به گزارش پول و تجارت به نقل از دنیای اقتصاد، پس از قطعی شدن بازگشت تحریم‌ها، روز گذشته تحرکات همزمان بازارهای دارایی، معامله‌گران را شگفت‌زده کرد. دلار، طلا و سکه در حالی بر فراز قله‌های جدید ایستادند که همزمان با فعال شدن مکانیسم ماشه، هیجان بورس‌بازان در سمت خرید به جریان افتاد. رشد ۲.۱۱درصدی شاخص کل بعد از ۸۳روز معاملاتی و ورود حدود هزار و ۴۰۰میلیارد تومانی پول سهامداران حقیقی، نشان از استراتژی جدیدی از سوی سهامداران دارد. ظاهراً تحولات اخیر همسو با انتظارات تورمی بتواند وضعیت تازه‌ای را در این بازار رقم بزند.
در شرایطی که بازگشت تحریم‌های سازمان ملل در حال تحقق هست، بازارهای دارایی روزهای سرنوشت‌سازی را می‌گذرانند. به غیر از بورس، روز گذشته بازار شاهد رکوردشکنی سریالی دلار، طلا و سکه قرار دارای بود. از سویی با وجود چندین پیش‌بینی‌ها مبنی بر ریزش احتمالی بازار سهام اما رشد 2.11درصدی شاخص این بازار فعالان بازار را غافلگیر کرد، رشدی که از 22اردیبهشت‌ماه (83 روز معاملاتی قبل) تکرار نشده قرار دارای بود. معاملات دلار آزاد طی روز گذشته در کانال 110 هزار تومان استارت خورد. در ادامه شاخص ارزی دو کانال پیشروی کرد و به کانال 111هزار تومان رسید.
رشد دلار بنابراین رای نیاوردن قطعنامه تمدید مکانیسم ماشه در شورای امنیت اتفاق افتاد که اثرات قابل‌توجهی بر همه بازارها برجا گذاشت. اما چرا به‌رغم پیش‌بینی اکثر تحلیلگران، بورس که معمولا واکنش منفی به ریسک‌های سیاسی نشان می‌دهد این بار رفتاری متفاوت از پیش‌بینی‌ها را نمایان کرد. روز گذشته همه شاخص‌های سهامی در مسیر صعودی حرکت کردند و ورود پول به تالار شیشه‌ای به میزان هزار و 375میلیارد تومان موجب گردید تا فضای روانی حاکم بر معاملات بازار مذکور متعادل شود. هر گرم طلای 18 عیار نیز به کانال 10 میلیون و 100 هزار تومان رسید و سکه امامی هم 112 میلیون تومان قیمت خورد.
بار روانی یک شوک
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که تلاقی ریسک‌ها با رشد بازارهای موازی شرایطی را فراهم آورده تا بورس‌بازان، ارزندگی سهام را فرصت مناسبی برای خرید تلقی کنند. کما اینکه بورس تهران در هفته‌های گذشته با کسب بازدهی منفی عملا از رقبایش جاماند. این موضوع از این جهت حائز اهمیت هست که بازار سرمایه همواره به خاطر آنکه آینده‌نگر هست و تحولات را بر اساس اطلاعات گذشته و عمدتا پیش‌بینی آینده ارزیابی انجام می‌دهد؛ بخش قابل‌توجهی از این ریسک را طی ماه‌های قبل در قیمت‌ها لحاظ کرده قرار دارای بود. در اردیبهشت‌ماه سال جاری بسیاری از فعالان بازار بر این باور بودند که «سناریوی توافق میان ایران و آمریکا» می‌تواند رونق را به بورس بازگرداند. همین انتظار باعث گردید شاخص کل تا محدوده سه‌میلیون و 252 هزار واحد در 28 اردیبهشت رشد کند. اما پس از بروز ریسک جنگ تا به حال شاخص کل به طور متوسط حدود 21 درصد کاهش ارتفاع را ثبت کرده هست. شاخص هموزن نیز همین میزان افت را تجربه کرده هست.
بنابراین ریزش بیشتر شاخص عملا توجیه منطقی ندارد. اگرچه به جریان افتادن مکانیسم ماشه و اعمال تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه کشورمان طبیعتا اثرات روانی قابل‌توجهی بر بازارها خواهد گذاشت، باید توجه دارای بود که اثرات روانی این اتفاق تا حدود زیادی غیر قابل کنترل هست. اما بر اساس تجربیات مشابه گذشته به مرور از تب و تاب اولیه واکنش بازارها کاسته خواهد گردید. اما ظاهراً نظر به تعدد ریسک‌های سیستماتیک، امکان ریزش بیشتر شاخص کل تا کف محدوده 2میلیون و 500 هزار واحد همچنان وجود دارد.
بازار از لنز آمار
در جریان معاملات روز گذشته همه نماگرهای سهامی همگام با بازارهای موازی در مسیر صعودی حرکت کردند. شاخص اصلی بازار سهام با رشد 2.11درصد بیشترین میزان بازدهی روزانه در 83 روز معاملاتی گذشته را ثبت کرد و به سطح 2میلیون و 577هزار واحد رسید. رشدی که از 22 اردیبهشت بی‌سابقه محسوب خواهد گردید. شاخص هموزن نیز در روز گذشته با شتاب همراه گردید و توانست بیش از 1.4درصد رشد را تجربه کند. آخرین بار که این نماگر بورسی توانسته چنین افزایشی را به ثبت رساند مربوط به 22فروردین سال جاری هست. بورس تهران از منظر آمار و ارقام روز خوبی را پشت سرگذاشت و تقاضا در نماگرهای بازار سرمایه موجب ورود پول قدرتمند حقیقی در عمده صنایع اثرگذار بورسی را رقم زد. بیشترین میزان جذب پول حقیقی در روز جاری توسط فلزات اساسی صورت گرفت.
این صنعت در انتهای معاملات روز شنبه در حدود 130میلیارد تومان ورود پول حقیقی را به ثبت رساند و در صدر جدول تراز پول حقیقی جای گرفت. پس از آن گروه‌های پالایش و نیز محصولات شیمیایی با میانگین ورود پول حقیقی 100میلیارد تومانی بیشترین میزان جذب پول را از آن خود کردند. به‌رغم جو مثبت بازار، چندین گروه‌های کوچک بورس با خروج پول حقیقی همراه شدند. در صدر آنها نام صنعت انتشار به چشم می‌خورد. این صنعت با خروج پول 600میلیون تومانی همراه گردید. صنایع محصولات چوبی و سایر معادن نیز هر یک با خروج پول 500میلیون تومانی بیشترین میزان خروج حقیقی را در روز شنبه تجربه کردند.
در میان صندوق‌های قابل معامله بازار سرمایه، صندوق‌های طلا، سهامی و بخشی بیشترین میزان ورود پول حقیقی را به ثبت رساندند. صندوق‌های مبتنی بر طلا و سکه حدود دو همت ورود پول را به ثبت رساندند و در صدر جدول تراز پول حقیقی قرار گرفتند. پس از آن بیشترین میزان جذب پول مختص به صندوق‌های سهامی هست که در انتهای روز جاری به میزان 514میلیارد تومان ورود پول را به ثبت رساندند. در طرف مقابل بالاترین میزان خروج پول حقیقی در اولین روز معاملاتی هفته به صندوق‌های با درآمد ثابت بازار اختصاص یافت. این صندوق‌ها در معاملات روز گذشته بیش از 2هزار و 670میلیارد تومان خروج پول حقیقی را به ثبت رساندند.
عوامل صعود غیرمنتظره
در مورد صعود روز گذشته بورس اظهارات گوناگونی مطرح خواهد گردید. چندین از تحلیلگران صعود ناگهانی بورس پس از یک ریسک مهم را به اقدامات بازارساز نسبت می‌دهند. در همین رابطه علیرضا خان‌محمدی،کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با «دنیای اقتصاد» ضمن بررسی عملکرد معاملات روز گذشته بورس اظهار کرد: سبز بودن یکدست بازار در شرایطی رخ داد که هنوز ریسک‌های داخلی و چالش‌های اقتصادی پابرجاست و هیچ اقدام مثبتی در جهت رفع آنها انجام نشده هست. اینکه کل بازار با چندین دخالت‌ها مثبت شود، مشابه رفتارهای گذشته هست که با تزریق پول تلاش می‌گردید هیجان معاملات کنترل شود یا اثر رویدادها کم جلوه داده شود. تکرار این رویه یکی از آسیب‌های جدی بازار سرمایه هست. معمولا پس از چندین روز که بازار با صعود تصنعی مواجه خواهد گردید اصلاح نیز از سرگرفته خواهد گردید. بازگشت از این وضعیت و جبران اثر روزهایی که بازار به‌صورت مصنوعی مثبت نگه داشته شده، مستلزم صرف هزینه و زمان بیشتری خواهد قرار دارای بود.
به گفته این کارشناس، در واقع امکان مدیریت هوشمندانه‌تری وجود دارد؛ به این معنا که منابع مالی به جای تزریق به کلیت بازار، به سمت سهامی هدایت شود که با شرایط فعلی هماهنگی دارند یا می‌توانند از تحولات جاری منتفع شوند. چنین رویکردی اثر مثبت پایدارتر و منطقی‌تری خواهد دارای بود.
او به نقش صعود بازارهای موازی در رشد روز گذشته بورس نیز اشاره کرد و بیان کرد: افزایش نرخ ارز و تاثیری که این رشد قیمت بر شرکت‌های صادرات‌محور دارد اثرات مهمی بر رشد بازار سهام برجا می‌گذارد. هرچند باید دید این افزایش نرخ در عمل به شرکت‌ها منتقل خواهد گردید یا خیر، اما ذهنیت معامله‌گران از رشد نرخ دلار در بازار آزاد این هست که دولت و بانک مرکزی برای کنترل بازار ناگزیر به واقعی‌تر کردن نرخ دلار توافقی هستند. این امر به معنای فراهم شدن زمینه برای عرضه ارز شرکت‌ها با قیمت‌های واقعی‌تر و ایجاد مشوق‌هایی برای بازگشت ارز صادراتی به کشور هست. نیز بازگشایی تالار دوم و امکان عرضه ارز چندین شرکت‌های کوچک با قیمت‌های بالاتر نیز در همین چارچوب ارزیابی خواهد گردید. البته باید تا عملی شدن این وعده‌ها صبر کرد و در آن بازار هم شاهد رشد قیمت ارز قرار دارای بود تا اطمینان حاصل شود تخصیص ارز به درستی انجام خواهد گردید.
خان‌محمدی بیان کرد: شفاف‌تر شدن نسبی شرایط سیاسی به‌ویژه در ارتباط با مکانیسم ماشه، معامله‌گران را به این سمت سوق داده هست که بر اساس داده‌ها و تحلیل‌های موجود، خریدهای خود را انجام دهند. بازار به سطوح جذابی از نظر نسبت قیمت به درآمد رسیده هست؛ P/E بازار حدود 5.4برآورد خواهد گردید که در مقایسه با بازده بدون ریسک، هنوز جذابیت لازم را ندارد، اما نظر به نرخ تورم، رشد نرخ‌ها و افزایش فروش ریالی شرکت‌ها می‌تواند زمینه بازدهی مناسبی را فراهم کند. با این حال نمی‌توان در شرایط فعلی به بازار چندان خوش‌بین قرار دارای بود و تداوم روند مثبت را قطعی دانست. حتی در روزی که بازار مثبت قرار دارای بود، ارزش معاملات همچنان پایین هست که نشان‌دهنده انتظار معامله‌گران برای داده‌ها و اطلاعات جدید هست.
در این وضعیت، چندین حوزه‌ها قابلیت بررسی و سرمایه‌گذاری دارند؛ شامل صنایع غذایی و کشاورزی به خاطر اهمیت امنیت غذایی و خودکفایی، بخش استارت‌آپی و شرکت‌های فناوری‌محور نظر به روندهای نوین و نیز حوزه انرژی به خاطر چالش‌های جاری کشور. شرکت‌های صادرات‌محور نیز نظر به سهم بالای صادرات در تولیدشان و انتفاع از نرخ ارز، می‌توانند در این شرایط مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گیرند.
به گفته این کارشناس، موضوع دیگری که قابل‌توجه هست، توصیه چندین تحلیلگران به خرید سهام «DPSمحور» و تاکید بر دریافت سود نقدی هست. این رویکرد در شرایطی که بسیاری از شرکت‌ها با چالش جدی نقدینگی و تامین سرمایه در گردش مواجه‌اند، عملا به خروج پول از شرکت‌ها دامن می‌زند. توصیه به چنین سیاستی بدون توجه به ابعاد مختلف آن، می‌تواند برای شرکت‌ها چالش‌زا باشد و لازم هست کسانی که این پیشنهاد را مطرح می‌کنند پیامدهایش را با دقت بسنجند.
دیدگاه‌ها