به گزارش پول و تجارت به نقل از جماران، روز هشتم مهرماه 1404، سالن قلم کتابخانه ملی ایران میزبان همایش «برای ایران، عبور از بحران»قرار دارای بود، رویدادی که با همکاری کتابخانه ملی، انجمن علمی حقوق دانشگاه تهران، مؤسسه مهداد و مؤسسه فرهنگی «دوکسا» برگزار گردید.
محمدحسین شریفان، حقوقدان و پژوهشگر حقوق بین الملل، در ابتدای این نشست با اشاره به پیامدهای حمله 12 ژوئن رژیم صهیونیستی به ایران، بر ضرورت تحلیل جامع چالش‌های کشور تأکید کرد و این همایش را فرصتی برای بازتعریف جایگاه ایران در نظم نوین جهانی دانست و بیان کرد: اینک در تاریخی‌ترین بزنگاه خاورمیانه در دوران معاصر قرار گرفته‌ایم و ایران پایتخت چشم‌انداز نوین خاورمیانه خواهد قرار دارای بود.
وی با مقایسه وضعیت کنونی با ناکامی جامعه ملل در آستانه جنگ جهانی دوم، اظهار دارای بود: سازمان ملل و نظام حقوق بین‌الملل در برابر نقض تمامیت ارضی کشورها عملاً بی‌قدرت شده هست. ایران در این بزنگاه تاریخی می‌تواند به محور اصلی سیاست نوین خاورمیانه تبدیل شود، مشروط بر اینکه با عقلانیت، همبستگی و خلاقیت اجتماعی عمل کند. چالش‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی رشته‌های در هم تنیده‌ای هستند که یکدیگر را تقویت می‌کنند و نیازمند رویکردی یکپارچه هستند. این بحران‌ها، از تورم و کاهش ارزش پول ملی گرفته تا فشارهای معیشتی و گسست اجتماعی، تنها با همکاری جمعی قابل حل هست.
این پژوهشگر حقوق بین‌الملل با تأکید بر لزوم شفافیت، مسئولیت‌پذیری و اصلاح ساختارهای حکمرانی، بیان کرد: بازتعریف رابطه دولت و جامعه از طریق تقویت نهادهای مدنی، پذیرش تنوع دیدگاه‌ها و سلایق، و تغییر سیاست‌های اقتصاد دستوری به اقتصاد آزاد و رقابتی، کلید عبور از بحران هست. ملت‌ها در لحظات دشوار با اتکا به عقلانیت جمعی و خلاقیت اجتماعی توانسته‌اند مسیرهای جدیدی بگشایند. ایران نیز با تکیه بر میراث غنی فرهنگی و تاریخی خود، می‌تواند از این چالش‌ها به عنوان فرصتی برای بازسازی استفاده کند.
وی نیز با اشاره به ضرورت دیپلماسی فعال و چندجانبه‌گرایی هوشمند، تصریح کرد: ایران باید با ائتلاف‌های منطقه‌ای و همکاری‌های غیررسمی، جایگاه خود را در نظم جهانی تقویت کند. این امر نیازمند مشارکت نخبگان، دانشجویان و جامعه مدنی هست. شما دانشجویان، آینده‌سازان این گفتمان هستید.
وی با مقایسه وضعیت کنونی با ناکامی جامعه ملل در آستانه جنگ جهانی دوم، اظهار دارای بود: سازمان ملل و نظام حقوق بین‌الملل در برابر نقض تمامیت ارضی کشورها عملاً بی‌قدرت شده هست. ایران در این بزنگاه تاریخی می‌تواند به محور اصلی سیاست نوین خاورمیانه تبدیل شود، مشروط بر اینکه با عقلانیت، همبستگی و خلاقیت اجتماعی عمل کند. چالش‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی رشته‌های در هم تنیده‌ای هستند که یکدیگر را تقویت می‌کنند و نیازمند رویکردی یکپارچه هستند. این بحران‌ها، از تورم و کاهش ارزش پول ملی گرفته تا فشارهای معیشتی و گسست اجتماعی، تنها با همکاری جمعی قابل حل هست.
این پژوهشگر حقوق بین‌الملل با تأکید بر لزوم شفافیت، مسئولیت‌پذیری و اصلاح ساختارهای حکمرانی، بیان کرد: بازتعریف رابطه دولت و جامعه از طریق تقویت نهادهای مدنی، پذیرش تنوع دیدگاه‌ها و سلایق، و تغییر سیاست‌های اقتصاد دستوری به اقتصاد آزاد و رقابتی، کلید عبور از بحران هست. ملت‌ها در لحظات دشوار با اتکا به عقلانیت جمعی و خلاقیت اجتماعی توانسته‌اند مسیرهای جدیدی بگشایند. ایران نیز با تکیه بر میراث غنی فرهنگی و تاریخی خود، می‌تواند از این چالش‌ها به عنوان فرصتی برای بازسازی استفاده کند.
وی نیز با اشاره به ضرورت دیپلماسی فعال و چندجانبه‌گرایی هوشمند، تصریح کرد: ایران باید با ائتلاف‌های منطقه‌ای و همکاری‌های غیررسمی، جایگاه خود را در نظم جهانی تقویت کند. این امر نیازمند مشارکت نخبگان، دانشجویان و جامعه مدنی هست. شما دانشجویان، آینده‌سازان این گفتمان هستید.
وی با مقایسه وضعیت کنونی با ناکامی جامعه ملل در آستانه جنگ جهانی دوم، اظهار دارای بود: سازمان ملل و نظام حقوق بین‌الملل در برابر نقض تمامیت ارضی کشورها عملاً بی‌قدرت شده هست. ایران در این بزنگاه تاریخی می‌تواند به محور اصلی سیاست نوین خاورمیانه تبدیل شود، مشروط بر اینکه با عقلانیت، همبستگی و خلاقیت اجتماعی عمل کند. چالش‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی رشته‌های در هم تنیده‌ای هستند که یکدیگر را تقویت می‌کنند و نیازمند رویکردی یکپارچه هستند. این بحران‌ها، از تورم و کاهش ارزش پول ملی گرفته تا فشارهای معیشتی و گسست اجتماعی، تنها با همکاری جمعی قابل حل هست.
این پژوهشگر حقوق بین‌الملل با تأکید بر لزوم شفافیت، مسئولیت‌پذیری و اصلاح ساختارهای حکمرانی، بیان کرد: بازتعریف رابطه دولت و جامعه از طریق تقویت نهادهای مدنی، پذیرش تنوع دیدگاه‌ها و سلایق، و تغییر سیاست‌های اقتصاد دستوری به اقتصاد آزاد و رقابتی، کلید عبور از بحران هست. ملت‌ها در لحظات دشوار با اتکا به عقلانیت جمعی و خلاقیت اجتماعی توانسته‌اند مسیرهای جدیدی بگشایند. ایران نیز با تکیه بر میراث غنی فرهنگی و تاریخی خود، می‌تواند از این چالش‌ها به عنوان فرصتی برای بازسازی استفاده کند.
وی نیز با اشاره به ضرورت دیپلماسی فعال و چندجانبه‌گرایی هوشمند، تصریح کرد: ایران باید با ائتلاف‌های منطقه‌ای و همکاری‌های غیررسمی، جایگاه خود را در نظم جهانی تقویت کند. این امر نیازمند مشارکت نخبگان، دانشجویان و جامعه مدنی هست. شما دانشجویان، آینده‌سازان این گفتمان هستید.
دکتر غلامرضا امیرخانی، رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران، نیز همزمانی این همایش با روز بزرگداشت مولوی را به فال نیک گرفت و با اشاره به دوران دشوار حملات مغول در قرن هفتم هجری، از ظهور شخصیت‌هایی چون مولوی، سعدی و خواجه نصیرالدین طوسی به عنوان نشانه‌ای از ظرفیت بی‌نظیر ایران برای زایش اندیشه در بحران سخن بیان کرد.
وی با اشاره به حکایت صیاد در مثنوی مولوی، افزود: تعقیب سایه به‌جای اصل، خطایی هست که باید از آن پرهیز کنیم. تاریخ ایران نشان می‌دهد که در شرایط بحرانی، با تکیه بر فرهنگ و اندیشه، راه‌های نو یافته‌ایم. این همایش، فرصتی برای بازخوانی این ظرفیت‌ها و اجتناب از تکرار اشتباهات گذشته هست.
امیرخانی با اشاره به مثال‌هایی از کشورهای دیگر، تأکید کرد: فنلاند در آستانه جنگ جهانی دوم، با هوشمندی و سنجش توانمندی‌های خود، توازن با شوروی را حفظ کرد. انگلستان نیز با تکیه بر هویت ملی، از نبردهای هوایی 1940 سربلند بیرون آمد. ایران نیز می‌تواند با سیاست‌گذاری هوشمندانه و همکاری نخبگان، از این گردنه عبور کند. نسل جوان، با دانش و خلاقیت خود، می‌تواند راه‌حل‌های نوینی برای این چالش‌ها ارائه دهد.
وی با هشدار نسبت به خطرات غرور کاذب، اظهار دارای بود: پذیرش مسئولیت ناکامی‌ها از سوی افراد و جریان‌های سیاسی، گامی اساسی برای برون‌رفت از بحران هست. همکاری میان دولتمردان، نهادهای مدنی، دانشگاه‌ها و نخبگان، همراه با تأکید بر هویت ملی، می‌تواند ایران را از این چالش‌ها به سلامت عبور دهد. کتابخانه ملی به عنوان نهادی فرهنگی آماده هست تا با مستندسازی این بیان کرد‌وگوها، به تدوین راهکارهای سیاستی کمک کند.
رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران با تأکید بر نقش فرهنگ در تاب‌آوری ملی، بیان کرد: ایران، با میراثی چون مولوی و سعدی، نشان داده که حتی در تاریک‌ترین لحظات، قادر به خلق نور هست. این همایش، دعوتی به بازآفرینی این نور با مشارکت همه ایرانیان هست. از دانشجویان می‌خواهم تا با الهام از این میراث، در بازسازی هویت ملی مشارکت کنند.
رسول صفرآهنگ، مدیر گروه اقتصاد سیاسی مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه، با تأکید بر اهمیت شناخت دقیق مسائل به‌عنوان گام نخست حل بحران‌ها، بیان کرد: بدون شناخت دقیق مسأله، راه‌حل‌ها ناکارآمد می‌مانند. بحران‌هایی مانند آب، نابرابری و بیکاری، به خاطر نبود قطب‌نمای سیاست‌گذاری، از دولتی به دولت دیگر منتقل شده‌اند. این استمرار، نتیجه تغییرات مکرر بدنه کارشناسی و اولویت‌بندی‌های سیاسی هست که مانع انسجام سیاستی خواهد گردید.
وی با اشاره به مدل جان کینگدون، تصریح کرد: حل مسأله نیازمند توصیف دقیق، ارائه راه‌حل‌های کارشناسی و اراده سیاسی هست. در ایران، پنجره‌های طلایی فرصت به خاطر تغییرات سیاسی محدود شده‌اند. دانشجویان و پژوهشگران، با ارائه تحلیل‌های داده‌محور، می‌توانند این پنجره‌ها را باز کنند.
صفرآهنگ با بررسی بحران آب، یادآور گردید: در دهه 70، سیاست سدسازی دنبال گردید، در دهه 80، کشاورزی ناپایدار گسترش یافت و در دهه 90، احیای موقت دریاچه ارومیه ناکام ماند. در بیکاری نیز، طرح‌های زودبازده دهه 80 و اشتغال پایدار دهه 90، به خاطر عدم تطابق با نیازهای بازار، نتیجه نداد. این ناکامی‌ها، نتیجه فقدان هماهنگی بین سیاست‌گذاران و کارشناسان هست.
وی تأکید کرد: تشکیل نهاد فرادولتی با عنوان شورای ملی سیاست‌گذاری پایدار، با تکیه بر شفافیت، مشارکت ذی‌نفعان و داده‌های معتبر، می‌تواند راه‌حل‌های منسجم ارائه دهد و از اختراع دوباره چرخ جلوگیری کند. از دانشجویان می‌خواهم تا با پژوهش‌های خود، به تدوین داده‌های معتبر برای این نهاد کمک کنند.
مدیر گروه اقتصاد سیاسی مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه، با تأکید بر نقش جامعه مدنی، بیان کرد: دانشجویان و فعالان مدنی می‌توانند با نظارت بر سیاست‌ها و ارائه پیشنهادهای مبتنی بر شواهد، به بهبود فرآیندهای تصمیم‌گیری کمک کنند. این همایش، آغازگر چنین مشارکتی هست.
مهدی مطهرنیا مدیر پژوهشکده آینده اندیشی «سیمرغ»، با تأکید بر مدیریت به‌موقع چالش‌ها برای جلوگیری از تبدیل شدن به ابرچالش، بیان کرد: چالش‌ها اگر مدیریت نشوند، به مسأله، فرا مسأله، بحران و سرانجام فاجعه منجر می‌شوند. ایران امروز با ابرچالش‌هایی مانند فروپاشی سرمایه اجتماعی، بی‌اعتمادی عمومی و مهاجرت گسترده نخبگان مواجه هست. اقتصاد رانتی، تحریم‌ها و فساد، نظام مالی کشور را تضعیف کرده و نیازمند بازنگری فوری هست.
وی چهار سناریو را مطرح و تصریح کرد: پایدارسازی تدریجی، با اجماع داخلی بالا و فشار خارجی ملایم، بهترین مسیر اما دور از دسترس هست. انزوا و انجماد، با اجماع داخلی پایین و فشار خارجی شدید، به رکود عمیق منجر خواهد گردید. تنش منطقی کنترل‌نشده، با اجماع داخلی بالا و فشار خارجی شدید، پیروزی‌های محدودی به همراه دارد. بیان کرد‌وگو و تحول ساختاری، با فشار خارجی ملایم، بعید ظاهراً. دانشجویان و پژوهشگران می‌توانند با تحلیل این سناریوها، به سیاست‌گذاری آینده کمک کنند.
مطهرنیا تأکید کرد: اصلاحات اقتصادی شفاف، باز کردن فضای بیان کرد‌وگوی بین‌الاذهانی و تقویت دیپلماسی اقتصادی، می‌تواند ایران را از بحران تصمیم‌گیری نجات دهد. حفظ هویت ملی و فرهنگ ایران اسلامی، اولویت همه ایرانیان هست. دیپلماسی اقتصادی، با مشارکت نخبگان و دانشجویان، می‌تواند راهی برای کاهش اثرات تحریم‌ها باشد.
وی با اشاره به جنگ آیینی و ساختاری، بیان کرد: بحران اصلی، ناتوانی در تصمیم‌گیری‌های کلان هست. این همایش، با گردهم آوردن نخبگان و دانشجویان، می‌تواند نقطه شروعی برای بازسازی فرآیندهای تصمیم‌گیری باشد.
طهمورث بشیریه، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، با تأکید بر ضرورت اصلاحات حقوقی برای مدیریت جامعه و تقویت جایگاه ایران در عرصه بین‌المللی، بیان کرد: نگاه قدسی به حقوق، به ویژه در قوانین کیفری، حقوق را به ابزاری برای سرکوب تبدیل کرده هست. اصل 167 قانون اساسی و مفاهیمی مانند «افساد فی‌الارض»، امکان تفسیر گسترده و نقض حقوق فردی را فراهم کرده‌اند. این نگاه، جایگاه ایران در نظام حقوقی بین‌المللی را تضعیف کرده و نیازمند بازنگری هست.
وی با اشاره به موارد قضایی، افزود: اعدام به اتهام اخلال در نظام اقتصادی یا بستن خیابان، نشان دهنده اولویت‌های نادرست نظام حقوقی هست. قوانینی مانند «قسامه» با واقعیت‌های اجتماعی امروز سازگار نیستند. این قوانین، اعتماد عمومی را کاهش داده و به مهاجرت نخبگان منجر شده‌اند.
بشیریه تأکید کرد: حقوق باید در خدمت مدیریت جامعه باشد؛ نه سرکوب. عرف اجتماعی باید امور روزمره مانند پوشش را تنظیم کند و قوانین کیفری اصلاح شوند تا اعتماد عمومی بازسازی شود. دانشجویان حقوق می‌توانند با پژوهش‌های خود، به تدوین قوانینی متناسب با نیازهای جامعه کمک کنند.
هادی خانیکی، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، با اشاره به کاهش اعتماد به رسانه‌های رسمی، بر ضرورت ایجاد فضاهای بیان کرد‌وگوی باز و همدلانه تأکید کرد و بیان کرد: کاهش رجوع به رسانه‌های رسمی و جابه‌جایی رسانه‌ای ناشی از تحولات نگرشی، گسیختگی ارتباطی را در سطوح عمودی و افقی تشدید کرده هست. این وضعیت به بی‌اعتمادی و خشم اجتماعی منجر شده هست. فیلترینگ و محدودیت‌ها، نتوانسته‌اند این جابه‌جایی را جبران کنند.
وی افزود: جامعه ایران، تحت فشار تبعیض و نابرابری، ترومایی شده هست. فقدان روایت مشترک و بیان کرد‌وگو، اعتماد را تضعیف کرده و نیازمند بازنگری در زبان پیام‌ها هستیم. دانشجویان ارتباطات می‌توانند با پژوهش در حوزه سواد رسانه‌ای، به کاهش این گسیختگی کمک کنند. ایجاد فضاهای ایمن برای بیان کرد‌وگو، روایت واقع‌بینانه مسائل مردم، آموزش متخصصان و داستان‌سرایی همدلانه می‌تواند به بازسازی اعتماد و تقویت تاب‌آوری اجتماعی کمک کند.
خانیکی تأکید کرد: شفافیت مسئولانه و برساختن یک «ما»ی جمعی ایرانی، از وظایف رسانه‌هاست. نسل جوان، با تسلط بر فناوری‌های نوین، می‌تواند روایت‌های امیدبخش و فراگیر خلق کند. این همایش، فرصتی برای شروع این حرکت هست.
دیدگاه‌ها