به گزارش پول و تجارت به نقل از آوش، محمدجواد ظریف، وزیر پیشین امور خارجه، که در هفتمین نشست بیان کرد‌وشنود پیرامون «نظم جهانی و سیاست خارجی ایران» با موضوع «ایران پسابرجام و آینده نظم جهانی» در موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس) سخن می‌بیان کرد، با بیان اینکه قطب‌ها از روابط بین‌الملل حذف شدند و شرایطی نظیر چندین قطبی، تک قطبی و دو قطبی را در سطح بین‌الملل مشاهده نمی‌کنیم، خاطرنشان کرد: این قطب‌هایی که صحبت خواهد گردید به اندازه‌ای درهم هستند که دیگر معنای قطب نمی‌دهند، آنچه در مورد آمریکا و روسیه و چین باید توجه کرد عنصر وفاداری هست که به نظرم انتظار حمایت مرکز از حاشیه و وفاداری حاشیه به مرکز بیهوده هست، عربستان هم بعد از حمله به آرامکو کاملا فهمید قضیه وفاداری وجود ندارد و چتر حمایت امریکا به عنوان رهبر قطب وجود ندارد و در موضوع اوکراین، آمریکا به عنوان قطب دریافت که حاشیه دنباله رو او نیست. ما در ایران به دنبال شکل دادن قطب جدیدی هستیم در صورتی که نه قطب جدید و نه هژمون جدید شکل نخواهد گرفت.
وی افزود: رفتار امروز آمریکا رفتار هژمون نیست رفتار قلدر هست و قلدر و با هژمون متفاوت هست یعنی امریکا برخلاف نظم موجودی که خودش در ساختنش تاثیر زیادی داشته انقلاب و طغیان انجام می‌دهد چون شرایط داخلی آن اجازه ادامه این روند را نمی‌دهد. من هم با این موضوع موافقم که امریکا قدرت قبلی را ندارد ولی بر همین مبنا معتقدم هیچ کشوری نمی‌تواند این قدرت را داشته باشد و اگر آمریکا رو به افول هست این افول نسبی هست و مربوط به تحولاتی هست که هژمونی را ناممکن کرده هست.
ظریف نیز تصریح کرد: وقتی قبول کنیم جهان قطبی وجود ندارد اولا منتظر نمی‌شویم کسی به حمایت ما بیاید اینکه در این جنگ نشان داده گردید کسی به کمک ما نمی‌آید قابل پیش‌بینی قرار دارای بود، چون آن قطبیدگی که آن کمک را توجیه می‌کرد، وجود نداشت.
بنیانگذار و رییس هیات مدیره موسسه پایاب ادامه داد: ما در دو گذشته زندانی هستیم، یک گذشته افتخار به افتخارات گذشته بدون توجه به امکانات امروز، که زندگی آرزو محور نام دارد. مبنای این زندگی این هست که مدام روی آرزوها سرمایه‌گذاری می‌کنیم اما نمی‌رسیم و فکر می‌کنیم باید بیشتر سرمایه‌گذاری کنیم در حالی که به نتیجه نمی‌رسیم. برای مثال می‌گوییم ما از چالدران به بعد به مدیترانه دسترسی نداشتیم اما الان داریم در حالی که گسترش نفوذ از هر کشوری باشد چه ایران چه آمریکا چه روسیه و… به معنای گسترش نفوذ نیست بلکه به معنای گسترش آسیب‌پذیری هست. مورد دیگر زندانی شدن درعالم شکست‌های گذشته هست که محکوم به این می‌شویم که همان شکست‌ها را تکرار کنیم. در این دو زندان یا در خیال زندگی می‌کنیم یا ناامیدی.
سیاست آمریکا و اسراییل منطبق برهم نیست
وزیرخارجه پیشین کشورمان با بیان اینکه اهداف آمریکا می‌تواند با اهداف اسراییل می‌تواند همسو باشد اما همسان نباشد، اظهارداشت: سیاست آمریکا و اسراییل منطبق برهم نیست، کما اینکه حرکت آمریکا در روز آخر جنگ، برای پایان دادن به جنگ قرار دارای بود چون ادامه جنگ یا با مقاومت ایران به گسترش جنگ می‌انجامید و یا با شکست ایران به فروپاشی ایران می‌انجامید که هر دو نتیجه‌اش گرفتار شدن بیشتر آمریکا در منطقه قرار دارای بود که با سیاست آمریکا مغایرت دارای بود.
ظریف ادامه داد: آمریکا نه خواهان فروپاشی ایران و نه خواستار گسترش جنگ به منطقه هست، چون منجر به گرفتاری بیشتر آن در منطقه خواهد گردید و اگر دقت می‌داشتیم متوجه می‌شدیم که به همین دلیل آمریکا برجام را پذیرفت چون میخواست دلایل حضورش در منطقه را کم کند. سیاست آمریکا فروپاشی ایران نیست اما اسراییل حتی در زمان پهلوی بر این باور قرار دارای بود که ایران بیش از حد بزرگ هست و باید تجزیه شود. این ایران بزرگ برای اهداف اسراییل در تفوق کامل تکنولوژیک و اقتصادی او در منطقه مانع خطرناکی هست.
ایران امروز می‌تواند در برابر اسراییل توازن را در منطقه برقرار کند
وزیر پیشین امور خارجه اظهار کرد: بر این اساس اهداف اسراییل و آمریکا همسو هستند اما همسان نیستند. برداشت بنده این هست که در اثر تحولات بعد از ۷ اکتبر و شکست بشاراسد و وضعیت حزب‌الله و…، سیاست اعراب در قبال ایران که قبلا نزدیک به اسراییل قرار دارای بود تغییر یافته و امروز اعراب دنبال تضعیف ایران نیستند چون از نظر آن‌ها ایران در اندازه کنونی، می‌تواند در برابر اسراییل افسارگسیخته توازن را در منطقه برقرار کند.
موضوع غزه تحولات را بسیار سریع کرده هست
ظریف افزود: نظر به اینکه جهان پساقطبی هست باید بپذیریم آمریکا، اعراب و اسراییل که تصور می‌کنیم باید یک سیاست داشته باشند، امروز سیاستشان در سه لایه مختلف هست. همسو هستند ولی همسان نیستند. نکته دیگر اینکه در جهان کنونی که دوران انتقالی نام دارد تحولات بسیار سریع انجام می‌شوند و وضعیتی که الان می‌گویم معلوم نیست ۶ ماه دیگر وجود داشته باشد، یکی از دلایل بنده برای گفتن این تغییرات سریع تحولات غزه هست. بعد از طرح صلح اسلو و کنفرانس مادرید، جدی‌ترین وضعیت در خصوص غرب آسیا الان هست. و این موضوع برای آمریکا و منطقه حیاتی هست. من نمی‌گویم به نتیجه می‌رسد و بنده هم انتقادات زیادی به طرح ترامپ دارم اما مهم این هست که نحوه روایت‌سازی کنشگران در حال تغییر هست کما اینکه امروز نتانیاهو بیان کرد ما به لحظه پایان جنگ نزدیک شدیم.
این استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: یک نکته بسیار مهم به عنوان عامل قدرت ایران که باید توجه کرد این هست که ایران اولین کشوری هست که توانسته مرکز اسراییل را با خطر مواجه کند یا حیفا و تلآویو را بزند و تلفات و آسیب بزند یعنی هم توانش را دارد و هم اراده‌اش را دارد. دوم اینکه آمریکا به ایران اعلام انجام می‌دهد که سه مرکز هسته‌ای ایران را می‌زنیم ولی همه پایگاههای اطراف ایران را خالی کردیم که ایران بزند. این را به عنوان یک بازی تصور نکنیم، در واقع ایران توانایی و اراده‌ای دارد که آمریکای قلدر دارای سلاح هسته‌ای وقتی می‌خواهد ایران را بزند پایگاههای خود را اطراف ایران خالی انجام می‌دهد چون می‌داند ایران اراده پاسخ دارد. قدرت و اراده اقدام متقابل ایران علیه اسراییل و حتی علیه آمریکا و اختلاف سیاست میان آمریکا، اسراییل و اعراب و اهمیت موضوع غزه، فرصت کنشگری برای ایران ایجاد انجام می‌دهد. به نظرم موضع وزارت خارجه خیلی خوب قرار دارای بود اما باید شرایطی داشتیم و دوستان ما اجازه داشتند که مجانی موضع گیری نکنند. باید مابه ازا می‌گرفتیم چون الان آن‌ها نیاز دارند به این موضع گیری و ما باید امتیاز می‌گرفتیم. این توانی که الان داریم بسیار مهم هست اینکه ده تا موشک زدیم و یکی اصابت کرده مهم نیست مهم همان یکی هست که به هدف خورده، اینکه آمریکا پایگاه خودش را خالی انجام می‌دهد مهم نیست مهم زدن پایگاه هست.
امکان دارد شما بگویید هزینه رسیدن به این قابلیت‌ها بیش از حد لازم بوده هست، اما آیا اینکه بابت این هزینه‌ها غصه بخوریم، هزینه‌ها برمی‌گردد؟ این را به یک سکوی پرش تبدیل کنیم. این سکوی پرش معلوم نیست چقدر باقی بماند چون جهان در حال گذار تحولات روزانه دارد ولی امروز می‌توانیم بگوییم احتمالا شرایط امروز ما نسبت به دو ماه دیگر بهتر هست و باید از این شرایط استفاده کرد و امتیازی را مجانی نداد و با اعتماد به نفس. خیال نکنیم ما در جنگ شکت خوردیم. اسراییل میخواست نظام ایران را فروپاشی کند و نتوانست، آقایش آمریکا را آورد و او هم نتوانست. امروز باید چنین روایتی بسازیم که بر اساس آن با اعتماد به نفس برای تعامل عزتمندانه پیش برویم.
موشک مهم هست اما مردم مهم‌تر هستند
او در پایان یادآور گردید: همواره گفتم موشک بسیار مهم هست اما مردم مهم‌ترهستند و مردم، ایران را در قرنهای گذشته نگه داشتند، هر که به ایران حمله کرده نتوانسته ایرانی را شبیه خودش کند، برای این توان ارزش قائل شویم، بنابراین عامل عمده قدرت خود را حفظ کنیم. یکی از مسیرهای آن این هست که مردم را از نظر اقتصادی تامین کنیم. برای این کار سرمایه ایرانی برای ساخت ایران کافی هست اما سرمایه نیاز به امنیت دارد که راه آن مقابله با رانت و فساد هست. اولویت دوم تقویت بنیه نظامی هست. مرحله سوم افزایش روابط با کشورهای منطقه هست و اینکه اجازه ندهیم فاصله اهداف آن‌ها و اسراییل توسط خود ما پر شود. ضرورت دیگر اینکه گفتگو کنیم. همین جنگ اخیر با گفتگو تمام گردید. بالاخره یکی ساعت ۴ صبح تماس گرفت و بیان کرد ما نمی‌زنیم آن یکی هم بیان کرد ما هم نمی‌زنیم، جنگ با گفتگو تمام خواهد گردید اما بهتراست این گفتگو وقتی انجام شود که اهرم قدرت داریم.
محمدجواد ظریف، وزیر پیشین امور خارجه در نشست بیان کرد‌وشنود پیرامون نظم جهانی و سیاست خارجه ایران در پاسخ به دو سوال پیرامون ضرورت پاسخ دردآور به آمریکا و حرمت سلاح هسته‌ای بیان کرد: من هم دوست دارم کاری کنم آمریکا خیلی دردش بیاید، اما چه اقدامی انجام بدهیم که پاسخ آمریکا ما را بیشتر درد نیاورد و ما هم بتوانیم پاسخ او را بدهیم؟ ما هزار تن کیک زرد داریم که ۵۵۰ تن مربوط به زمان پهلوی هست که از آفریقای جنوبی وارد کرد، ۷۰ تن هزینه کرده بودیم برای ۸ هزار کیلویی که در برجام گفتیم تحویل می‌دهیم اما به جای آن ۷۰ تن ۴۵۰ تن از روسیه کیک زرد تحویل گرفتیم، با هزار تن کیک زرد چندین بمب هسته‌ای خواهد گردید؟ نمی‌خواهم درباره معادلات بازدارندگی هسته‌ای که شامل تنوع ابزارهای پرتابی هست هم صحبت کنم، ما در عالم واقعیت صحبت می‌کنیم، داشتن بمب هسته‌ای یعنی چه؟ اینکه رهبری بر حرمت سلاح هسته‌ای فتوا می‌دهند صرفا براساس معادله مذهبی نیست بلکه براساس معادله راهبردی هم هست. راجع به توانایی‌های واقعی صحبت کنیم نه چیزی که در عالم خیال می‌گوییم.
فروپاشی ایران به نفع اسراییل و به ضرر آمریکاست
او در پاسخ به سوالی خصوص هدف امریکا در قبال ایران بیان کرد: آمریکا به دنبال تغییر جمهوری اسلامی در ایران قرار دارای بود اما الان به این نتیجه رسیده که با این کار فروپاشی ایران صورت دریافت می‌کند، لذا به دنبال تضعیف نظام جمهوری اسلامی هستند چون از تغییر رفتار حکومت ایران ناامید شده اند. فروپاشی ایران به نفع اسراییل و به ضرر آمریکاست. اسراییل با علم کردن رضا پهلوی میخواست این را به آمریکا بقبولاند که تغییر رژیم ایران فروپاشی ایران نیست اما آمریکا و اروپا نتیجه گرفتند فروپاشی جمهوری اسلامی فعلا به معنی فروپاشی ایران هست. البته معلوم نیست این سیاست دو ماه دیگر هم باشد. آیا راه بدون جنگ متصور هست؟ به نظر من باید دنبال راه حلی بدون جنگ باشیم که ظاهراً آمریکا هم دنبال راهی بدون جنگ هست. اگر بشود معامله عزتمندانه‌ای را طراحی کرد که منافع ایران حفظ شود و حس خود محوری ترامپ هم ارضا شود، این به معنای پایان مخاصمه می‌تواند باشد و چنین چیزی ممکن هست.
اجازه مذاکرات غیرهسته‌ای نداشتم
ظریف در پاسخ به سوالی در مورد موضوعات احتمالی مذاکره احتمالی نیز تصریح کرد: دوستان سابقم می‌گویند چرا در رابطه با آمریکا فقط یک موضوع را حل کردی، مگر نمی‌دانی مشکل روابط ایران و آمریکا فراتر از هسته‌ای هست؟ می‌گویم اجازه نداشتم اما امروز می‌گویم اینکه تلاش کنیم مشکل هسته‌ای را با هسته‌ای حل کنیم امروز نشدنی هست. آن روز می‌گردید و قدر آن دانسته نشد اما امروز نمی‌شود. لذا ناگزیریم برای بحث‌های دیگر طراحی داشته باشیم که اگر بخواهیم درباره آن‌ها صحبت کنیم به معنای تسلیم نیست بلکه به معنای امتیاز گرفتن هست. برادران عزیز نظامی گفته بودند ما موشک بالای دو هزار کیلومتر نمی‌سازیم، چرا این امتیاز بدون گرفتن امتیازی داده گردید؟ چون وقتی قرار نیست درباره موضوعی گفتگو و بده بستان شود، مجبوریم برای دفع شر امتیازاتی را مجانی بدهید کما اینکه بازرسی‌های آژانس را بعد از قانون راهبردی مجلس فقط برای دفع شر دادیم و در دولت شهید رییسی هم همین قرار دارای بود.
ظریف نیز در خصوص اسنپ بک خاطرنشان کرد: امکان دارد بر روی آمریکا تاثیر گذاشت، کما اینکه ایپک برای اولین‌بار درباره موضوعی در خاورمیانه یعنی برجام، با شکست مواجه گردید. پمپئو در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ با استناد به بند ۱۰ قطعنامه ۲۲۳۱ (که آمریکا را عضو برجام می‌نامد) درخواست اسنپ‌بک کرد اما آمریکا در شورای امنیت ۱۳ به ۲ شکست خورد الان ما ۹ به ۴ شکست خوردیم، چه اتفاقی افتاد که شرایط به این ترتیب پیش رفت؟ مخالفت آمریکا با ایران ذاتی هست اما امکان شکست آمریکا وجود دارد.
وی در پایان تاکید کرد: خواهد گردید هم آمریکا را شکست داد و هم در داخل آمریکا کار کرد به شرطی که خودمان را باور کنیم. ما همه چیز را باور داریم غیر از دیپلماسی را.
دیدگاه‌ها