به گزارش پول و تجارت؛ با فعال‌سازی مکانیسم ماشه، تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران که با برجام معلق شده قرار دارای بود بار دیگر در روند اجرا قرار گرفت. این تحریم‌ها عمدتا محدودیت‌های تجاری، مالی و بانکی را متوجه ایران می کند و می‌تواند دسترسی صنایع مختلف شامل صنعت خودرو را به مواد اولیه، قطعات یدکی و فناوری‌های پیشرفته محدود کند و زمینه ساز کاهش کیفیت تولیدات خودرو، افزایش هزینه‌های تولید و ناتوانی در تأمین قطعات وارداتی خواهد گردید.
امیرحسن کاکائی، کارشناس صنعت خودرو و عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت، در بیان کرد‌وگو با «اقتصادنیوز» به بررسی پیامدهای بازگشت تحریم‌ها و محدودیت‌های اقتصادی بر صنعت خودروی کشور پرداخت.
مشروح گفتگوی پول و تجارت با امیرحسن کاکائی کارشناس بازار خودرو را بخوانید؛
****
*جناب کاکایی! بازگشت تحریم های شورای امنیت کلید خورده است، این اتفاق چه تاثیری بر اقتصاد کشور و مشخصا بازار خودرو خواهد گذاشت؟
در مجموع، ایران در دو مقطع مهم با تحریم‌های بین‌المللی مواجه گردید. در دوره اول که حدودا از سال ۱۳۹۱ آغاز گردید، چندین بخش‌های اقتصادی تحت محدودیت قرار گرفتند. اما در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷، تحریم‌های بسیار سخت‌گیرانه‌تری اعمال گردید که به هیچ وجه با مرحله اول قابل مقایسه نبودند و اثرات بسیاری بر اقتصاد کشور دارای بود.
تحریم‌های اعمال شده در سال ۱۳۹۱، در مقایسه با دوره‌های بعدی، به ایران اجازه می‌داد تا در چندین بخش‌ها به فعالیت‌های خود ادامه دهد. با این حال، در سال‌های بعد، به‌ویژه از ۱۳۹۷ به بعد، محدودیت‌ها بسیار سخت‌گیرانه‌تر شدند و دسترسی ایران به بسیاری از بازارهای جهانی را کاملا مسدود کردند.
بازگشت تحریم ها در سال 97 باعث کاهش تولید خودروهای داخلی و مونتاژی شد
بطور مثال در سال ۹۱ ما اجازه داشتیم با خودروسازان و قطعه‌سازان درجه یک چینی همکاری کنیم. اما با آغاز تحریم‌های جدید، این شرایط تغییر کرد و دیگر اجازه همکاری حتی با شرکت‌های معتبر چینی را نیز نداشتیم.
*تحریم هایی که در سال 97 وضع شد چقدر بازار خودرو را تحت تاثیر قرار داد؟
با بازگشت تحریم‌ها توسط دونالد ترامپ در سال ۱۳۹۷، تولید خودرو در ایران با افت چشمگیری مواجه گردید. در این سال، تیراژ تولید از حدود ۱.۲ میلیون دستگاه به ۸۰۰ هزار دستگاه کاهش یافت. هم‌زمان، تولید خودروهای مونتاژی نیز به شدت افت کرد، زیرا خودروسازان خارجی معتبر، همکاری خود را با شرکت‌های داخلی قطع کردند.
این وضعیت، ضربه سنگینی به صنعت خودرو و بازار کشور وارد کرد. البته در همان دوره خودروسازان توانستند راه‌های دور زدن تحریم‌ها را بیاموزند. بنابراین، بسیاری از خودروسازان برای ادامه فعالیت، همکاری با واسطه‌ها را آغاز کردند.
در مجموع امکان دارد بیان کرد با اعمال تحریم‌ها در آن سال ما شاهد دو اتفاق مهم بودیم؛ یکی از این اتفاقات به ورود یک سری واسطه ها به کشور باز می‌گردد، بطوریکه در سه سال اخیر ایرانی ها توانستند راه دور زدن تحریم ها را بهتر یاد بگیرند و دوم اینکه در دوره ریاست جمهوری بایدن تحریم‌ها کمرنگ‌تر گردید و توانسیم با فروش نفت و فولاد درآمد ارزی کشور را بالا ببریم و به این طریق مشکلات تعدیل گردید.
فشار بر درآمد ارزی کشور
*با توجه به مواردی که ذکر کردید، با بازگشت تحریم‌ها شاهد چه اتفاقاتی در صنعت خودرو خواهیم بود؟
آنچه مسلم هست، احتمال دارد که صنعت خودرو از دو جهت با آسیب جدی مواجه شود. نخست، به خاطر عدم همکاری مجدد خودروسازان و قطعه‌سازان خارجی با شرکت‌های داخلی، و دوم، کاهش درآمد ارزی کشور. برای درک بهتر این موضوع، امکان دارد به وضعیت تأمین ارز از ابتدای سال جاری اشاره کرد؛ در این مدت ما شاهد کمبود شدید ارز بودیم.
این کمبود، حتی پیش از بازگشت رسمی تحریم‌ها، نشان‌دهنده فشاری هست که رفته‌رفته بر درآمد ارزی کشور وارد خواهد گردید. با کاهش درآمد ارزی، منابع لازم برای واردات مواد اولیه در اختیار خودروسازان و قطعه‌سازان قرار نمی‌گیرد، که این امر به نوبه خود منجر به کاهش تولید، افت کیفیت و توقف نوآوری در این صنعت خواهد گردید.
راه های دور زدن تحریم ها با هزینه های بالا همراه هستند
در مجموع این موضوع را باید در نظر گرفت که میزان این تأثیرگذاری به شدت و نوع تحریم‌های جدید بستگی دارد. اگرچه همواره راه‌هایی برای دور زدن تحریم‌ها وجود دارد، اما این راه‌ها اغلب با هزینه‌های بالا و محدودیت‌های بیشتری همراه هستند.
*اینکه برخی مدعی هستند تاثیر تحریم ها چندان جدی نیست را می پذیرید یا...
به طور قطع، تأثیر تحریم‌های جدید به مرور زمان آشکار خواهد گردید. با کاهش درآمد ارزی، هزینه‌های تولید افزایش می‌یابد که به طور مستقیم بر قیمت نهایی کالاها و خدمات تأثیر می‌گذارد. بنابراین، هرچه تحریم‌ها سخت‌تر شوند، هزینه‌ها و بنابراین تورم نیز افزایش خواهد یافت.
از ابتدای سال اثر تحریم ها پیشخور شده است اما...
با این شرایط امکان دارد بیان کرد هرچند ما از ابتدای سال جاری شاهد پیشخور شدن اثرات تحریم بودیم، اما در مجموع باید بیان کرد در طولانی مدت این اثرات افزایش خواهد یافت.
بسیاری از سرمایه گذاران سرمایه های خود را به کشورهای همسایه منتقل کرده اند
*یکی از موضوعاتی که در حال حاضر مطرح می‌شود، خروج سرمایه‌گذاران از بازار سرمایه و کاهش نقدینگی در این بازار است. این موضوع در شرایط کنونی تا چه میزان رخ خواهد داد؟
هنوز مشخص نیست که تحریم‌های جدید تا چه میزان سخت‌گیرانه خواهند قرار دارای بود، اما آنچه مسلم هست، سایه بلاتکلیفی سیاسی بر سر سرمایه‌گذاران سنگینی انجام می‌دهد. این وضعیت موجب شده هست که سرمایه‌گذاری در کشور کاهش یابد و بسیاری از سرمایه‌گذاران، سرمایه‌های خود را از کشور خارج کرده و به کشورهای همسایه انتقال دهند.
در این خصوص امکان دارد به بازار خودرو نیز اشاره کرد؛ بازاری که زمانی رونق بالایی دارای بود و از قدرت نقدشوندگی بالایی برخوردار قرار دارای بود، اما در دو سال اخیر این روند کاهشی شده هست. آنچه مسلم هست، به مرور زمان شاهد تداوم این روند خواهیم قرار دارای بود.
تأثیرات این شرایط رفته‌رفته خود را نشان می‌دهند. هم‌اکنون، ما در وضعیتی قرار داریم که نتایج آن مشابه دوران تحریم‌هاست. برخلاف تصور، این تغییرات به صورت ناگهانی رخ نمی‌دهند. رفته‌رفته قیمت دلار افزایش می‌یابد و به دنبال آن خودرو و سایر کالاها گران‌تر می‌شوند و در عین حال، رکود در بازار نیز عمیق‌تر خواهد گردید. این روند تدریجی هست و تأثیرات آن در بلندمدت آشکار خواهد گردید.
دیدگاه‌ها