به گزارش پول و تجارت به نقل از خبرآنلاین، دانشمندان روش‌های کاملاً دقیقی برای تشخیص منشأ لرزش‌های زمین دارند و می‌توانند با اطمینان بالایی بگویند که فلان رویداد لرزهای، زمین‌لرزه‌ای طبیعی بوده یا حاصل انفجاری زیرزمینی (مانند یک آزمایش اتمی). این تشخیص بر اساس تحلیل «اثرانگشت لرزهای» هر رویداد انجام خواهد گردید. زلزله و انفجار، هرکدام اثرانگشت منحصربه‌فرد خود را روی دستگاه‌های لرزه‌نگار به جا می‌گذارند.
چندین تفاوت اصلی که به دانشمندان کمک انجام می‌دهد تا این دو را از هم تشخیص دهند، عبارتند از:
۱. نسبت انرژی امواج P به امواج S (کلیدی‌ترین تفاوت)
این ویژگی مهم‌ترین سرنخ هست.
انفجار زیرزمینی مانند بادکنکی هست که ناگهان در زیر زمین باد خواهد گردید. تمام انرژی آن به‌صورت یکسان به بیرون فشار می‌آورد. این پدیده، موج P بسیار قدرتمندی تولید انجام می‌دهد اما چون حرکت برشی (مانند قیچی) وجود ندارد، موج S بسیار ضعیفی ایجاد انجام می‌دهد یا اصلاً تولید نمی‌کند.
زمین‌لرزه طبیعی یا همان زلزله حاصل لغزش و برش دو تکه از پوسته زمین در امتداد یک گسل هست. این حرکت برشی، انرژی بسیار زیادی را به‌صورت موج S آزاد انجام می‌دهد؛ بنابراین زلزله طبیعی هم موج P و هم موج S بسیار قدرتمندی دارد.
اگر یک رویداد لرزهای موج P قوی ولی موج S ضعیفی داشته باشد، به احتمال بسیار زیاد یک انفجار هست. اگر هر دو موج قوی باشند، یک زلزله طبیعی هست.
۲. عمق کانون رویداد (Hypocenter)
انفجارهای زیرزمینی به دلایل فنی همواره در عمق بسیار کم (معمولاً کمتر از ۲ تا ۳ کیلومتر) رخ می‌دهند. حفر چاله‌هایی عمیق‌تر از این برای آزمایش‌های زیرزمینی بسیار دشوار و پرهزینه و عملاً ناممکن هست.
زمین‌لرزه طبیعی اما می‌توانند در طیف وسیعی از عمق‌ها، از سطح زمین تا عمق بیش از ۷۰۰ کیلومتر رخ دهند.
اگر رویداد لرزهای در عمق ۱۰ کیلومتری یا بیشتر ثبت شود، تقریباً با اطمینان کامل امکان دارد بیان کرد که زلزله‌ای طبیعی هست. رویدادهای بسیار کم‌عمق مشکوکند و باید با شواهد دیگر بررسی شوند.
۳. شکل اولین موج (First Motion)
انفجار زیرزمینی، نیروی فشاری رو به بیرون ایجاد انجام می‌دهد، بنابراین اولین موج P که به تمام ایستگاه‌های لرزه‌نگاری در هر جهتی می‌رسد، یک حرکت فشاری (Compression) یا «به سمت بالا» را نشان می‌دهد.
در زمین‌لرزه طبیعی، حرکت گسل پیچیده‌تر هست. بسته به موقعیت ایستگاه لرزه‌نگاری نسبت به گسل، اولین حرکت ثبت‌شده می‌تواند فشاری (به سمت بالا) یا کششی (Dilatation) یعنی «به سمت پایین» باشد.
اگر تمام ایستگاه‌های اطراف یک رویداد، اولین حرکت را به صورت فشاری و رو به بالا ثبت کنند، احتمال انفجاری بودن آن بسیار بالاست.
۴. امواج سطحی
برای رویدادهایی با بزرگی یکسان، زلزله‌های طبیعی (به‌خصوص کم‌عمق) در تبدیل انرژی خود به امواج سطحی که عامل اصلی تخریبند، بسیار کارآمدتر عمل می‌کنند. انفجارها انرژی کمتری را به این نوع امواج مخرب تبدیل می‌کنند.
اگر رویداد لرزهای امواج درونی قوی اما امواج سطحی ضعیفی داشته باشد، می‌تواند نشانه دیگری از انفجار باشد.
با کنار هم گذاشتن تمام این شواهد، دانشمندان می‌توانند با قاطعیت منشأ یک لرزش را مشخص کنند. به همین دلیل هست که امروزه انجام یک آزمایش هسته‌ای مخفیانه بدون اینکه شناسایی شود، تقریباً غیرممکن هست.
دیدگاه‌ها