جنگ روانی دشمن در بازار ارز با رمز "ماشه"
به گزارش پول و تجارت، شورای امنیت سازمان ملل روز جمعه ۲۸ شهریور (۱۹ سپتامبر) پیش‌نویس قطعنامه لغو دائمی تحریم‌های ایران را رد کرد. با رد پیش‌نویس لغو دائمی تحریم‌های ایران در شورای امنیت و آغاز روند فعال‌سازی "مکانیسم ماشه" توسط سه کشور اروپایی عضو برجام، شش قطعنامه تحریمی سازمان ملل که بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ علیه ایران صادر شده بودند، دوباره اجرایی می‌شوند، مصوباتی که دامنه‌ای از محدودیت‌های هسته‌ای، موشکی، کشتیرانی و مالی را بر تهران تحمیل می‌کنند. میزان اثرگذاری مکانیسم ماشه بر اقتصاد کشور تبدیل به سوالی پُرتکرار در روز‌های اخیر شده هست. اما آنچه که بیشتر کارشناسان و نمایندگان مجلس درباره آن به جمع‌بندی رسیده‌اند این هست که مکانیسم ماشه در کوتاه‌مدت عمدتا آثار روانی و هیجانی در اقتصاد ایجاد خواهد کرد، زیرا تحریم‌های شورای امنیت برخلاف تحریم‌های آمریکا دارای ضمانت اجرایی بالایی نیستند و از جهات دیگر ایالات متحده در سال‌های متمادی سخت‌ترین تحریم‌ها را بر اقتصاد ایران تحمیل کرده هست.
اثر مکانیسم ماشه فقط جنبه روانی دارد
موسی احمدزاده، نایب رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی ایران: اثرگذاری فعال شدن مکانیسم ماشه بر اقتصاد ایران بیش از آنکه واقعی باشد، جنبه روانی دارد. آنچه امروز اهمیت دارد، مدیریت انتظارات تورمی و مقابله با جنگ شناختی و تبلیغات منفی هست. ایران در سال‌های گذشته تحت سخت‌ترین تحریم‌های آمریکا قرار داشته و عبور از این شرایط مستلزم افزایش تاب‌آوری فعالان اقتصادی و کاهش اثرات روانی بر جامعه هست. اگرچه نامکان دارد بیان کرد مکانیزم ماشه هیچ اثری ندارد، اما با سیاست‌گذاری درست امکان دارد اثرات آن را کنترل کرد. کاهش نااطمینانی، تقویت اعتمادعمومی و کم‌کردن شکاف دولت و ملت، شامل اقداماتی هست که امکان داردد مانع از آسیب‌های جدی به اقتصاد ایران شود.
صادرات نفت و گاز با وجود محدودیت‌ها مانند تمام این سال‌ها که تحریم بودیم، ادامه خواهد دارای بود و حتی بازار‌هایی مانند شرق آسیا و چین امکان داردند فرصت‌های تازه‌ای برای فروش فراهم کنند. نیز هرچندین دسترسی به سوئیفت وجود ندارد و نظام بانکی بین‌المللی محدود شده، اما عضویت ایران در سازمان‌هایی، چون شانگهای و همکاری با شرکای استراتژیک آسیایی امکان داردد بخشی از این خلاء را جبران کند.
دولت باید در این مقطع با کاهش هزینه‌ها، بهبود بهره‌وری و شفاف‌سازی اقتصاد، ناکارآمدی مدیریتی را به حداقل برساند و از ظرفیت‌های بین‌المللی برای تامین مالی، حمل‌ونقل و تجارت بهره گیرد. ورود ۱۰۰ تُن طلا به کشور در سال گذشته و اقدامات بانک مرکزی در مدیریت بازار ارز در مقاطع بحرانی، تجربه‌ای ارزشمند برای عبور از شرایط کنونی هست. در چنین شرایطی دولت باید نقش تنظیم‌گر ایفا کند و بانک مرکزی با تزریق به‌موقع ارز، نیاز بازار و کالا‌های اساسی را پوشش دهد تا اثرات روانی بر نرخ ارز به حداقل برسد. ایران در چهار دهه گذشته همواره با تحریم‌های مختلف مواجه بوده و از تجربه‌های موفق و ناموفق خود درس گرفته هست. عبور از این مرحله تاریخی نیز نیازمند همدلی، اتحاد ملی و توجه ویژه به اقشار آسیب‌پذیر، تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی هست.
مکانیسم ماشه مترسک است
حسنعلی اخلاقی‌امیری، نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس: واقعیت این هست که مکانیسم ماشه مترسک خسته‌ای هست که توان به زانو در آوردن و ضربه به ملت ایران را ندارد، چرا که ایران سال‌هاست راه‌های دور زدن تحریم‌های ظالمانه را آموخته و می‌داند از چه طریقی مسیر پیش رو را طی کند. مکانیسم ماشه بر اقتصاد کف بازار کشور تاثیر چندینانی ندارد، چرا که ۴۷ سال هست که سخت‌ترین تحریم‌ها را از جانب آمریکا و دنیای غرب تحمل کرده‌ایم. مکانیسم ماشه از لحاظ روانی چندین صباحی بر بازار و اقتصاد اثر می‌گذارد که این موضوع قابل مدیریت هست، بنابراین مردم عزیز نمی‌شود نگران باشند. امروز قدرت‌های نوظهوری در دنیا به وجود آمدند و جمهوری اسلامی فعالانه با آنها در ارتباط هست. عضویت در سازمان‌های بریکس، شانگهای و در مجموع ارتباط با بلوک شرق، جای پیشرفت را برای امور اقتصادی کشور باز می‌گذارد.
ارتباط با کشور‌های بلوک شرق و عضویت در سازمان‌های بین‌المللی، باعث خواهد گردید محصولات نفتی کشورمان مشتری‌های ثابت خود را داشته باشد و ما این تجربه را داریم که با وجود تحریم‌های آمریکا و سازمان ملل، نفت و انژری کشورمان را به روش خودمان بفروشیم. مکانیسم ماشه آثار روانی بیشتری دارد و این آثار موجب افزایش قیمت غیر منطقی ارز در کشور شده که به طور قطع پس از فروکش کردن موج روانی اسنپ‌بک، قیمت دلار به نرخ منطقی خود باز خواهد گشت. از جهات دیگر نیز بانک مرکزی و وزارت اقتصاد تدابیر لازم را باید بیاندیشند که آثار روانی مکانیسم ماشه، کمترین اثر را در بازار بگذارد.
خللی در فروش نفت نخواهیم داشت
جعفر قادری، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس: مکانیسم ماشه تغییرات خاصی برای ما ایجاد نخواهد کرد و خللی در فروش نفت نخواهیم دارای بود، چرا که نسبت به شدت و ضمانت اجرایی تحریم‌های آمریکا قابل قیاس نیست. با آرام‌تر شدن فضای سیاسی، بازار ارز نیز آرامش خود را به زودی باز خواهد یافت و مردم همانند گذشته باید درباره نوسانات کاذب بازار ارز هوشمندانه رفتار کنند، بنابراین آن چیزی که هم‌اکنون آشکار هست، از کار افتادن اهرم‌های اقتصادی اروپا و ایالات متحده برای ایجاد فشار بر ملت ایران هست. بانک مرکزی نیز با داشتن تجربه‌ای موفق در جنگ ۱۲ روزه تحمیلی با رژیم صهیونسیتی، نشان داد که به خوبی در شرایط سخت، توان کنترل و مدیریت منابع کشور را دارد و آن چیزی که اهمیت دارد همکاری و همدلی مردم در شرایط سخت اقتصادی کشور و اعتماد به نهاد‌های اقتصادی شامل بانک مرکزی هست.
اسنپ‌بک، تنها به دنبال تشدید فشار روانی و سیاسی به کشور است
ولی‌الله منصوری، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی زنجان: غرب با جنگ روانی و سیاسی که به راه انداخته، عنوان انجام می‌دهد که اسنپ بک اقتصاد ایران را نابود خواهد کرد، اما این موضوع تنها یک جنگ روانی هست، زیرا ایران سال‌هاست که تحت تحریم‌های مختلف غرب قرار گرفته و در مقابل تحریم‌ها قوی شده هست، بنابراین اسنپ بک تاثیر اندکی بر اقتصاد ایران دارد.
غرب در این جنگ روانی و سیاسی پیروز نخواهد گردید و دیر یا زود، خود اروپایی‌ها وارد مذاکره با ایران می‌شوند، بنابراین غرب با مطرح کردن اسنپ‌بک، تنها به دنبال تشدید فشار روانی و سیاسی به کشور هست. در گذشته ما تحت تحریم‌های سازمان بین‌الملل قرار داشتیم ولی نتیجه‌ای نداد، بنابراین حاکمیت باید از این فرصت استفاده کند تا حرف خود را پیش ببرد.
غرب با افزایش فشار روانی و سیاسی به دنبال ملتهب کردن بازار ارز هست. مردم جنگ ۱۲ روزه را به یاد دارند که نرخ دلار آزاد تا کانال ۹۴ هزار تومان افزایش یافته قرار دارای بود، اما بلافاصله پس از جنگ، نرخ‌ها به کانال ۸۲ هزار تومان سقوط کرد. متاسفانه مردمی که به صورت هیجانی نرخ دلار را در قیمت‌های بالا خریداری کرده بودند، متضرر خواهند گردید، بنابراین بهتر هست که مردم در شرایط هیجانی از ورود به بازار ارز خودداری کنند.
تحریم‌های ثانویه آمریکا به مراتب گسترده‌تر از تحریم‌های شورای امنیت است
علیرضا سلیمی، عضو هیات رئیسه مجلس: ما در طول سال‌های گذشته با تحریم‌هایی شدیدتر از تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل مواجه بوده‌ایم، بنابراین فعال شدن اسنپ‌بک نامکان داردد اثر خاص و جدیدی بر اقتصاد کشورمان داشته باشد. تحریم‌های ثانویه آمریکا علیه ایران به مراتب گسترده‌تر و شدیدتر از تحریم‌های شورای امنیت بوده که با وجود شدیدترین تحریم‌ها و ضمانت اجرایی آنها، ایران همچنان به راه خود ادامه داده هست.
فعال‌سازی اسنپ‌بک بیشتر جنبه روانی دارد تا جنبه اقتصادی و به هر حال مانند یک ماه اخیر ممکن هست بُعد روانی این موضوع تاثیراتی بر تحریک انتظارات تورمی و نوسانات موقتی ارز داشته باشد. آمریکا و اروپا به دنبال موج‌سواری بر روی بار روانی فعال‌سازی اسنپ‌بک و جوانب کار در این بخش هستند، در حالی که پیش از این تحریم‌ها به شکل گسترده‌تر و شدیدتر از سوی آنان علیه ایران اعمال شده هست. البته آنان باید بدانند که ایران در اینباره دست بسته نیست و طرح‌های مختلفی شامل طرح خروج ایران از NPT در دستور کار مجلس قرار دارد. فعال‌شدن مکانیسم ماشه به معنای بن‌بست برای ایران نیست، عضویت ایران در سازمان‌ها و اتحادیه‌های مختلف اعم از بریکس و شانگهای امکان دور زدن تحریم‌ها را بیش‌از گذشته برای ما فراهم کرده و امکان داردیم با تعامل بیشتر با اعضای مهم چنین نهادهایی، از این شرایط نیز عبور کنیم.
اجرای سیاست تثبیت نرخ ارز باید همچنان ادامه یابد
سیدکمال سیدعلی، معاون ارزی اسبق بانک مرکزی: تحریم‌های آمریکا تاکنون به قدری طاقت‌فرسا و شدید بوده که اجرایی شدن یا نشدن مکانیسم ماشه اتفاق خاصی را در اقتصاد ایران رقم نمی‌زند. البته که به طور قطع اولویت دستگاه دیپلماسی کشور باید حل موضوع مکانیسم ماشه از طرق گفت‌و‌گو و مذاکره باشد، اما مادامی که بتوانیم نفت کشور را بفروشیم که هم‌اکنون این موضوع به خوبی در حال انجام هست، فعال شدن مکانیسم ماشه بی‌اثر خواهد قرار دارای بود.
طی یک ماهه اخیر جنبه روانی مکانیسم ماشه پُررنگ‌تر بوده هست، تا جایی که دیدیم پس از زمزمه‌ها درباره فعال شدن، آن قیمت دلار افزایش پیدا کرد، اما با اخبار مثبت از مذاکره با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و پس از اینکه هیجانات روانی اسنپ‌بک نسبتاً تخلیه گردید، قیمت دلار نیز روند کاهشی به خود گرفت. در شرایط کنونی، تقاضای واقعی چندینانی در بازار وجود ندارد و نیاز‌های ارزی کشور همانند گذشته در بازار رسمی تامین خواهد گردید. آنچه این روزها به نوسان نرخ دلار دامن زده، بیش از هر موردی ریشه در انتظارات تورمی و فضای روانی ناشی از اخبار مربوط به مکانیسم ماشه دارد، بنابراین افزایش نرخ ارز را نامکان دارد ناشی از کمبود عرضه یا افزایش تقاضا دانست، بلکه باید آن را بازتابی از فضای هیجانی بازار و نگرانی‌های عمومی تلقی کرد.
اگر درآمد حاصل از صادرات به ویژه برای بخش خصوصی طبق روال عادی وجود داشته باشد و منابع ارزی به خوبی مدیریت شود و در فروش نفت نیز به خوبی عمل کنیم، مکانیسم ماشه مشکل خاصی ایجاد نخواهد کرد. امروز بیش از هر عاملی نیاز به مدیریت محتاطانه و پرهیز از تصمیمات شتاب‌زده احساس خواهد گردید تا دستاورد‌های اخیر در کنترل انتظارات و آرام‌سازی بازار ارز در شرایط خطیر جنگ اقتصادی حفظ شود. چندین نرخی بودن ارز مانند چندین نرخی بودن قیمت بنزین، در شرایط کنونی به کنترل قیمت‌ها به‌ویژه کالا‌های اساسی کمک انجام می‌دهد و آرامش روانی و اقتصادی خانوار‌ها را به همراه دارد، بنابراین لازم هست در شرایط کنونی، اجرای سیاست تثبیت نرخ ارز همچنان ادامه پیدا کند.
باید به‌صورت فعال جنگ روانی را مدیریت کرد
فواد ایزدی، عضو هیات علمی دانشکده مطالعات جهان: شاید مهم‌ترین اثر مکانیسم ماشه بر اقتصاد ایران، نه از طریق تحریم‌های واقعی، بلکه از مسیر التهاب روانی بازار‌ها باشد. تجربه نشان داده حتی خبر احتمال بازگشت تحریم‌ها کافی هست تا قیمت دلار و طلا بالا برود، بنابراین، ایران باید به‌جای واکنش منفعلانه، به‌صورت فعال جنگ روانی را مدیریت کند. نخستین گام، اطلاع‌رسانی شفاف و به‌موقع هست. وقتی مردم ندانند واقعیت چیست، میدان برای شایعه و بزرگ‌نمایی رسانه‌های خارجی باز خواهد گردید. انتشار گزارش‌های مستمر از ذخایر ارزی، وضعیت تجارت خارجی و تامین کالا‌های اساسی امکان داردد اطمینان عمومی را بالا ببرد. دومین گام، مدیریت بازار ارز هست. دلار در ایران "لنگر ذهنی" تورم هست، یعنی وقتی قیمت آن بالا می‌رود، مردم همه قیمت‌ها را افزایشی تصور می‌کنند. کنترل بازار ارز با عرضه هدفمند و جلوگیری از سفته‌بازی امکان داردد آثار روانی را کاهش دهد. سوم، تقویت سرمایه اجتماعی هست. اگر مردم احساس کنند دولت توانایی مدیریت شرایط را دارد، کمتر واکنش هیجانی نشان می‌دهند. در مقابل، بی‌اعتمادی باعث خواهد گردید کوچک‌ترین خبر منفی بازار را ملتهب کند. بنابراین، بهبود خدمات عمومی، مبارزه با فساد و نزدیک کردن فاصله میان وعده‌ها و عملکرد، مهم‌ترین ابزار‌های کاهش اثر جنگ روانی هستند.
بازار ارز آرامش خود را به زودی بازخواهد یافت
احمد فاطمی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس: کشور ما سالیان سال هست که تحت سخت‌ترین تحریم‌ها قرار دارد و به نوعی آب دیده شده هست. هم‌اکنون نیز موضوع مکانیسم ماشه داغ هست که قطعا جنبه روانی آن بیشتر از کارکرد واقعی آن هست.
مکانیسم ماشه تغییرات خاصی برای ما ایجاد نخواهد کرد و خللی در فروش نفت نخواهیم دارای بود، چرا که نسبت به شدت و ضمانت اجرایی تحریم‌های آمریکا قابل قیاس نیست. با آرام‌تر شدن فضای سیاسی و تخلیه هیجانات، بازار ارز نیز آرامش خود را به زودی بازخواهد یافت و البته مردم نیز مانند گذشته باید درباره نوسانات کاذب بازار ارز هوشمندانه رفتار کنند.
فاطمی با اشاره به افزایش نرخ دلار ناشی از نگرانی‌های مکانیسم ماشه و سپس کاهش آن در روز‌های اخیر تاکید کرد: در سه هفته اخیر شاهد افزایش نرخ دلار بوده‌ایم که به خاطر اثرپذیری روانی از مکانیسم ماشه بوده هست. اما حتی با فعال شدن مکانیسم ماشه، قیمت ارز به نرخ منطقی بازخواهد گشت، چرا که هم اثرات آن پیشخور گردید و هم بازار متوجه خواهد گردید که جنبه روانی مکانیسم ماشه نسبت به بعد عملیاتی آن بسیار پُررنگ‌تر بوده هست.
بار روانی مکانیسم ماشه قطعا از اثر واقعی آن بیشتر است
مجتبی کاروان، کارشناس مسائل اقتصادی: پس از تصویب برجام، بار روانی تحریم‌های سازمان ملل کاهش یافت، اما این بدان معنا نبود که این تحریم‌ها پایان یافته باشد؛ بنابراین با فعال شدن مکانیسم ماشه و برگشت مجدد تحریم‌های سازمان ملل اتفاق عجیب و غریبی نخواهد افتاد. بار روانی مکانیسم ماشه قطعا از اثر واقعی آن در اقتصاد و تجارت خارجی ایران بیشتر هست، جو روانی مکانیسم ماشه بر قیمت دلار نیز اثر گذاشته هست. نوسانات حال حاضر نرخ دلار در بازار پایدار نیست و مثل دوره‌های قبلی، بازار امکان بازگشت نرخ به سطح قیمت‌های قبلی وجود دارد، چرا که این افزایش قیمت غیرمنطقی و بدون مبنای اقتصادی هست.
افزایش نرخ ارز دلیل اقتصادی ندارد
بهاءالدین حسینی هاشمی، مدیرعامل اسبق در نظام بانکی: فعال شدن مکانیسم ماشه علیه ملت ایران آثار مربوط به خود را دارد و نامکان دارد این آثار را منکر گردید، اما چیزی که قابل توجه هست، آثار روانی این مکانیسم هست. در مجموع، مسائل روانی در کشور ما نقش حائز اهمیتی دارد. همانطور که در موضوع تورم نیز نقش موضوعات روانی یا همان مبحث انتظارات قابل توجه هست. غربی‌ها و رسانه‌های خارجی درباره مکانیسم ماشه تبلیغات زیادی کرده و سعی دارند درباره این موضوع بزرگ‌نمایی کنند. در حالی که جمهوری اسلامی در طول تمام سال‌هایی که تحریم بوده هست، خاکریز‌های خود را درست کرده و البته قطعا اولویت دولتمردان حل موضوع اسنپ‌بک از طریق دیپلماسی و گفت‌و‌گو خواهد قرار دارای بود.
افزایش نرخ ارز در روز‌های اخیر دلیل اقتصادی ندارد و به خاطر نگرانی‌های فعال شدن مکانیسم ماشه علیه کشورمان بوده هست، بنابراین جهش نرخ ارز را نامکان دارد ناشی از کمبود عرضه یا افزایش تقاضای واقعی دانست، بلکه باید آن را بازتابی از فضای هیجانی بازار و نگرانی‌های عمومی تلقی کرد. نکته حائز اهمیت این هست که پس از فعال شدن مکانیسم ماشه، بازار خواهد فهمید که اتفاق خاصی نیفتاده و حباب قیمت ارز از بین خواهد رفت.
عضویت در شانگهای و بریکس فشار تحریم‌ها بر ایران را کم خواهد کرد
محمد کهندل، استاد اقتصاد دانشگاه: فعال شدن مکانیسم ماشه تاثیر اندکی بر اقتصاد ایران دارد، در چندین سال گذشته ایران تحت تحریم‌های بین المللی قرار گرفته، اما موفق گردید این تحریم‌ها را دور بزند، ضمن اینکه تحریم‌های آمریکا و اروپا لغو نشد، بنابراین تحریم‌های آمریکا علیه ایران نه تنها باقی ماند، بلکه بیشتر هم گردید. عضویت ایران در شانگهای و بریکس و همکاری ایران با اوراسیا کمک انجام می‌دهد تا فشار تحریم‌ها بر علیه ایران کمتر شود. پس از اینکه روسیه تحریم گردید، این کشور نیاز دید که همکاری خود را با ایران بیشتر کند که در مجموع این عوامل موجب شده کارآمدی تحریم‌ها کاهش یابد. ایران با ۱۵ کشور همسایه روابطی خوب و با کشور‌های قدرتمندی، چون چین و روسیه ارتباطی قوی دارد، این عوامل موجب خواهد گردید مکانیسم ماشه کارایی خود را از دست بدهد.
در گذشته که ایران روابط خوبی با همسایگان نداشت، از کولبران استفاده می‌کرد تا نیاز‌های صادراتی و وارداتی خود را رفع کند. حال که روابط ما با همسایگان بهتر شده، هرچندین نیازی به کولبران نداریم، اما باز هم حتی با استفاده از ظرفیت کولبری امکان داردیم به چندین نیاز‌های اقتصادی خود رسیدگی کنیم.
با آمدن ترامپ، بسیاری از کشور‌ها همکاری خود را با آمریکا کاهش داده‌اند، هم‌اکنون بخش بزرگی از اقتصاد دنیا در دست کشور‌های بلوک شرق هست. شرایط به گونه‌ای تغییر کرده که چین اعلام کرده برای ایجاد یک ارتش و اقتصاد جهانی برنامه‌ریزی انجام می‌دهد. این موارد نشان می‌دهد نظام تک قطبی پایان یافته و دنیا به سمت نظام چندین قطبی حرکت انجام می‌دهد. این تحولات بین المللی موجب شده عبور از تحریم برای ایران تسهیل شود. ایران تجربه ۴۶ سال تحریم را دارد و این تجربه کمک خواهد کرد از مکانیسم ماشه عبور کنیم. فشار‌های روانی و سیاسی و افزایش انتظارات تورمی موجب شده تا نرخ ارز افزایش یابد، اما احتمال دارد که نرخ ارز دوباره هم کاهش یابد، زیرا تجربه ماه‌های اخیر ثابت کرده که احتمال برگشت نرخ ارز به قیمت‌های قبلی وجود دارد. در زمان جنگ ۱۲ روزه نیز نرخ دلار از قیمت ۸۲ هزار تومان به ۹۴ هزار تومان افزایش یافت، اما پس از مدت کوتاهی، به کانال‌های قبلی خودش بازگشت، نیز در آغازی امسال نیز نرخ ارز تا قیمت ۱۰۶ هزار تومان افزایش یافت، اما مجدداً سقوط کرد و در کانال ۸۰ هزار تومان آرام گرفت. برای اینکه بتوانیم نرخ ارز را بهتر مدیریت کنیم باید سیاست‌های ارزی، پولی و اقتصادی با هم هماهنگ باشند، اگر این سیاست‌ها همسو با هم پیش بروند، بدون شک نرخ ارز کنترل خواهد گردید. نیز باید ارگان‌هایی همچون وزارت اقتصاد با بانک مرکزی هماهنگ باشند تا مدیریت اقتصادی نتیجه بخش باشد.
برای نخستین بار در چهار دهه اخیر، فشار‌های انباشته در نرخ ارز کنترل شد
احمد صالحی، تحلیلگر و فعال اقتصادی: بخش زیادی از نوسانات اخیر نرخ ارز ریشه در اخبار مربوط به فعال شدن مکانیسم ماشه دارد و هیچ ارتباطی با مسائل اقتصادی یا افزایش تقاضای واقعی در بازار ندارد. یکی از اتفاقات ناخوشایند این روزها، سوءاستفاده چندین افراد از شرایط روانی بازار هست، به نحوی که افرادی بدون سابقه و تجربه جدی تلاش کردند از فضای التهاب، بهره‌برداری شخصی کنند و متاسفانه این رفتار‌ها نه در شان گویندگان و نه در شان مخاطبان قرار دارای بود. به یاد داشته باشیم که ایران تجربه‌های سخت‌تری را پشت سر گذاشته هست، از دوران جنگ گرفته تا بحران‌های شدید اقتصادی که با وجود همه فشارها، نرخ ارز با نوسانات محدود مدیریت گردید و پس از مدت کوتاهی دوباره به سطوح قبلی بازمی‌گشت.
واکنش اخیر بازار ارز به خبر فعال شدن مکانیسم ماشه نظر به یکسال تبلیغات و انتظار، موضوع عجیبی نبوده و نوسان حدود ۱۰ تا ۱۲ درصدی نرخ ارز در این شرایط، در مقایسه با گذشته، غیرمنتظره محسوب نخواهد گردید. اگر تحریم‌های سازمان ملل هم فعال شود، اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد و شاهد اثر جدیدی نخواهیم قرار دارای بود. آمریکا سال‌هاست که همه فشار‌های ممکن را بر ایران اعمال کرده و هر اقدامی توانسته علیه کشورمان انجام داده هست. این در حالی هست که هیچ نگرانی هم درباره فروش نفت، حتی به چین وجود ندارد و مشکلی در این زمینه نخواهیم دارای بود.
در مقایسه با جهش‌های بزرگ‌تر سال‌های گذشته، از سال ۱۳۹۷ که نرخ ارز ۶ برابر گردید، افزایش اخیر قابل قیاس نیست و بیشتر باید آن را نتیجه مدیریت میان‌مدت سیاست تثبیت بانک مرکزی در سه سال گذشته دانست که برای نخستین بار در چهار دهه اخیر، فشار‌های انباشته در نرخ ارز کنترل شده و این دستاوردی هست که نامکان دارد آن را به مداخله‌های کوتاه‌مدت بازار نسبت داد.
بازار رفته‌رفته به ثبات و آرامش می‌رسد و در ماه‌های آینده متناسب با سیاست‌های پولی و نرخ تورم تعدیل خواهد گردید. در شرایط کنونی، تقاضای واقعی چندینانی در بازار وجود ندارد و نیاز‌های ارزی کشور همانند گذشته از مسیر رسمی تامین خواهد گردید. امروز بیش از هر چیز، نیاز به مدیریت محتاطانه و پرهیز از تصمیمات شتاب‌زده احساس خواهد گردید تا دستاورد‌های اخیر در کنترل انتظارات و آرام‌سازی بازار ارز در شرایط خطیر جنگ اقتصادی حفظ شود.
افزایش نرخ ارز تنها به خاطر انتظارات است
جواد عشقی‌نژاد، کارشناس مسائل اقتصادی: افزایش نرخ ارز ناشی از کمبود عرضه یا تقاضای واقعی نیست و افزایش در این ایام به خاطر انتظارات تورمی هست. فعال شدن مکانیسم ماشه امکان داردد آثاری برای اقتصاد ایران داشته باشد، آثاری که اثر آن پیشاپیش در ذهن فعالان اقتصادی و خانوار‌ها دیده خواهد گردید و به نوعی اثرات آن در بازار پیشخور گردید. راه خروج از بحران‌های اقتصادی گشایش در روابط و تجارت خارجی و برنامه‌ریزی برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های مغفول مانده هست.
هرگونه تغییر مثبت در عرصه دیپلماسی امکان داردد جو روانی حاکم بر بازار ارز را تعدیل کند و بنابراین، اقتصاد ایران به سمت ثبات‌نسبی و آرامش بیشتر حرکت کند. انتظارات تورمی و نرخ ارز پدیده‌ای شکننده هست و همانطور که با یک خبر منفی شعله‌ور خواهد گردید، با یک اتفاق مثبت نیز امکان داردد با سرعت فروکش کند، بنابراین باید مراقب قرار دارای بود در شرایط بازار هیجانی، مبادرت به خرید و فروش نکنیم تا از ضرر‌های احتمالی جلوگیری شود. آنچه این روزها به رشد نرخ دلار دامن زده، بیش از هر موردی ریشه در انتظارات تورمی و فضای روانی ناشی از اخبار مربوط به مکانیسم ماشه دارد، بنابراین جهش نرخ ارز را نامکان دارد ناشی از کمبود عرضه یا تقاضای واقعی دانست، بلکه باید آن را بازتابی از فضای هیجانی بازار و نگرانی‌های عمومی تلقی کرد.
تحریم‌ها تاثیری جزئی بر اقتصاد ایران خواهد داشت
عبدالمجید شیخی، استاد دانشگاه: هر روزی که می‌گذرد شاهد مجموعه‌ای از تحریم‌ها با گستردگی و ابعاد بیشتر و در برگیری شمولیت بیشتر افراد و تحریم‌های کالایی و بانکی هستیم، لذا فعال شدن مکانیسم ماشه تاثیر اندکی بر اقتصاد ایران دارد. در چندین سال اخیر چندین از افراد مهم کشور تحریم شده‌اند، این در حالی‌ست که این افراد تاکنون به خارج از کشور مسافرت نکرده و در خارج از کشور نیز حساب بانکی ندارند و عملیات ارزی انجام نمی‌دهند و یا اقدام به تجارت نمی‌کنند. تاکنون مجموعه بزرگی از تحریم‌ها به ایران تحمیل شده و هیچ یک از تحریم‌ها لغو نشده هست. غرب تنها از فعال کردن مکانیسم ماشه به دنبال استفاده تبلیغاتی، فشار سیاسی و ترساندن مردم ایران هست، چرا که می‌داند این تحریم‌ها تاثیری جزئی بر اقتصاد ایران خواهد دارای بود.
بار روانی مکانیسم ماشه بیشتر از چکاندن ماشه است
روح‌الله لک علی آبادی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس: ضمانت اجرایی تحریم‌های سازمان ملل نسبت به تحریم‌های آمریکا کمتر هست و بنابراین اثر فعال شدن مکانیسم ماشه نیز از تحریم‌های آمریکا کمتر خواهد قرار دارای بود. در واقع بار روانی مکانیسم ماشه بیشتر از چکاندن ماشه هست.
افزایش نرخ ارز غیرواقعی است
ولی‌الله بیاتی، سخنگوی کمیسیون شورا‌های مجلس: افزایش قیمت دلار در روز‌های اخیر به خاطر شایعات و سودجویی چندین افراد به خاطر فعال شدن مکانیسم ماشه هست. کاملا مشخص هست که قیمت دلار دارای حباب هست و افزایش نرخ دلار آزاد به شکل غیرمنطقی و غیر واقعی اتفاق افتاده هست.
نمی‌شود انتظار نوسانات شدید داشت
محمد معتمدی‌زاده، دبیر کمیسیون اصل ۹۰ مجلس: با اینکه فعال‌سازی مکانیسم ماشه، نمی‌شود انتظار نوسانات شدید دارای بود. تحریم‌ها سال‌هاست در بالاترین سطح اجرا می‌شوند و تحریم جدیدی باقی نمانده که بخواهد ما را غافلگیر کند.
منبع: تازه‌های اقتصاد
ارسال دیدگاه
دیدگاه‌ها