تورم حبوبات رکوردی بی سابقه زد/ ارز ارزان برای روغن پالم، ارز توافقی برای حبوبات

این روند بیانگر آن هست که یکی از مهم‌ترین اقلام خوراکی خانوار ایرانی که پس از گوشت قرمز و مرغ، نقش کلیدی در تأمین پروتئین دارد، با رشد قیمتی کم‌سابقه‌ای مواجه شده هست. فشار تورمی بر این گروه، عملاً سفره اقشار کم‌درآمد را هدف قرار داده و جایگزین اصلی پروتئین ارزان برای خانوارهای فقیر و متوسط را از دسترس خارج کرده هست.

حذف ارز 28500 تومانی از حبوبات؛ افزایش فشار بر سبد غذایی خانوار

چندی پیش، حسین صمصامی، نماینده تهران و عضو کمیسیون اقتصادی وجلس شورای اسلامی با انتقاد از وضعیت موجود بیان کرد: ضرورت دارد موضوع معیشت مردم به‌صورت جدی و مستمر رصد شود. از ابتدای سال تاکنون، قیمت چندین کالاهای اساسی مانند قند، شکر و حبوبات حدوداً بیش از 50 درصد افزایش داشته هست. این افزایش قیمت‌ها بی‌تردید آثار دومینویی بر سایر اقلام نیز خواهد دارای بود و باید مشخص شود چرا چنین اتفاقی رخ داده هست.

وی افزود: دولت در تاریخ 12 اردیبهشت 1403 به استناد بند «الف» تبصره 14 قانون بودجه سال 1403 مصوبه‌ای صادر کرد که براساس آن، چندین کالاهای اساسی شامل شکر، کره، حبوبات، چای، کاغذ و لاستیک از شمول ارز 28500 تومانی خارج شدند. این مصوبه اگر با تصمیم مشابه دولت در تاریخ 20 اردیبهشت 1402 مقایسه شود، نشان می‌دهد دامنه حذف ارز ترجیحی از کالاهای اساسی به شکل چشمگیری گسترش یافته هست.

به این ترتیب، کالاهای یادشده که نقش مهمی در سفره خانوار دارند، دیگر مشمول ارز ترجیحی نمی‌شوند و با نرخ مبادله‌ای تأمین خواهند گردید؛ اقدامی که به‌طور مستقیم زمینه‌ساز افزایش قیمت آن‌ها در بازار داخلی شده هست.

ارز ارزان برای روغن پالم؛ سالانه 500 میلیون یورو برای واردات روغن پالم تخصیص داده می شود

 اسحاق بندانی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران در بیان کرد‌وگو با تسنیم تأکید انجام می‌دهد که اولویت‌گذاری دولت در تخصیص ارز نیازمند بازنگری جدی هست. او توضیح داد: سالانه 500 میلیون یورو ارز برای واردات روغن پالم اختصاص داده خواهد گردید که بیش از 85 درصد آن در صنف شیرینی و شکلات مصرف خواهد گردید.

این واردات با نرخ مرجع 28500 تومانی انجام خواهد گردید، در حالی که روغن پالم نه تنها کالای اساسی نیست، بلکه مصرف مداوم آن بنا به گزارش‌های رسمی وزارت بهداشت و سازمان جهانی بهداشت، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی و چاقی را افزایش می‌دهد.

حبوبات تنها به 300 میلیون یورو ارز نیاز دارد

وی افزود: دولت با تخصیص ارز ارزان به واردات روغنی که تهدید مستقیم برای سلامت جامعه هست، عملاً هزینه‌های اجتماعی و درمانی آینده را بر دوش نظام سلامت و کل جامعه می‌گذارد. از جهات دیگر، حبوبات به‌عنوان اصلی‌ترین منبع پروتئین ارزان برای دهک‌های ضعیف جامعه، تنها به 300 میلیون یورو ارز نیاز دارد، اما این کالاها از شمول ارز ترجیحی خارج شده‌اند و با نرخ مبادله‌ای تأمین می‌شوند.

بندانی نتیجه چنین تصمیمی را افزایش فشار معیشتی مستقیم بر اقشار آسیب‌پذیر دانست و بیان کرد: اقشاری که برای تأمین پروتئین ناچارند به عدس، نخود و لوبیا پناه ببرند، امروز با بهایی مواجه هستند که عملاً کمرشکن هست. این تصمیم در شرایطی اتخاذ شده که طبق آمار رسمی، تورم خوراکی‌ها در سال گذشته از مرز 60 درصد عبور کرده هست و ادامه این روند می‌تواند به تهدیدی جدی در حوزه امنیت غذایی و اجتماعی تبدیل شود.

وی افزود: در 5 ماهه سال 1404 ، 133 میلیون یورو ارز ترجیحی برای پالم تامین گردید در صورتی که تنها 56 میلیون یورو برای حبوبات با نرخ مبادله ای تامین گردید

بحران نهاده‌های کشاورزی و تهدید تولید داخلی

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران در بخش دیگری از سخنان خود، وضعیت تأمین نهاده‌های کشاورزی را بحرانی توصیف کرد و بیان کرد: نیاز شش‌ماهه کشور به سموم و آفت‌کش‌ها حدود 30 هزار تن برآورد شده هست، اما تاکنون تنها 5 هزار تن وارد شده هست. معنای این عدد روشن هست؛ کشاورزی ایران در برابر خشکسالی و هجوم آفات بی‌دفاع رها شده هست. این وضعیت، تهدیدی مستقیم برای تولید داخلی و امنیت غذایی آینده کشور محسوب خواهد گردید.

مروری بر آمارهای رسمی و اظهارات کارشناسان نشان می‌دهد سیاست ارزی دولت در قبال کالاهای اساسی با تناقض آشکاری روبه‌رو هست: از یک‌سو ارز ارزان به واردات روغن پالم که مصرف آن تهدیدی برای سلامت جامعه هست اختصاص می‌یابد، و از جهات دیگر حبوبات که اصلی‌ترین منبع پروتئین برای دهک‌های ضعیف محسوب خواهد گردید، از شمول این ارز خارج شده و با نرخ مبادله‌ای تأمین خواهد گردید. نتیجه چنین سیاستی، افزایش تورم اقلام ضروری، فشار مضاعف بر معیشت اقشار کم‌درآمد و تشدید تهدیدهای امنیت غذایی کشور خواهد قرار دارای بود.