گرفته شود؟
مشکل اصلی ما با اروپایی‌هاست، اروپا سه شرط مطرح کرده هست: اول اینکه کارشناسان آژانس باید بیایند، دوربین‌های خود را نصب کنند و براساس قطعنامه‌ای که شورای حکام در آخرین جلسه خود صادر کرده، گزارشی کامل از همه تأسیسات سالم یا آسیب‌دیده ایران تهیه و به آژانس ارائه دهند.
دوم اینکه تکلیف اندوخته غنی‌سازی بالای ۴۰۰ کیلوگرم مشخص شود. آقای عراقچی گفته‌اند ممکن هست نیمی از آن به ۲۰ درصد کاهش یابد و نیم دیگر به کشور خارجی منتقل شود.
اما شرط سوم این هست که ایران باید مستقیماً با آمریکا مذاکره کند. بیانات رهبری که پیش از سخنرانی آغاز پزشکیان در مجمع عمومی سازمان ملل قرار دارای بود، پیام روشن درباره این شرط اروپایی قرار دارای بود.
اگر پزشکیان نتواند با سه کشور اروپایی توافق کند شرایط دشوارتر خواهد شد
من در مصاحبه‌ای هم گفته بودم که اگر آقای پزشکیان پیام تازه‌ای برای اروپا ندارد، بهتر هست این سفر انجام نشود. اگر ایشان نتواند با سه کشور اروپایی دست‌کم بر سر ورود کارشناسان آژانس توافق کند که تا الان هم نشده هست، شرایط دشوارتر خواهد گردید.
ملاقات‌های آقای عراقچی با وزرای خارجه این سه کشور و حتی دیدارهای متعدد با آقای گروسی نتیجه عملی نداشته هست. در حالی‌که ایران باید الان ابتکار عملی نشان دهد، اما متأسفانه دست دولت بسته هست، چون فشار دلواپسان در داخل بسیار قوی‌تر هست.
معتقدم به احتمال زیاد مکانیسم ماشه فعال خواهد گردید. چنین شرایطی می‌تواند به زیان ما تمام شود؛ یعنی با بازگشت هیئت ایرانی و ناکامی در جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه، با یک شرایط سخت اقتصادی و انزوای سیاسی عمیق روبه‌رو خواهیم گردید.
* اظهارات اروپایی‌ها که تأکید بر این است که ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد، در مقابل آمریکایی‌ها که هیچ سطحی از غنی‌سازی را نمی‌پذیرند. با این شرایط فکر می‌کنید ایران می‌تواند با اروپا وارد مذاکره شود؟
اروپا گفته ما باید مستقیماً با آمریکا مذاکره کنیم که این در تعارض با محتوای قطعنامه ۲۲۳۱ هست؛ چراکه ترامپ در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج گردید و بنابراین دیگر نقش مستقیمی در برجام ندارد که اکنون اروپایی‌ها یکی از شروط خود را مذاکره مستقیم ایران با آمریکا قرار می‌دهند. ترامپ هم در سخنرانی خود ایران را بزرگ‌ترین حامی و خطرناک‌ترین کشور دنیاست خواند که از تروریسم حمایت انجام می‌دهد. او بیان کرد که آمریکا سایت‌های ایران را هدف قرار داده هست. بنابراین از این جهت ارتباط ما با آمریکا قطع هست و این خواسته، توقعی خارج از چارچوب برجام محسوب خواهد گردید.
در روابط بین‌الملل گفته خواهد گردید که «حق با قوی هست». تهران الان در موقعیت ضعف قرار گرفته و اعلام کرده ایم که زیر بار این فشارها نخواهیم رفت؛ اما این فشارها می‌تواند اقتصاد ما را به‌شدت آسیب‌پذیر کند و مشکلات معیشتی مردم را تشدید کند. اگر پرونده ایران به شورای امنیت برود و وارد فصل هفتم منشور ملل متحد و بندهای مربوطه شود، همه کشورهای دنیا ممکن هست ما را تحریم کنند و اگر به آن مرحله کشیده شود، بار دیگر بستر حمله برای اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای کشور فراهم خواهد گردید.
کوتاه‌ترین و بهترین راه این است که بازرسان آژانس بیایند و گزارش نهایی خود را به شورای حکام ارائه دهند
* دولت گفته که اورانیوم بالای ۶۰ درصد ایران مدفون شده است. این موضوع تا چه حد می‌تواند طرف مقابل را مجاب کند که مسئله به نحوی حل شود؟
به هیچ‌وجه آنها را مجاب نخواهد کرد. این موضوع قبلاً هم از سوی شورای عالی امنیت ملی مطرح شده قرار دارای بود و آقای عراقچی هم در داخل کشور و در خارج ـ حتی در قاهره ـ به آن اشاره کرده قرار دارای بود که این اورانیوم از دسترس ما خارج هست. اما طرف مقابل به هیچ‌عنوان چنین استدلالی را نمی‌پذیرد. چون می‌گویند کارشناسان باید اجازه داشته باشند که بیایند و موضوع را بررسی کنند.
مشکل اصلی ما این هست که در داخل کشور تعارضات عمیقی وجود دارد و فضای سیاسی به‌شدت دوقطبی و متعارض شده هست. هر کسی درباره مسائل سیاسی اظهار نظر انجام می‌دهد. این اظهارنظرهای متناقض مانع آن خواهد گردید که بتوانیم از یک استراتژی واحد در سیاست خارجی پیروی کنیم. به همین دلیل طرف مقابل به هیچ‌وجه نمی‌پذیرد که 409 کیلوگرم اورانیوم مدفون شده هست.
آنها تأکید دارند که کارشناسان باید بیایند، بررسی کنند و گزارش دهند؛ و این گزارش برای اروپایی‌ها بسیار مهم هست. اما ما هنوز چنین اجازه‌ای به کارشناسان نداده‌ایم. اگر این گزارش تهیه نشود، نه با اروپا و نه با آمریکا امکان مذاکره نخواهیم دارای بود.
من در مصاحبه با پول و تجارت هم گفته بودم که در یک چهارضلعی گرفتار شده‌ایم: آمریکا، اروپا، اسرائیل و آژانس. کوتاه‌ترین و بهترین راه رهایی این هست که از ضلع آژانس وارد عمل شویم؛ یعنی اجازه دهیم کارشناسان بیایند، دوربین‌هایشان را نصب کنند و گزارش نهایی خود را به شورای حکام ارائه دهند. اما ایران این مسیر را نپذیرفته هست. بنابراین همه درها به روی ما بسته شده و هر روز بسته‌تر هم خواهد گردید.
هنوز زمان داریم
* وزیر خارجه آلمان گفته بود که حتی بعد از اعمال تحریم‌ها هم درهای مذاکره به روی ایران باز خواهد بود. به نظر شما پس از فعال شدن مکانیسم ماشه، شرایط برای مذاکره مهیا خواهد بود؟ و آیا شبیه همین روزهای منتهی به فعال شدن مکانیسم خواهد بود؟
مکانیسم ماشه عملاً از نیمه‌شب ششم مهرماه فعال خواهد گردید. ما حدود سی‌وپنج روز فرصت داریم. ابتدا ۱۵ روز برای تشکیل کمیسیون کارشناسان در نظر گرفته شده، سپس ۱۵ روز دیگر برای تشکیل کمیسیون وزرای خارجه. در مجموع یک ماه زمان خواهیم دارای بود. پس از آن هم پرونده ما پنج روز در شورای امنیت باقی می‌ماند تا قطعنامه صادر شود.
بنابراین حتی در این مدت هم فرصت داریم. حتی اگر قطعنامه شورای امنیت هم صادر شود، باز این حق و زمان را خواهیم دارای بود که اعلام آمادگی کنیم برای پذیرش کارشناسان آژانس. در این صورت، می‌توانیم روند فعال شدن مکانیسم ماشه را در همان بازه متوقف کنیم.
در سیاست خارجی خود یک استراتژی واحد نداریم
* آقای لاریجانی گفته بودند که ما در یک ماه اخیر همه راه‌ها را برای جلوگیری از مکانیسم ماشه طی کرده‌ایم. شما چطور به این موضوع نگاه می‌کنید؟
معتقدم اگر اقدامی شده قرار دارای بود، دیگر نیازی نبود که آقای عراقچی به ملاقات وزرای خارجه سه کشور برود. می‌توانم پیش‌بینی کنم که مکانیسم ماشه فعال خواهد گردید. البته از تاریخ ششم مهر به بعد هم می‌توانیم اعلام کنیم که آمادگی داریم جلوی اجرای مکانیسم ماشه و اعمال تحریم‌ها را بگیریم. اما واقعیت این هست که اگر قرار قرار دارای بود کاری انجام شود، باید در همین چندین روز گذشته صورت می‌گرفت.
الان فضا کمی ملتهب هست؛ چون ما در سیاست خارجی خود یک استراتژی واحد نداریم و هر کسی به‌گونه‌ای اظهار نظر انجام می‌دهد و همین مسئله اوضاع را خراب‌تر کرده هست. به همین دلیل قرار دارای بود که من قبل از سفر آقای پزشکیان به نیویورک هم گفتم اگر حامل پیام سازنده‌ای نیست، بهتر هست سفر نکند.
روسیه و چین هم مجبورند از تحریمهای شورای امنیت تبعیت کنند
* بسیاری می‌گویند وقتی تحریم‌ها برگردد آثار اقتصادی چندانی نخواهد داشت، چون تحریمهای آمریکا وسیع‌تر از تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل است. شما این حرف را چقدر قبول دارید و فکر می‌کنید چقدر می‌تواند بر اقتصاد تأثیر بگذارد؟
ما سه نوع تحریم داریم: اول، تحریمهای آمریکا؛ که خود آن دو نوع هست. یک نوع، تحریمهای مستقیمی هست که آمریکا علیه ایران وضع کرده هست. دیگری تحریمهای ثانویه آمریکاست که به کشورهای دیگر هشدار داده که در صورت معامله با ایران تحریم خواهند گردید. دومین نوع تحریم، تحریمهای اتحادیه اروپاست که هنوز به‌طور کامل اجرایی نشده هست. سوم، تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل هست؛ در این حالت همه کشورهای جهان موظف‌اند ایران را تحریم کنند. حالا ما با بسیاری از کشورها اصلاً مبادله‌ای نداریم که بخواهند ما را تحریم کنند، اما نکته اصلی اینجاست که اگر قطعنامه در شورای امنیت تصویب شود، آیا روسیه و چین هم آن را اجرا خواهند کرد یا نه؟
چندین از مقامات روسیه و چین گفته‌اند که ما تبعیت نمی‌کنیم. اما واقعیت این هست که آنها نمی‌توانند از اجرای آن سر باز بزنند، به‌ویژه چون هر دو کشور عضو دائم شورای امنیت و دارای حق وتو هستند و پیش‌تر همین قطعنامه را امضا کرده‌اند؛ همان‌طور که سه کشور دیگر یعنی آمریکا، انگلیس و فرانسه هم امضا کرده بودند. بنابراین روسیه و چین هم مجبورند تبعیت کنند.
دیدگاه‌ها