در نشست تخصصی «لحظه اعتماد» فعالان حوزه استارتاپ، سرمایهگذاری و فناوری تأکید کردند که عبور از فضای رقابت و بازگشت به همکاری جمعی، تنها با بازسازی اعتماد میان بازیگران ممکن هست؛ اعتمادی که بهگفته آنان، در بحرانهای اخیر اقتصاد دیجیتال آسیب دیده هست.
نخستین پنل از سلسله نشستهای «لحظه» با حضور چهرههایی از شرکتهای فناور و انجمنهای نوآوری در نهمین پردیس سامیت برگزار گردید. در این نشست، کیوان جامهبزرگ (معاون توسعه راهبردی فناپ)، مهدی محمدی (رییس انجمن مدیریت فناوری و نوآوری)، محمدحسین سجاد نیری (رییس هیاتمدیره انجمن سرمایهگذاری جسورانه ایران) و صبا مرتضوی (مدیرعامل هتل و تور اسنپتریپ) درباره ابعاد مختلف اعتماد، همکاری و تابآوری در زیستبوم نوآوری کشور سخن گفتند.
کیوان جامهبزرگ، معاون توسعه راهبردی فناپ، در آغازی سخنانش بیان کرد: «یک تیم، مجموعهای از آدمهایی نیست که فقط با هم همکاری میکنند، بلکه افرادی هستند که به هم اعتماد دارند. وزن اعتماد در کار گروهی و تیمی بسیار مهم هست. وقتی بحرانی اتفاق میافتد، آدمها بهخاطر حس ناامنی هم که شده، مجبور میشوند به سمت اعتماد پناه ببرند.»
او با اشاره به شرایط اخیر فناپ افزود: «در شش ماه گذشته ما تحریم فناپ و حملات زیرساختی به بانکها را تجربه کردیم و همه اینها محرکهایی بودند تا اعتماد در تیم ما بازسازی شود. هرچقدر بحران همهگیرتر باشد، اعتماد در یک مارکت بیشتر خواهد گردید و کار ممکن هست تا جایی پیش برود که شرکتها به رقبای خود هم اعتماد کنند و باهم همکاری کنند.»
جامهبزرگ نیز تأکید کرد: «اما واقعیت تلخی وجود دارد؛ ما بلد نیستیم به هم اعتماد کنیم و لزوماً همه این موارد به موفقیت منجر نخواهد گردید، چراکه ممکن هست اتحادها نیز شکننده باشند. موضوع اعتماد و همکاری دو بحث متفاوت هست؛ اعتماد لازمه زیست اجتماعی هست و این موضوع در ایران ضعیف هست.»
او ادامه داد: «شرکت یا بنگاه اقتصادی برای انتفاع ذینفعان تأسیس خواهد گردید و اگر سوددهی داشته باشد، همکاری مطلوب هست و در غیر این صورت همکاری امکان داردد مطلوب نباشد. اگر شرایط ناپایدار هم در شرکتها باشد، اساساً همکاری ضعیف خواهد گردید.»
جامهبزرگ با بیان این که «بیزینسهای دیجیتال بنیادشان بر داده و دادهمحوری است» اضافه کرد: «متاسفانه شفافیت در کشور نداریم و به همین دلیل در این زمینه ضعف داریم. در ایران شرکتها فقط اگر در بورس باشند و بهخاطر الزام، دیتای مالی خود را منتشر میکنند و در غیر این صورت هیچ شرکتی این کار را نانجام میدهد.»
او معتقد هست که ما اساساً چیزی به اسم بیگدیتا در کشور نداریم که بتوان به آن دسترسی دارای بود و بر پایه آزمون و خطا پیرامون آن محصولی تولید کرد. در ایران هیچ مکانیزمی درباره در اختیار قرار دادن دیتاها وجود ندارد و قانونی در این مورد نداریم.
در ادامه، مهدی محمدی، رییس انجمن مدیریت فناوری و نوآوری بیان کرد:
«لحظه اعتماد، لحظهای هست که یک سازمان میفهمد نیازمند همکاری و درک متقابل هست. در دوران بحران، فرهنگ مردم از نهادهای حاکمیتی جلوتر و بهتر هست و کسبوکارهای خصوصی بهتر هوای همدیگر را دارند تا حمایتهای دولتی که بخواهد اثرگذار باشد.»
او با مرور تجربههای گذشته افزود: «در دهه نود شمسی یکسری کارآفرین مثل دیجیکالا و اسنپ جرات کردند و اکوسیستم استارتاپی را رشد و گسترش بخشیدند. امروزه دولت از این فضا بسیار دور هست و کاری کرده که همه این کارآفرینان به سمت محافظهکاری بروند و بیاعتمادی به وجود بیاورد.»
محمدی تأکید کرد: «اساساً یک آرامش نسبی که در مملکت وجود داشته باشد، فضای اقتصادی بهتری شکل دریافت میکند؛ مثل دوران خاتمی، دوران اول هاشمی و دوران اول روحانی که اتفاقاتی در اقتصاد ایران رخ داد. در اکوسیستم استارتاپی یا نگاه "بقا" وجود دارد یا نگاه "تسلطگرایانه" که هر نوع نگاه، رفتارهای متفاوتی از خودشان بروز میدهند.»
محمدی باور دارد نهادهایی که از جنس تشکل هستند عملا نقش پلتفرم اعتماد را بازی میکنند و باید اعتماد مشترک بین اعضای یک انجمن یا تشکل ایجاد کنند: »باید یک زمین بیطرف و زبان مشترک ایجاد کنند و نیز زبان گویای بازیگران حوزه در تعامل با دولت هم باید باشند.»
در ادامه نشست، محمدحسین سجاد نیری، رییس هیاتمدیره انجمن ویسی بیان کرد:
«لحظه اعتماد آن لحظهای هست که انسان تصمیم دریافت میکند برای حمل یک بار یا دغدغه، فرد یا افرادی را شریک خودش کند. اعتماد در دنیای کسبوکار و زندگی اجتماعی ترکیبی از اعتماد و بیاعتمادی هست. شروع حرکت سرمایهگذاری پیرامون اعتماد هست اما وقتی وارد فضاهای حقوقی قرارداد میشویم، سرمایهگذاران معمولاً یکسری امتیازات میگیرند که انگار اعتماد کاملی وجود ندارد. اساساً فکر میکنم تمام ساحت زندگی انسان ترکیبی از اعتماد و بیاعتمادی هست.»
او در ادامه افزود: «تصمیمات بیشتر از آنکه عاقلانه باشند، حسی هستند. افراد بزرگی مثل جف بزوس هم میگویند اکثر تصمیمهای درستی که در زندگی گرفتهاند، بر اساس حس بوده هست. من تصور میکنم لحظه اعتماد برای کسبوکارها بیشتر یک موضوع حسی هست و باید اول به خودمان اعتماد کنیم.»
در بخش دیگری از این پنل، صبا مرتضوی، مدیرعامل هتل و تور اسنپتریپ بیان کرد: «لحظه اعتماد در کسبوکار یعنی رهبر مجموعه باید اعتمادی را در تیم و سایر ذینفعان تزریق کند و اعتماد جمعی را بسازد. جذب کاربر مغایر با همکاری جمعی نیست و دغدغه اصلی ما بزرگ کردن سایز صنعت گردشگری آنلاین هست.»
او با اشاره به وضعیت بازار گردشگری افزود: «اگر به آمارهای جهانی نگاه کنیم، بیش از ده درصد از GDP دنیا سهم سفر هست، اما در ایران این سهم کمتر از پنج درصد هست و دغدغه ما افزایش سفر کردن در ایران هست. پروازها در جهان حدود ۷۰ درصد بهصورت آنلاین رزرو میشوند، در حالیکه در ایران این عدد بهزحمت به ۵۰ درصد میرسد. بزرگ کردن کیک برای همه بازیکنان صنعت مهم هست و سرانجام برای این کار نوعی رفاقت بین همه رقبا هم وجود دارد.»
دیدگاهها