جزئیات اجرای طرح حذف چهار صفر از پول ملی

به گزارش پول و تجارت، محمد شیریجیان معاون سیاستگذاری پولی بانک مرکزی در تشریح ابعاد طرح حذف چهار صفر از پول ملی بیان کرد: این پروژه با تشکل ستاد ملی اصلاح پول با حضور مقامات عالی کشور با هدف احیای جایگاه ریال به عنوان واحد پول ملی در دو فاز اجرایی می شود که در یک دوره دو ساله ترتیبات اجرایی آنجام شده و در یک دوره گذار سه ساله ریال جدید جایگزین کامل پول ملی می شود. بر اساس قانون واحد پول ملی پس از حذف چهار صفر همچنان ریال هست و هر ریال معادل 100 قِران خواهد قرار دارای بود. 

 معاون سیاستگذاری پولی بانک مرکزی در خصوص تاریخچه پروژه حذف صفر از پول ملی بیان کرد: آن چیزی که امروز در مجلس شورای اسلامی تصویب گردید در واقع اصلاح شده مصوبه‌ای قرار دارای بود که در اردیبهشت ماه سال 1399 توسط مجلس محترم به تصویب رسیده قرار دارای بود و البته در خرداد ماه همان سال توسط شورای نگهبان برای انجام اصلاحاتی به مجلس اعاده شده قرار دارای بود و تکمیل شده پروژه ای قرار دارای بود که از سال 1386 در قالب فاز مطالعاتی شروع شده قرار دارای بود و سپس در مرداد ماه سال 1398 توسط هیئت دولت در قالب لایحه به تصویب و برای سیر قانون‌گذاری به مجلس شورای اسلامی ارجاع شده قرار دارای بود و امروز در فاز تقنینی این موضوع به سرانجام رسید.

 شیریجیان با اشاره به تجربه سایر کشورها در حذف صفر از پول تصریح کرد: همانگونه که در متن خود قانون ذکر شده برای اجرای این طرح یک دوره فاز اجرا پیش بینی کردند. اصلاح پول ملی اقدامی هست که کشورهای متعددی آن رو تجربه کرده اند. هم در سطح کشورهای منطقه مثل عراق تاجیکستان ترکیه و کشورهای فرامنطقه مثل برزیل آرژانتین مکزیک در طول 50 سال اخیر بیش از 18 کشور تجربه رفورم پولی رو داشتند.  در کشورهای حوزه آسیای میانه هم کشورهایی مثل روسیه یا در حوزه اروپای شرقی مثل بلغارستان و رومانی هم تجربه اصلاح پول ملی رو داشتند و تجربه‌ای هست که به موجب قانون قرار هست در کشور ما هم انجام شود. 

معاون سیاستگذاری پولی افزود: آنچه که در متن قانون ذکر شده قرار نیست که واحد پول ملی تغییر کند. یعنی واحد پول ملی همچنان ریال هست و اضعاف ان قران تعریف شده هست. یعنی هر 100 قِران معادل یک ریال هست و همونطور که در قانون هم پیش بینی شده برای اجرای این موضوع برنامه کلان اجرایی با محوریت بانک مرکزی و همکاری دستگاه‌های ذی مدخل پیش بینی کردند. 

 وی در خصوص زمانبندی اجرای طرح بیان کرد: یک دوره زمانی دو ساله الزامات و ترتیبات اجرایی ان طراحی می شود و سپس در طی یک بازه زمانی سه ساله دوره گذار انجام می شود. شاید در دوره گذار هم ریال قدیم و هم ریال جدید هر دو گردش خواهند دارای بود و برای مردم از این بابت جای هیچ نگرانی وجود ندارد. پس از دوره گذار ریال جدید بر نظامات پولی کشور حاکم می شود.

شیریجیان با اشاره به  تشکیل ستاد ملی با حضور مقامات عالی کشور و دستگاه‌های ذی‌مدخل برای اجرای پروژه بیان کرد: نظر به اهمیت موضوع یک ستاد ملی با حضور مقامات عالی کشور و دستگاه‌های ذی‌مدخل تشکیل خواهد گردید و تمامی الزامات اجرایی آن در این ستاد ملی پیش بینی می شود. به عبارتی الزاماتی که در حوزه حقوقی موضوعات رسانه‌ای، موضوعات فنی، موضوعات بانکی و ... در قالب پیوست‌های مربوطه تدوین شده هست.

 وی ضمن اطمینان‌بخشی به مردم درباره اجرایی شدن طرح یاد شده بیان کرد با دیده شدن همه ابعاد، طرح گام به گام در دوره زمانی برنامه ریزی شده اجرا می شود و امیدواریم در هم در فاز اجرا و هم در دوره گذار همه الزامات و اقتضائاتی که اجرای این طرح بر اون مترتب هست پیش بینی شده و اجرا خواهد گردید.

تشکیل ستاد اصلاح پول ملی
عضو هیأت عامل بانک مرکزی از تشکیل یک ستاد ملی در سطح کلان خبر داد و بیان کرد: این ستاد با حضور مقامات عالی کشور شکل دریافت می‌کند؛ چراکه دستگاه‌های ذی‌مدخل باید حتماً در این حوزه حضور داشته باشند و برنامه‌های خود را مطرح کنند. البته ضروری هست که مرحله به مرحله وظایف دستگاه‌های مختلف تعریف شود و با برنامه مشخصی توسط هر یک از دستگاه‌ها اجرا شود. لذا بانک مرکزی در حوزه پولی و مالی و بانکی نیز یکی از دستگاه‌های مهم در این ستاد ملی هست.

وی ادامه داد: براین اساس و در سطح بانک مرکزی نیز کمیته‌های تخصصی را پیش‌بینی کردیم که این کمیته‌ها ذیل آن ستاد ملی تشکیل خواهد گردید. این کمیته‌ها مربوط به حوزه فناوری اطلاعات، بانکی، حسابداری و نیز کمیته های در حوزه سیاست گذاری پولی هست و سرانجام نیز تمام کمیته‌های تخصصی ذیل یک کمیته اصلی که با حضور رئیس کل بانک مرکزی شکل دریافت می‌کند، مدیریت می‌شوند.

معاون سیاست‌گذاری پولی از پایش مستمر برنامه‌ها و اقدامات جاری کمیته خبر داد و بیان کرد: اقدامات و برنامه‌های هر کدام از این کمیته‌های فرعی تعریف خواهد گردید و در چارچوب کمیته اصلی این برنامه‌ها و اقدامات، با هدف اجرای طرح حذف چهار صفر از پولی ملی به صورت مستمر پایش خواهد گردید و نهایتاً کمیته اصلی به ستاد ملی گزارش اقدامات خود را ارائه خواهد کرد و متناسب با برنامه های کلان نکات لازم از طریق ستاد ملی به کمیته اصلی بانک مرکزی ارجاع خواهد گردید و نهایتاً موضوعات در کمیته های تخصصی پیگیری خواهد گردید.

شیریجیان با بیان اینکه در طول 50 سال اخیر به واسطه شرایط تورمی کشور، بسیاری از اقطاع اسکناس کاربرد لازم خود را ندارند، بیان کرد: این امر موجب گردید برای مثال اقطاع کوچیک اسکناس در مبادلات مالی مردم استفاده نشود. از دیگرسو ضرب مسکوکات هم سالهاست که انجام نخواهد گردید و دلیل آن هست که ارزش ذاتی خود مسکوکات از ارزش ریالی آن به مراتب بیشتر هست و عملاً مسکوکات هم در گردش پولی و مالی کشور در جریان نیست.

وی افزود: این در حالی هست که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته اسکناس و مسکوکات سهم قابل توجهی از نقدینگی کشورها را تشکیل می‌دهد و از آنها در مبادلات مالی کشورها و در نظامات اقتصادی‌شان استفاده خواهد گردید. اما سهم اسکناس و مسکوکات در نظام پولی کشور کمرنگ هست. البته بخشی از این مهم به توسعه و پیشرفت حوزه بانکداری الکترونیک نیز بازمی‌گردد.

به گفته معاون سیاست‌گذاری پولی حذف چهار صفر از پول ملی سهم اقطاع اسکناس و مسکوکات را در مراودات مالی مردم بیشتر انجام می‌دهد که این موضوع مزیت‌های خاص خود را خواهد دارای بود.

احیای جایگاه ریال به عنوان واحد پول ملی
شیریجیان با بیان اینکه در مبادلات مالی و اقتصادی کشور از ریال به عنوان واحد اصلی پول ملی کشور استفاده خواهد گردید، تصریح کرد: سالهاست که واحد ریال در مبادلات مالی مردم، فعالان اقتصادی و حتی در سطح دولت استفاده نخواهد گردید و ریال بیشتر فقط یک واحد حسابداری هست که در ترازنامه بنگاه‌ها و موسسات اقتصادی درج خواهد گردید و عملاً به واحدی فرمایشی و صرفاً اسمی تبدیل شده هست؛ لذا حذف چهار صفر از پول ملی موجب خواهد گردید که واحد پول ملی کشور در مبادلات مالی مردم استفاده شود و ریال به جایگاه خود بازگردد.

معاون سیاست‌گذاری پولی یادآور گردید: این طرح در زمینه انتظارات تورمی آثار مثبتی دارد. البته ذکر این نکته ضروری هست که به لحاظ محاسبه تورم واقعی یا همان تورم شاخص بهای مصرف کننده و تورم شاخص بهای تولیدکننده به خاطر اینکه این موارد صرفاً یک مبنای محاسباتی دارد، حذف اصلاح پول ملی و حذف چهار صفر اثر حسابداری در محاسبات تورم ندارد و از این بابت افرادی که مطالباتی دارند و باید در قالب شاخص جریمه تأخیر تأدیه مطالبات‌شان محاسبه شود، از این منظر جای نگرانی وجود ندارد. لذا در محاسبات تورمی و محاسبه شاخص جریمه تأخیر تأدیه تغییری نداریم و این موارد براساس همان مبنای محاسباتی خود به سبک و سیاق قبل انجام خواهد گردید.

 وی در پایان با بیان اینکه هم‌اکنون و در مبادلات مالی به طور ویژه در مبادلات با ارقام بالا بین طرفین از اسکناس استفاده نخواهد گردید، عنوان کرد: دراین موارد مبادلات مالی در قالب همان پول الکترونیکی و از طریق حساب‌های طرفین مبادله خواهد گردید. لذا اصلاح  پول ملی، به مبادلات مالی فیزیکی خرد و کلان تا سطوحی مبتنی بر قوانین و دستورالعمل‌های مبارزه با پولشویی در قالب اسکناس کمک انجام می‌دهد.