به گزارش پول و تجارت، طی روزهای اخیر دونالد ترامپ در دیداری با بنیامین نتانیاهو، طرحی جدید را برای پایان دادن به جنگ در غزه ارائه کرد. طرحی که بنا به چندین روایت‌ها مشابه اسلو، هیچ مجازاتی برای اسرائیل در صورت عدم پایبندی نتانیاهو تعریف نشده هست.
ریحان عودین در میدل‌ایست آی نوشت: طی روزهای آینده، حماس به بررسی طرح ۲۰ ماده‌ای دونالد ترامپ برای غزه خواهد پرداخت.
این پیشنهاد، که از سوی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، تأیید شده، قرار هست جنبش فلسطینی را خلع سلاح کرده و به حضور آن در غزه پایان دهد. در واقع طرحی که ترامپ آن را مطرح کرده غزه را به طور کامل از دست فلسطینی‌ها خارج انجام می‌دهد. با این حال، بخش‌هایی از آن برای بخش‌های بزرگی از جامعه فلسطین قابل استقبال خواهد قرار دارای بود.
جزئیاتی که باید بدانیم
این توافق آزادی ۲۵۰ زندانی با حکم حبس ابد و نیز آزادی هزار و 700 فلسطینی از غزه که از اکتبر ۲۰۲۳ در شرایط وحشتناک زندانی بوده‌اند، را تضمین انجام می‌دهد.
متن طرح حتی تأکید دارد که «تمام زنان و کودکانی که در این زمینه بازداشت شده‌اند» آزاد خواهند گردید که این به نوعی پذیرش ضمنی این موضوع هست که آن‌ها عمداً به‌عنوان ابزار چانه‌زنی نگه داشته شده‌اند.
نیز آمده هست که اگر همه طرف‌ها با توافق موافقت کنند، کمک‌های کامل بلافاصله به نوار غزه ارسال خواهد گردید. این کمک‌ها بدون دخالت، از طریق سازمان ملل و نهادهای وابسته به آن، هلال‌احمر و دیگر مؤسسات که هیچ ارتباطی با هیچ‌یک از طرفین ندارند وارد بتریکه خواهند گردید. این موضوع عملا به معنای پایان بنیاد انسان‌دوستانه غزه هست که آمریکا و اسرائیل از آن حمایت می‌کردند.
باز هم، در متن به نقض‌های اسرائیل اشاره خواهد گردید، و به‌طور ضمنی تأیید انجام می‌دهد که کمک‌ها به اندازه کافی وارد غزه نمی‌شده و از سوی نهادی توزیع می‌شده که با اسرائیل در ارتباط هست.
دست اسرائیل برای ایجاد تنش باز است
در بیشتر بخش‌های توافق، به خاطر ابهام در مورد جدول زمانی، فضای زیادی برای مانور اسرائیل باقی گذاشته شده هست.
قرار هست یک نیروی بین‌المللی ثبات در غزه مستقر شود. در همین حال، ارتش اسرائیل بر اساس استانداردها، نقاط عطف و جدول‌های زمانی مرتبط با خلع سلاح عقب‌نشینی خواهد کرد؛ استانداردها و زمان‌بندی‌هایی که باید میان اسرائیل، این نیرو، ایالات متحده و ضامنان جهانی توافق شود. اینکه این نقاط عطف و زمان‌بندی دقیقا چه خواهد قرار دارای بود را هم‌اکنون هیچ‌کس نمی‌داند.
دنیل لوی، تحلیلگر بریتانیایی-اسرائیلی و مذاکره‌کننده سابق صلح، به میدل ایست آی بیان کرد: «این در واقع هیچ طرحی نیست، چون فاقد جزئیات کافی و عملیاتی هست هیچ مشخصاتی درباره نقشه‌ها و زمان‌بندی‌ها وجود ندارد. این کار به صورت عمدی انجام گرفته هست. چنین طرحی به اسرائیل اجازه می‌دهد وقتی توافقی حاصل نشود یا نتانیاهو اجرای آن را متوقف کرده و دوباره حمله‌های نسل‌کشی را آغاز کند، تقصیر را گردن طرف مقابل بیندازد.
آنل شیلاین، مقام سابق وزارت خارجه آمریکا که به خاطر جنگ غزه استعفا داد، نیز موافق هست که این طرح عمدا مبهم نوشته شده و یادآور شکست توافق اسلو در سال ۱۹۹۳ هست.
او بیان کرد: مشابه اسلو، هیچ مجازاتی برای اسرائیل در صورت عدم پایبندی نتانیاهو به طرح صلح ترامپ وجود ندارد. بنابراین اسرائیل هیچ انگیزه‌ای برای اجرای تعهدات ندارد؛ این ویژگی همیشگی پیشنهادهای آمریکایی برای حل این مناقشه هست.
برخلاف توافق آتش‌بس ژانویه که اسرائیل را مجبور می‌کرد به نوار حاشیه‌ای ۹۰۰ متری اطراف غزه عقب‌نشینی کند، در طرح ترامپ، اسرائیل در آغاز شهرهای بزرگی مثل رفح، خان‌یونس، جبالیا و بیت‌حنون را اشغال خواهد کرد.
موضوع پاکسازی قومی
وقتی صحبت از آوارگی فلسطینیان غزه خواهد گردید، ظاهراً زبان ترامپ تغییر کرده هست. او در فوریه از مالکیت غزه و اخراج ساکنان برای ساختن «ریویِرای خاورمیانه» سخن گفته قرار دارای بود، اما حالا زبانش نرم‌تر شده هست.
طرحی که او مطرح کرده، بیان می‌کند: هیچ‌کس مجبور نخواهد گردید غزه را ترک کند، و کسانی که می‌خواهند بروند، آزادند که بروند و آزادند که بازگردند. نیز می‌افزاید که مردم تشویق خواهند گردید در غزه بمانند و فرصت خواهند یافت زندگی بهتری بسازند.
اما تحلیلگران نسبت به تحقق این وعده‌ها تردید دارند.
عبید ابو شحاده، تحلیلگر سیاسی فلسطینی ساکن یافا، بیان کرد دلیل اینکه اخراج اجباری صراحتا ذکر نشده، این هست که اسرائیل هنوز کشوری سوم برای اسکان آن‌ها پیدا نکرده هست. او بیان کرد: اگر کشوری پیدا کنند، باز هم فلسطینی‌های بیشتری را بیرون خواهند کرد. چه از طریق توافق، چه با دلایل به‌ظاهر انسان‌دوستانه.
ابو شحاده اشاره کرد که اسرائیل وقت زیادی صرف کرده و حتی یک نهاد دولتی برای اجرای چیزی که آن را طرح خروج داوطلبانه می‌نامد، ایجاد کرده هست. مردم غرب جدی بودن اسرائیل درباره طرح اخراج فلسطینیان را باور ندارند.
قُصی حامد، کارشناس حماس و استاد دانشگاه القدس در رام‌الله، نیز موافق هست: این طرح مستقیماً به جابجایی اشاره ندارد، اما شرایط غیرانسانی می‌تواند مردم را مجبور به ترک کند. اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها می‌دانند که غزه دیگر مناسب زندگی انسان نیست.
شیوه حکمرانی آینده
در مورد حکمرانی آینده در غزه طرح ترامپ مقرر انجام می‌دهد که هیئتی بین‌المللی با نام «شورای صلح» در دوره انتقالی اداره این باریکه را بر عهده بگیرد.
ترامپ ریاست شورا را خواهد دارای بود و تونی بلر، نخست‌وزیر سابق بریتانیا، و چندین رهبر و شخصیت دیگر از او حمایت خواهند کرد.
یک گزارش که هاآرتص منتشر کرده نشان می‌دهد این شورا متشکل از میلیاردرها و تجار در رأس خواهد قرار دارای بود و در پایین، مدیران فلسطینی بی‌طرف و به‌شدت گزینش‌شده قرار خواهند دارای بود.
دنیل لوی معتقد هست: این بیشتر شبیه منشور یک کمپانی هند شرقی هلندی دوباره متولد شده هست، تا یک سند سیاسی قرن بیست‌ویکم. او افزود: فراموش نکنید این طرح بدون مشورت با هیچ‌یک از جناح‌های فلسطینی تهیه شده هست؛ همان‌ها که باید با این آتش‌بس موافقت کنند.
نگاه اقتصادی و حذف هویت فلسطینی
ابو شحاده بیان کرد: برای بلر همه‌چیز درباره تولید ناخالص داخلی و اقتصاد هست. انگار هیچ تاریخ ملی، روایت یا معیشتی وجود ندارد. در واژگان او این‌ها وجود خارجی ندارند.
او افزود به همین دلیل، نه حماس و نه حتی تشکیلات خودگردان فلسطین (در قالب فعلی‌اش) در این طرح جایی ندارند: آن‌ها هیچ موجودیت سیاسی نمی‌خواهند، فقط شرکت‌ها را می‌خواهند.
او تأکید کرد این شیوه، روشی امتحان‌شده در تاریخ آمریکا هست. سوءاستفاده از مردم آسیب‌پذیر تا شرایطی را بپذیرند که در حالت عادی هرگز قبول نمی‌کردند.
آنل شیلاین هم بیان کرد: اشغال خارجی همواره مقاومت ایجاد انجام می‌دهد. این شرایط پیشنهادی، ادامه اشغال را تضمین انجام می‌دهد، بدون هیچ عدالت یا جبرانی برای دهه‌ها خشونت و جنایات، چه برسد به نسل‌کشی دو سال گذشته. خیال‌پردازی محض هست اگر تصور شود مقاومت در غزه از بین خواهد رفت.
بندهای پایانی
در پایان طرح ۲۰ ماده‌ای، به یک «بیان کرد‌وگوی بین‌ادیانی» اشاره خواهد گردید که قرار هست برای ترویج همزیستی مسالمت‌آمیز و تغییر ذهنیت‌ها و روایت‌های فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها برگزار شود.
با این حال، اگرچه در طرح به خواست فلسطینیان برای یک کشور مستقل اشاره خواهد گردید، هیچ تعهدی برای اسرائیل جهت کمک به ایجاد آن وجود ندارد. اشتیاق برای همزیستی و حتی اندکی تمایل به تشکیل یک کشور فلسطینی در میان اسرائیلی‌ها به‌ویژه در دولت نتانیاهو بسیار پایین هست. نتانیاهو بارها وعده داده که هرگز اجازه نخواهد داد یک کشور فلسطینی تشکیل شود.
دیدگاه‌ها