به گزارش پول و تجارت به نقل از خبرآنلاین، بازارلبنیات ایران این روزها با چالش‌های جدی روبه‌روست؛ افزایش محسوس قیمت شیر و فرآورده‌های لبنی، فشار بر واحدهای کوچک و متوسط و کاهش مصرف در دهک‌های کم‌درآمد، زنگ خطر سلامت عمومی را به صدا درآورده هست. کارشناسان صنفی می‌گویند افزایش قیمت شیر خام و هزینه‌های سربار، نقش اصلی در گرانی دارد و وابستگی به نهاده‌های وارداتی فشار را بیشتر کرده هست. همزمان، سیاست‌های یارانه‌ای و توزیع شیر مدارس گام‌هایی برای حمایت از مصرف‌کنندگان و تقویت سرانه مصرف هست، اما تحقق کامل آن نیازمند اصلاح سیاست‌ها و بهبود شرایط اقتصادی هست.
مهم‌ترین عامل گرانی محصولات لبنی
در همین رابطه، سودابه سنگچی، رییس اتحادیه فروشندگان لبنیات تهران ضمن اشاره به نقش اتحادیه در حمایت از واحدهای صنفی بیان کرد: «پاسخ به بسیاری از پرسش‌ها در مورد تولید، نهاده‌ها، قیمت تمام‌شده و سیاست‌های یارانه‌ای، در حیطه مستقیم مسئولیت انجمن صنایع لبنی و نهادهای تصمیم‌گیر دولتی مانند وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان هست. اتحادیه ما به عنوان نماینده صنف فروشندگان و توزیع‌کنندگان محصولات لبنی، عمدتاً مسائل مربوط به بازار فروش، توزیع و دغدغه‌های واحدهای صنفی خرد و متوسط را پوشش می‌دهد.»
وی درباره تعداد واحدهای صنفی و تغییر کاربری افزود: «تعداد واحدهای صنفی زیرمجموعه حدود ۳۱۰۰ واحد هست و در خصوص تغییر کاربری آنچه می‌توانم در مجموع اشاره کنم این هست که متاسفانه فشار اقتصادی و نوسانات قیمتی، به ویژه در ماه‌های اخیر، باعث شده سودآوری بسیاری از واحدهای صنفی کوچک و متوسط به شدت کاهش یابد. اگرچه آمار دقیقی از تغییر کاربری گسترده در دست نیست، اما شاهد کاهش رونق کسب‌وکار و حتی تعطیلی چندین واحدها به خاطر عدم توانایی در تامین مالی و مدیریت هزینه‌ها هستیم.»
وی در خصوص مهم‌ترین عامل گرانی لبنیات تاکید کرد: «از منظر ما به عنوان حلقه پایانی زنجیره، یعنی فروش، مهم‌ترین عامل گرانی محصولات لبنی، افزایش قیمت شیر خام و سایر مواد اولیه از سوی تولیدکنندگان هست. این افزایش قیمت‌ها نیز به نوبه خود، متأثر از افزایش هزینه‌های نهاده‌های دامی مانند کنجاله، ذرت و جو هست که سهم بالایی از واردات دارند. بنابراین، افزایش نرخ ارز به صورت مستقیم بر این بخش فشار می‌آورد. در کنار آن، هزینه‌های سربار واحدهای صنفی مانند اجاره بها، حمل و نقل و بسته بندی نیز به طور پیوسته در حال افزایش هست که همه این عوامل دست به دست هم داده و قیمت نهایی را به سطح کنونی رسانده هست.»
پیامدهای کاهش مصرف لبنیات/ سلامت عمومی در خطر هست
سنگچی درباره کاهش مصرف و پیامدهای آن افزود: «این موضوع یکی از نگرانی‌های بزرگ ماست. وقتی قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد، اولین قربانیان، کالاهای با ارزش غذایی مانند لبنیات هستند. این امر نه تنها سلامت جامعه، به ویژه کودکان و نوجوانان را به خطر می‌اندازد، بلکه در بلندمدت با کاهش تقاضا، کل صنعت لبنیات از تولیدکننده تا فروشنده را با رکود و مشکل مواجه انجام می‌دهد. این یک چرخه معیوب هست که شکستن آن نیازمند عزم ملی و سیاست‌گذاری صحیح هست.»
وی درباره سهم نهاده‌های وارداتی و سیاست‌های یارانه‌ای بیان کرد: «همانطور که گفتم، این سوالات باید از انجمن صنایع لبنی و نهادهای دولتی پرسیده شود. اما به عنوان یک ناظر، می‌دانیم که وابستگی به نهاده‌های وارداتی یکی از نقاط ضعف اساسی هست. برای کاهش این فشار، نیازمند سرمایه‌گذاری جدی در زمینه خودکفایی در تولید نهاده‌های دامی و بهینه‌سازی سیستم دامپروری کشور هستیم.»
سنگچی درباره برنامه اصلاح سرانه مصرف بیان کرد: «اتحادیه به تنهایی قادر به اجرای برنامه‌های کلان برای افزایش سرانه مصرف نیست. این امر نیازمند کارزارهای ملی تبلیغاتی با حمایت دولت، توزیع یارانه به صورت مستقیم به دهک‌های کم‌درآمد برای خرید لبنیات و آموزش همگانی هست. ما در حد توان خود، اعضای صنف را به رعایت انصاف در قیمت‌گذاری و ارائه خدمات بهتر به مصرف‌کننده تشویق می‌کنیم.»
وی درباره کیفیت محصولات تاکید کرد: «نظارت بر کیفیت محصولات لبنی صنعتی بر عهده سازمان‌های ذی‌صلاح مانند سازمان ملی استاندارد هست، اما در خصوص واحدهای لبنی صنفی نظارت بواسطه ی واحدهای بازرسی و نظارت اتحادیه و اصناف ایضاً مراکز بهداشت و دفاتر خدمات سلامت و نمونه‌گیری از محصولات انجام و کنترل خواهد گردید.»
سنگچی در پایان چشم‌انداز آینده صنعت لبنیات را چنین ترسیم کرد: «ان‌شاءالله با اصلاح سیاست‌ها شاهد افزایش مصرف و به تبع آن تقویت سلامت عمومی و رونق واحدهای خرد و متوسط بازار شویم. امیدوارم این توضیحات مفید بوده باشد. مجدداً تاکید می‌کنم برای پاسخ دقیق‌تر به سوالات فنی مربوط به تولید، بهتر هست با مسئولان انجمن صنایع لبنی نیز بیان کرد‌وگو کنید.»
دلیل افزایش قیمت محصولات لبنی از زبان فربد
همزمان، محمد فربد، سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران، درباره گرانی لبنیات به خبرآنلاین بیان کرد: «دلیل افزایش قیمت محصولات لبنی بر حسب اولویت اثر، قیمت شیر خام، افزایش دستمزد و هزینه بسته‌بندی هست. از عوامل دیگر تأثیرگذار، هزینه‌های حمل و نقل، سایر مواد اولیه، انرژی و ارز است.»
وی درباره کاهش مصرف لبنیات در دهک‌های کم‌درآمد افزود: «دهک‌های کم‌درآمد آسیب بیشتری از وضع اقتصادی کشور متحمل می‌شوند که کاهش مصرف لبنیات از آن جمله هست. بدیهی هست سلامت این قشر از جامعه در معرض آسیب‌های بیشتری قرار دارد، شامل پوکی استخوان که کاهش مصرف لبنیات از علل مؤثر آن هست.»
فربد درباره سهم نهاده‌های وارداتی بیان کرد: «علوفه اعم از داخلی و وارداتی در قیمت تمام شده شیر خام از سوی دامداران حدود ۶۵ درصد عنوان می‌گردد. بخشی از این علوفه وارداتی هست که از ارز ترجیحی بهره‌مند هست و اثر ۲۰ درصدی در کاهش قیمت شیر خام دارد. به تعبیر دیگر، قطع این یارانه موجب افزایش حدود ۲۰ درصدی قیمت شیر خام خواهد گردید. انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی به منظور افزایش مصرف لبنیات طبقات کم‌درآمد، خواستار تخصیص این یارانه به ۲۲۵۰۰۰۰ تن شیر خام جهت تولید لبنیات ارزان‌تر با استفاده از روش‌های نوین برای مصرف گروه‌های کم‌درآمد هست.»
وی درباره یارانه‌ها افزود: «این یارانه به کل جامعه منتقل خواهد گردید و تقاضای انجمن تخصیص آن به بخشی از تولید شیر خام به منظور عرضه به طبقات کم‌درآمد هست.»
فربد درباره سرانه مصرف بیان کرد: «دو اقدام می‌تواند به افزایش مصرف سرانه منجر شود. اول تخصیص یارانه ارزی به بخشی از شیر خام تولیدی به منظور بالابردن سطح مصرف لبنیات در خانواده‌های کم‌درآمد و استمرار توزیع شیر مدارس که می‌تواند در این راستا مؤثر باشد. اما مهم‌ترین فاکتور در این راستا افزایش درآمد خانوار هست که بهبود شرایط اقتصادی در کشور شرط رسیدن به آن هست. اطلاع دارید که در سال جاری تحصیلی، دولت محترم به خصوص با نظر مثبت آقای دکتر پزشکیان، ۶ هزار میلیارد تومان بودجه جهت توزیع ۵۰ نوبت شیر در مدارس دوره ابتدایی اختصاص داده هست.»
میزان صادرات لبنیات در ۵ ماهه اول سال جاری
وی درباره صادرات لبنیات تاکید کرد: «صادرات لبنیات بر اساس گزارش پنج ماهه نخست سال جاری خوب بوده هست، به گونه‌ای که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۲۳ درصد رشد وزنی و ۲۸ درصد رشد ارزش داشته هست. اما هنوز برای بررسی اثرات ناشی از محدودیت‌های تجاری زود هست. هم‌اکنون انعکاس منفی در این حوزه نداشته‌ایم.»
فربد درباره کیفیت محصولات افزود: «هیچ برندی حاضر نخواهد گردید از کیفیت محصولات خود بکاهد. نظر به بازار رقابتی، فعالیت حدود ۳۰۰ واحد لبنی در سطح کشور و درک و شعور بالای مصرف‌کننده، قطعا از چنین رویه‌ای استفاده نمی‌شود و نخواهد گردید. عمدتاً شرکت‌ها به دنبال کاهش هزینه‌ها از طریق سایر عوامل موثر هستند تا سهم خود را در بازار حفظ کنند. بنابراین کیفیت کماکان در اولویت هست.»
وی درباره حمایت دولت و مجلس بیان کرد: «هر وقت تورم مهار گردید، رشد قیمت محصولات هم متوقف خواهد گردید. دولت پول ندارد و کسری بودجه جاری دلیل این مدعاست.»
فربد درباره واحدهای کوچک و متوسط افزود: «واحدهای کوچک و متوسط به خاطر صرف هزینه‌ها به طور نسبی بیشتر از واحدهای بزرگ صنعتی در معرض خطر هستند. چالش اصلی آنان نداشتن شبکه‌های توزیع مویرگی فروش هست که باعث افزایش هزینه‌های آنان در امر فروش محصول خواهد گردید. در مورد انحصار هم من فکر نمی‌کنم چنین اتفاقی رخ دهد. حاشیه سود صنعت چیزی حدود ۵ درصد هست. چنین حاشیه سودی هیچ شرکتی را قادر به انجام کارهایی نمی‌کند که منجر به انحصار شود.»
فربد در پایان چشم‌انداز صنعت لبنیات را چنین ترسیم کرد: «هم‌اکنون در حال برنامه‌ریزی جهت عبور سلامت از شرایط موجود در شش ماهه دوم سال جاری هستیم.»
دیدگاه‌ها