به گزارش پول و تجارت به نقل از ایراس، مهدی سنایی درهفتمین نشست از سلسله بیان کرد‌وشنودهای «نظم جهانی و سیاست خارجی ایران» اظهار دارای بود: موضوع نظم جهانی یکی از مباحث مهم و روز جهان معاصر هست و دیدگاه‌های متنوعی در این زمینه در مناطق مختلف، شامل در ایالات متحده و غرب، چین، روسیه، کشورهای عربی و نیز در ایران مطرح هست. پرسش اصلی این هست که نظم آینده بین‌المللی چه ویژگی‌هایی خواهد دارای بود و کشورها شامل جمهوری اسلامی ایران چه جایگاهی در آن خواهند دارای بود.
وی تأکید کرد که مسئله «ایران پسابرجام» و تحولات پس از اجرای مکانیزم ماشه و بازگشت تحریم‌ها، پرسشی جدی برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرده هست؛ پرسشی درباره چگونگی تغییر مناسبات کشور با نظام بین‌الملل و نوع نگاه ایران به نظم آینده جهانی.
وی بیان کرد: برجام بدون تردید یکی از پیوندهای مهم ایران با ساختارهای نظام بین‌الملل، شامل سازمان ملل و شورای امنیت قرار دارای بود، زیرا در قالب آن، بخشی از تهدیدها رفع و بسیاری از تحریم‌ها لغو شده قرار دارای بود. از این رو، پرسش از «وضعیت ایران پس از برجام» یکی از مباحث اساسی در حوزه سیاست نظری و عملی جمهوری اسلامی محسوب خواهد گردید. در سطح نظری، این پرسش مطرح هست که رویکرد جمهوری اسلامی ایران نسبت به نظام بین‌الملل چگونه هست؟ آیا رویکردی محافظه‌کارانه دارد یا انقلابی؟
مشاور سیاسی رئیس‌جمهور تصریح کرد: هر دو رویکرد در قانون اساسی ایران قابل مشاهده هست؛ از یک سو تأکید بر حمایت از ملت‌ها و نهضت‌های آزادی‌بخش و از جهات دیگر، به رسمیت شناختن دولت‌ها و اصول حاکمیت ملی. به اعتقاد وی، برجام به‌نوعی نماد تأکید بر رویکرد دوم یعنی پذیرش ساختارهای بین‌المللی قرار دارای بود هرچند ایران همچنان در زمره کشورهایی هست که خواهان اصلاح و بازنگری در ساختار و حقوق بین‌الملل هستند.
وی ادامه داد: اکنون پس از گذشت یک دهه از آغاز برجام، باید دید که نگاه جمهوری اسلامی ایران چه تغییری کرده هست؛ آیا رویکرد دولت‌ـ‌ملت‌محور تقویت شده یا برعکس، رویکرد انقلابی پررنگ‌تر شده هست؟ این پرسش در چارچوب سیاست نظری اهمیت دارد.
وی در بخش دیگری از سخنانش به جنبه عملی سیاست خارجی ایران اشاره کرد و بیان کرد: در عرصه سیاست عملی، این پرسش در ذهن بسیاری از مردم و نخبگان وجود دارد که «برنامه کشور برای آینده چیست؟ آیا احتمال یک توافق فراگیرتر وجود دارد یا کشور بر سیاست مقاومت تأکید خواهد کرد؟
سنایی بیان کرد: ایران طی سال‌های گذشته رویکردی میانه در پیش گرفته هست؛ از یک سو بر اصول خود ایستاده و از جهات دیگر، تلاش کرده از مسیر بیان کرد‌وگو عبور کند.
وی با اشاره به شرایط جدید پس از اجرای مکانیزم ماشه و بازگشت تحریم‌ها بیان کرد: پرسش دیگر این هست که آیا بیان کرد‌وگوهای جدیدی میان ایران و قدرت‌های جهانی شکل خواهد گرفت و نقش اروپا در آن چه خواهد قرار دارای بود؟
وی خاطرنشان کرد که در فضای کنونی جهان، بیان کرد‌وگوها عمدتاً به سطح روابط دوجانبه با آمریکا محدود شده و حتی بسیاری از کشورها تأکید دارند که تنها با رئیس‌جمهور ایالات متحده امکان دارد مذاکره کرد. از این رو، این پرسش مطرح هست که آیا ایران تا پایان دولت کنونی آمریکا منتظر خواهد ماند یا شکل جدیدی از بیان کرد‌وگو را در پیش خواهد گرفت؟
مشاور سیاسی رئیس‌جمهور با اشاره به مسئله فلسطین و گسترش ایده «دو دولت» در پی جنایات اسرائیل در سال‌های اخیر بیان کرد: موضع ایران در این زمینه نیز با پرسش‌هایی مواجه هست؛ زیرا از یک سو به‌طور رسمی اعلام کرده که هدفش نابودی اسرائیل نیست، اما از جهات دیگر از طرح دو دولتی حمایت نمیکند.بنابراین، در موضوعات کلان بین‌المللی همچنان این پرسش باقی هست که موضع آینده ایران چه خواهد قرار دارای بود.
وی تأکید کرد: ایران تجربه مقابله با تحریم‌ها را دارد و بدون تردید در برابر بازگشت تحریم‌ها ایستادگی خواهد کرد. هدف اصلی، کاهش آثار و عوارض اجرای مکانیزم ماشه و استفاده از ظرفیت‌های ملی و منطقه‌ای برای مقابله با آن هست. تحریم‌ها پدیده‌ای زیان‌بار هستند و هیچ کشوری از تحریم استقبال نمیکند ؛ بنابراین، شادی چندین افراد از بازگشت تحریم‌ها امری شگفت‌انگیز و غیرمنطقی هست.
وی با اشاره به وضعیت اخیر شورای امنیت سازمان ملل اظهار دارای بود: شکاف کم‌سابقه‌ای در این شورا شکل گرفته هست؛ به‌گونه‌ای که دو عضو دائم دارای حق وتو، با دیدگاهی متفاوت از آمریکا، بازگشت تحریم‌ها را نامشروع دانسته و حتی به قطعنامه مرتبط رأی منفی داده‌اند. این شکاف در شورای امنیت بی‌سابقه هست و می‌تواند برای ایران در آینده ظرفیت‌هایی دیپلماتیک ایجاد کند.
سنایی به محور شرق هم اشاره کرد و بیان کرد: یکی از موضوعات مهم، چگونگی بهره‌گیری ایران از ظرفیت‌های شرقی پس از تحریم‌هاست. اکنون ایران عضو دائم سازمان همکاری شانگهای هست، سیاست همسایگی خود را تقویت کرده و تجربه ارزشمندی در این زمینه به دست آورده هست. سازمان‌هایی مانند اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بریکس و حتی اکو می‌توانند بسترهایی برای همکاری و جبران آثار تحریم‌ها فراهم کنند.
وی در جمع‌بندی سخنان خود تصریح کرد: هرچند تحریم‌های سازمان ملل خوشایند نیستند و خروج از آن‌ها زمان‌بر هست، اما تجربه تحریم‌های یک‌جانبه و فشار حداکثری ایالات متحده در سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ سبب شده که ایران نسبت به این فشارها مقاوم‌تر شود و بتواند با تدبیر و استفاده از ظرفیت‌های جدید، مسیر خود را در نظم جهانی آینده ادامه دهد.
دیدگاه‌ها