حباب پنهان در صندوق‌های طلا؛ چرا بازده واقعی همیشه با نوسان طلا برابر نیست؟
به گزارش پول و تجارت، این صندوق‌ها، امکان خرید و فروش واحد‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر طلا را برای عموم مردم فراهم کرده‌اند؛ بدون نیاز به خرید و نگهداری طلای فیزیکی.
با این حال، بازده صندوق‌های طلا همواره دقیقاً با نوسان قیمت طلا برابر نیست. دلیل اصلی این تفاوت، پدیده‌ای به نام «حباب قیمتی» هست.
صندوق طلا چگونه کار انجام می‌دهد؟
صندوق‌های طلا در ایران معمولاً با پشتوانه سکه و شمش طلا فعالیت می‌کنند. دارایی اصلی این صندوق‌ها ترکیبی از سکه‌های طلا و اوراق مبتنی بر طلاست که در خزانه بانک‌ها نگهداری خواهد گردید. ارزش واقعی هر واحد صندوق (که «NAV» یا ارزش خالص دارایی‌ها نام دارد) بر اساس قیمت روز سکه و سایر دارایی‌های صندوق محاسبه خواهد گردید.
در حالت عادی، قیمت معاملاتی واحد‌های صندوق باید نزدیک به NAV باشد. اما در عمل، به‌ویژه به خاطر رفتار هیجانی سرمایه‌گذاران و محدودیت‌های بازار، اختلاف‌هایی شکل دریافت می‌کند که به آن «حباب مثبت یا منفی» می‌گویند.
حباب مثبت و منفی؛ فرصت یا تهدید؟
● حباب مثبت زمانی رخ می‌دهد که قیمت معاملاتی یک واحد صندوق بالاتر از NAV باشد. یعنی سرمایه‌گذار برای خرید واحد صندوق، مبلغی بیشتر از ارزش واقعی آن پرداخت انجام می‌دهد.
● حباب منفی برعکس هست؛ یعنی قیمت معاملاتی پایین‌تر از NAV قرار دریافت می‌کند و واحد صندوق عملاً ارزان‌تر از ارزش واقعی معامله خواهد گردید.
این اتفاق الزاماً به معنای ایراد یا ضعف صندوق نیست؛ بلکه بازتاب طبیعی عرضه و تقاضا در بازار هست. چندین معامله‌گران حرفه‌ای حتی از همین اختلاف‌ها برای کسب سود استفاده می‌کنند. اما بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد، بدون توجه به این تفاوت‌ها، خرید و فروش می‌کنند و سرانجام بازدهی آنها کمتر از نوسان واقعی طلا خواهد گردید.
رفتار هیجانی؛ خرید در اوج، فروش در کف
مطالعات رفتاری نشان می‌دهد بخش بزرگی از سرمایه‌گذاران خرد در زمان رشد سریع قیمت طلا وارد بازار می‌شوند. در این شرایط، تقاضای زیاد باعث شکل‌گیری حباب مثبت خواهد گردید و سرمایه‌گذار واحد‌های صندوق را گران‌تر از ارزش واقعی می‌خرد.
از جهات دیگر، هنگام ریزش قیمت‌ها یا رکود بازار، حباب منفی پدیدار خواهد گردید. بسیاری از سرمایه‌گذاران نگران، در این شرایط واحد‌های خود را می‌فروشند؛ حتی اگر قیمت فروش پایین‌تر از NAV باشد.
نتیجه این چرخه ساده، اما پرهزینه هست. معامله‌گر در زمان خرید، طلا را به قیمتی بالاتر از ارزش واقعی و در زمان فروش، طلا را به قیمتی پایین‌تر از ارزش واقعی معامله انجام می‌دهد.
به همین دلیل، بازده واقعی بسیاری از سرمایه‌گذاران صندوق‌های طلا کمتر از نوسان واقعی طلا خواهد قرار دارای بود.
مثال واقعی از بازار
در بازه‌های مختلف، صندوق‌های طلای بورسی اختلاف قیمتی بین ۱ تا ۵ درصد با NAV خود داشته‌اند. این اختلاف ممکن هست در نگاه اول کوچک به نظر برسد، اما وقتی در مقیاس بزرگ بررسی شود، ممکن هست باعث تفاوت‌های چشم‌گیر بین بازده صندوق و بازده واقعی طلا شود.
فرض کنید صندوقی در یک مقطع با حباب مثبت ۳ درصد معامله خواهد گردید و سرمایه‌گذار در همین زمان خرید انجام می‌دهد. چندین ماه بعد، همان صندوق با حباب منفی ۲ درصد معامله خواهد گردید و سرمایه‌گذار تصمیم به فروش دریافت می‌کند. نتیجه این هست که بدون در نظر گرفتن کارمزد، حدود ۵ درصد از بازده بالقوه از دست رفته هست.
نقش بازارگردان و محدودیت‌های ساختاری
در تئوری، بازارگردان وظیفه دارد اختلاف بین NAV و قیمت معاملاتی را کاهش دهد. اما در عمل، بازارگردان‌ها همواره منابع و نقدینگی کافی برای این کار ندارند. از جهات دیگر، محدودیت‌های معاملاتی و هیجانات کاربران خرد باعث خواهد گردید این حباب‌ها به‌طور کامل از بین نرود. بنابراین، وجود حباب را باید بخشی طبیعی از معاملات صندوق‌های طلا دانست.
این محدودیت‌ها نشان می‌دهد که ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا فقط وابسته به نوسان خود طلا نیست، بلکه به «رفتار بازار» هم ارتباط دارد.
مقایسه با پلتفرم‌های خرید مستقیم طلا
اگرچه صندوق‌های طلا ابزاری مفید و پرکاربرد هستند، اما برای کسانی که تمایل دارند با ریسک کمتری سرمایه‌گذاری کنند، گزینه‌های دیگری هم وجود دارد. پلتفرم‌های خرید مستقیم طلا یکی از این گزینه‌ها هستند. در این پلتفرم‌ها کاربر مالک مستقیم طلاست و قیمت خرید و فروش دقیقاً بر اساس نرخ لحظه‌ای محاسبه خواهد گردید؛ بنابراین خبری از حباب معاملاتی نیست.
این مزایا باعث خواهد گردید سرمایه‌گذاران بازدهی نزدیک‌تر به نوسان واقعی طلا تجربه کنند؛ بدون نگرانی از حباب مثبت یا منفی.
جمع‌بندی؛ انتخاب آگاهانه ابزار
صندوق‌های طلا همچنان ابزار مفیدی برای بسیاری از سرمایه‌گذاران هستند و مزایای خود را دارند؛ به‌ویژه برای کسانی که می‌خواهند از طریق بورس سرمایه‌گذاری کنند. اما شناخت ریسک حباب قیمتی، کلید تصمیم‌گیری آگاهانه هست.
بسیاری از سرمایه‌گذاران، به خاطر بی‌توجهی به این ریسک، سودی کمتر از نوسان واقعی طلا به دست می‌آورند. برای کسانی که به دنبال شفافیت بیشتر و بازدهی نزدیک‌تر به واقعیت بازار هستند، خرید مستقیم طلا از طریق پلتفرم‌های آنلاین امکان داردد گزینه‌ای جذاب‌تر و مطمئن‌تر باشد.
سرانجام، انتخاب ابزار سرمایه‌گذاری به اهداف، سطح دانش و میزان تحمل ریسک سرمایه‌گذار بستگی دارد. اما یک نکته مسلم هست: آچندین اوقات از مکانیزم‌های بازار، سرمایه‌گذار را از بسیاری هزینه‌های پنهان نجات می‌دهد.
ارسال دیدگاه
دیدگاه‌ها