به گزارش پول و تجارت، تاثیرپذیری اقتصاد ایران از مکانیسم ماشه چقدر هست؟ دولت برای مدیریت تحریم هایی که پیشتر نیز اقتصاد کشور و زندگی مردم را تحت الشعاع قرار داده قرار دارای بود، چه مسیری را باید دنبال کند؟
حمیدرضا صالحی عضو هیئت نمایندگان اتاق ایران در گفتگو با اقتصادنیوز به نقش مهم و کلیدی بخش خصوصی در بحبوبه فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌ها اشاره می کند.
او بر این باور هست: که «هر چندین تحریم کنندگان می‌گویند قصدشان فشار به مردم نیست، اما نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که مکانیسم ماشه بر معیشت مردم اثر می‌گذارد، چون عمده اقتصاد ایران، خصولتی و دولتی هست و مردم به این اقتصاد متصل هستند. بنابراین، تا زمانی که تورم کنترل نشود، معیشت مردم در معرض تهدید قرار دارد.»
صالحی پاشنه آشیل اقتصاد ایران را در شرایط فعلی کمرنگ بودن نقش بخش خصوصی می‌داند.
گفتگوی پول و تجارت را با حمیدرضا صالحی در ادامه می‌خوانید.
*****
آقای صالحی! بعد از فعال‌شدن مکانیسم ماشه، فضای اقتصادی کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ به عقیده شما کدام بخش از اقتصاد ایران همزمان با بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد، بیشترین تاثیر را می‌پذیرد؟
بیشترین اثر مکانیسم ماشه بر پیکره اقتصاد ایران، روی درآمد ارزی و روابط بین‌الملل هست. به طور قطع، درآمدهای ارزی شامل درآمدهای دولت از فروش نفت و درآمدهای بخش خصوصی در حوزه‌های مختلف از مکانیسم ماشه تاثیر می‌پذیرد.
ممکن هست هزینه مبادله بالاتر رود که منجر به پایین آمدن درآمدهای کشور خواهد گردید. با پایین آمدن درآمدهای کشور، تعادل عرضه و تقاضا را بهم می‌زند و به تبع آن، قیمت‌ها بالاتر می‌رود. در این میان، ارز هم به خاطر تقاضای موجود گران خواهد گردید.
به علاوه، قیمت تمام شده واردات کالاهایی مثل مواد صنعتی، مواد اولیه موردنیاز صنایع یا کالاهای اساسی بالا می‌رود. تجربه گذشته ایران در مقابل تحریم‌های آمریکا کم نیست، اما مسئله این هست که اگر تحریم‌های ذیل فصل هفت منشور سازمان ملل جدی‌تر شود، تاثیر خود را می‌گذارد و کورسوی امید ارتباطی هم که با دنیا داریم، کم خواهد گردید.
دولت باید تنه بخش خصوصی را تنومند کند
در شرایطی که مکانیسم ماشه فعال می‌شود، بخش خصوصی به چه حمایت‌هایی نیاز دارد که بتواند به عنوان بازوی مدیریت تحریم‌ها، نقش ایفا کند؟
دولت اگر بخواهد کار تاریخی در سیر تطور خود انجام دهد، باید اجازه دهد بخش خصوصی قوی شود، چون بخش خصوصی الان در دایره اقتصاد کشور به عنوان بازیگر شناخته نمی‌شود. اگر به بخش خصوصی اجازه میدان‌داری داده نشود، در مدیریت تحریم‌ها نمی‌تواند هنرنمایی کند.
دولت باید بگذارد تنه بخش خصوصی که در کشور ریشه دارد، تنومندتر شود. در این صورت، صادرات را که منجر به درآمدهای ارزی خواهد گردید، بالا می‌برد. عمده درآمدهای ارزی به صادرات غیرنفتی کشور برمی‌گردد که باید توسعه یابد. بخش خصوصی باید از هجمه فشارهایی که تحمل انجام می‌دهد جدا شود و سرعت بگیرد چون می‌تواند بسیاری از مشکلاتی را حل کند که منجر به توسعه کسب و کار و درآمدزایی برای کشور خواهد گردید.
بخش خصوصی از منظر بیمه و مالیات شریک دولت هست؛ بنابراین هر چه اجازه تنفس بیشتر به این بخش داده شود، دولت بیشتر منتفع خواهد گردید.
اگر تورم کنترل نشود...
مکانیسم ماشه چقدر بر معیشت مردم اثرگذار است و ...
هر چندین تحریم کنندگان می‌گویند قصدشان فشار به مردم نیست، اما نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که مکانیسم ماشه بر معیشت مردم اثر می‌گذارد، چون عمده اقتصاد ایران، خصولتی و دولتی هست و مردم به این اقتصاد متصل هستند. بنابراین، تا زمانی که تورم کنترل نشود، معیشت مردم در معرض تهدید قرار دارد. تورم وقتی کنترل خواهد گردید که تولید و عرضه بیش از تقاضا باشد و قدرت خرید مردم بالا برود.
مهمترین اقدام اقتصادی دولت در دوران فعال‌سازی مکانیسم ماشه
دولت برای مقابله با آثار اقتصادی مکانیسم ماشه چه برنامه ها و راهکارهایی را باید پیش بگیرد؟
ایران باید بزرگترین حرکت را در مولدسازی انجام بدهد. مولدسازی زمانی رخ می‌دهد که دارایی‌های دولت ، پشتوانه پروژه‌های بخش خصوصی قرار بگیرد و بخش خصوصی موتور تولید شود. تولید بالا باعث عرضه بالا و در ادامه منجر به کاهش تورم خواهد گردید. در این زمینه به مرور، نقدینگی هم کنترل و منجر به تقویت پول ملی خواهد گردید که بهبود معیشت مردم را به دنبال دارد.
اما این موضوع یک پیش‌فرض می‌خواهد و آن هم خروج دولت از اقتصاد و واگذاری آن به بخش خصوصی هست. این همه بنگاه در بخش خصوصی داریم که دولت می‌تواند به آنها سهم دهد. برای مثال، چندین بنگاه‌های خصولتی فعال در حوزه انرژی، نیروگاه دارند که دولت می‌تواند اجازه فروش برق آنها را به صنایع بدهد. اگر این اتفاق رخ دهد، صنایع می‌توانند تولید و بعد کالای خود را صادر کنند.
حتی بانک مرکزی می‌تواند مشوق‌های ارزی قرار دهد و بگوید بنگاه‌های خصولتی که ارزآوری بیشتری دارند، ارز آنها را با مبلغ بالاتری خریداری انجام می‌دهد. اگر این سیستم جایگزین سیستم فعلی شود، امید و انگیزه فعالان اقتصادی بالا می‌رود.
صورت مسئله دولت در حوزه انرژی باید تغییر کند
مکانیسم ماشه در حوزه انرژی چقدر می‌تواند اثرگذار باشد؟ آیا تجربه دور قبلی تحریم‌ها می‌تواند به کم‌کردن فشار و جلوگیری از کاهش فروش نفت کمک کند؟
برای فروش و افزایش درآمدزایی ارزی باید خارج از مرزهای ایران، بخش خصوصی را جلو بیندازیم تا بتواند به دنبال مشتری باشد و امکاناتی را که در می‌تواند، برای صادرات نفت، فرآورده‌های گازی و ال‌پی‌جی به کار گیرد.
صورت مسئله دولت در این زمینه باید تغییر کند، الان ایران 14 میلیون تن ال‌پی‌جی تولید انجام می‌دهد که از این میزان، بین سه تا چهار میلیون تن را مصرف انجام می‌دهد و چهار میلیون تن آن هم صادر خواهد گردید. اما باقیمانده آن را از بین می‌برد. چرا باید این اتفاق بیفتد؟
دولت باید اجازه دهد صادرات این میزان باقیمانده از ال‌پی‌جی، توسط بخش خصوصی صورت گیرد یا تبدیل به کالای دیگری شود که درآمد دولت را هم بالا ببرد، اما بخش خصوصی اجازه چنین کاری ندارد. بهترین کاری که پزشکیان در دوران ریاست جمهوری‌اش می‌تواند انجام دهد این هست که دولت نقش رگولاتوری داشته باشد و اقتصاد ایران را از یک دیوان سالاری به اسم دولت نجات دهد.
دیدگاه‌ها