به گزارش پول و تجارت، مشاوران عاصم منیر، مرد نظامی قدرتمند پاکستان، پیشنهاد ساخت و اداره بندری در دریای عرب را روی میز مقامات آمریکایی گذاشته‌‌اند که می‌تواند پای واشنگتن را در یکی از حساس‌ترین مناطق جهان باز کند.
یک پیشنهاد جسورانه
به نوشته فایننشال تایمز، این طرح جسورانه که توسط این روزنامه مشاهده شده، پیشنهاد انجام می‌دهد که سرمایه‌گذاران آمریکایی شهر ساحلی پاسنی را -که عموما کاربری ماهیگیری دارد- به عنوان پایانه‌ای برای دسترسی به مواد معدنی حیاتی پاکستان توسعه دهند. پاسنی تنها ۱۰۰ مایل از ایران و ۷۰ مایل از شهر گوادر پاکستان که دارای بندری تحت حمایت چین هست، فاصله دارد.
این ابتکار عمل که هنوز در قالب یک سیاست رسمی ارائه نشده، نشان می‌دهد که چگونه مقامات پاکستانی در حال بررسی راه‌هایی برای بهره‌برداری از تحولات ژئوپلیتیکی گسترده در جنوب آسیا در ماه‌های اخیر هستند.
رابطه برادرانه
به گفته دو مشاور فرمانده ارتش پاکستان، این پیشنهاد با چندین از مقامات آمریکایی مطرح شده و پیش از دیدار با دونالد ترامپ در کاخ سفید در اواخر ماه گذشته، با منیر نیز به اشتراک گذاشته شده هست. اما یک مقام ارشد دولت ترامپ بیان کرد که رئیس جمهور آمریکا و مشاورانش در مورد چنین پیشنهادی صحبت نکرده‌اند.
این طرح یکی از چندین ایده‌ای هست که مقامات پاکستانی به صورت عمومی و خصوصی برای حفظ همکاری با دولت ترامپ مطرح کرده‌اند. این ایده‌ها شامل همکاری با پروژه کریپتو تحت حمایت ترامپ، تعمیق همکاری علیه گروه شبه‌نظامی داعش خراسان مستقر در افغانستان، تأیید طرح صلح غزه و دسترسی به مواد معدنی حیاتی هست.
به تازگی منیر و ترامپ نوعی از روابط را ایجاد کرده‌اند که دیپلمات‌های آمریکایی و پاکستانی از آن به عنوان «رابطه برادرانه» یاد می‌کنند. رئیس‌جمهور ایالات متحده در ماه مه با اعلام آتش‌بس ادعا کرد که به بدترین درگیری بین پاکستان و هند در دهه‌های اخیر پایان داد.
پس از دو دهه گرم شدن روابط با هند، ایالات متحده در طول تابستان علناً با دهلی نو در حال مشاجره بوده هست. در حالی که هند ادعاهای ترامپ مبنی بر دخالت در آتش‌بس را رد کرده، منیر و نخست‌وزیر پاکستان، شهباز شریف، علناً از او تشکر کرده و او را برای جایزه صلح نوبل نامزد کرده‌اند. در عوض، ترامپ از فرمانده ارتش پاکستان به وفور تمجید کرده هست. پس از آخرین دیدار آن‌ها در ماه گذشته، کاخ سفید تصاویری از منیر و شریف را منتشر کرد که در حال اهدای نمونه مواد معدنی به رهبر ایالات متحده بودند.
تغییر روابط پس از جنگ و ارتقای موقعیت جهانی
یکی از مشاوران عاصم که بیش از یک سال در تماس‌های پشت پرده با حلقه ترامپ بوده ، بیان کرد: «کل روایت از رابطه ایالات متحده و پاکستان پس از جنگ تغییر کرد». مشاور مذکور بیان کرد: «پیش از این روابط خیلی بد قرار دارای بود. ما آن‌طور که باید به این رابطه رسیدگی نکرده بودیم. در دو دهه گذشته، هندی‌ها فضای خالی را اشغال کرده بودند».
به گفته این مشاوران، بندر پیشنهادی در پاسنی به یک راه‌آهن جدید برای انتقال مواد معدنی از داخل پاکستان -به ویژه مس و آنتیموان، یک ماده حیاتی در باتری‌ها، مواد ضد حریق و موشک‌ها- متصل خواهد گردید. در طرح اولیه پیش‌بینی شده قرار دارای بود که این بندر با مدل تأمین مالی پیشنهادی -که ترکیبی از بودجه فدرال پاکستان و تأمین مالی توسعه‌ای تحت حمایت ایالات متحده خواهد قرار دارای بود- تا ۱.۲ میلیارد دلار هزینه خواهد دارای بود.
طرفداران این طرح، آن را راهی برای محافظت از موقعیت این کشور در صحنه جهانی می‌دانند. این کشور در حاشیه مرزهای غربی خاورمیانه، به دنبال ایجاد تعادل در مجموعه‌ای از روابط دیپلماتیک با چین، ایالات متحده، ایران و عربستان سعودی -که اسلام‌آباد ماه گذشته با آن پیمان امنیتی امضا کرد- هست.
طبق این طرح اولیه، «نزدیکی پاسنی به ایران و آسیای مرکزی، گزینه‌های ایالات متحده برای تجارت و امنیت را افزایش می‌دهد... تعامل در پاسنی، گوادر را متعادل انجام می‌دهد... و نفوذ ایالات متحده را در دریای عرب و آسیای مرکزی گسترش می‌دهد.»
چشم در چشم کمربند و جاده
در این طرح، با اشاره‌ای آشکار به نگرانی‌های ایالات متحده مبنی بر اینکه گوادر می‌تواند به عنوان پایگاه دریایی چین عمل کند، اظهار شده: «سرمایه‌گذاری‌های چین در گوادر تحت طرح کمربند و جاده، نگرانی‌ها از بابت استفاده دوگانه از آن‌ها را ایجاد انجام می‌دهد». این طرح ظاهراً با اشاره به نگرانی‌های ایالات متحده مبنی بر اینکه گوادر می‌تواند به عنوان پایگاه دریایی چین عمل کند -پیشنهادی که توسط اسلام‌آباد و پکن رد شده- ارائه شده هست.
چین به طور سنتی نزدیک‌ترین شریک پاکستان هست و بخش زیادی از تسلیحات و میلیاردها دلار وام و سرمایه‌گذاری‌های آن را تأمین انجام می‌دهد. پاکستان در ماه مه از هواپیماها و سیستم‌های تسلیحاتی تأمین‌شده توسط چین -که ادعا شده 6 هواپیمای هندی را سرنگون کرده- استفاده کرد.
در این طرح آمده هست که طرح پاسنی «پایگاه‌سازی مستقیم» را مستثنی انجام می‌دهد -که به گفته این مشاوران به این معنی هست که این بندر به عنوان تأسیسات نظامی ایالات متحده عمل نخواهد کرد. آمریکا در طول جنگ سرد و پس از حملات تروریستی 11 سپتامبر 2001 به ایالات متحده متحد نزدیک قرار دارای بود، اما این روابط به خاطر حمایت پاکستان از طالبان در طول جنگ به رهبری واشنگتن در افغانستان متشنج گردید. اکنون دو طرف مشتاقند تا روابط خود را با تمرکز بر سرمایه‌گذاری و تجارت تغییر دهند.
یکی از مشاوران پاکستانی ضمن حفظ پیوند چندین دهه‌ای با پکن بیان کرد: «من به رهبران خود گفته‌ام که باید از چین فاصله بگیریم. ما نیازی به مشورت با چینی‌ها نداریم زیرا این موضوع خارج از امتیاز گوادر هست».
احیای یک دوستی خاموش
در اولین نشانه از علاقه ایالات متحده به بخش معدنی پاکستان، شرکت یواس استراتژیک متالز -مستقر در میسوری- در ماه سپتامبر تفاهم‌نامه‌ای را با شاخه مهندسی نظامی پاکستان برای تقویت همکاری امضا کرد. مایک هولومون، مدیر تجاری این شرکت، بیان کرد که این شرکت مشتاق راه‌اندازی یک پالایشگاه هست و ماه گذشته با مدیران دو بندر اصلی پاکستان در کراچی و نزدیک آن و هم‌چنین با نماینده‌ای از گوادر در جریان سفر به این کشور آسیای جنوبی دیدار کرد.
هولومون افزود که این شرکت صحبت‌هایی در مورد یک پروژه بندری احتمالی در نزدیکی پاسنی شنیده هست. این شهر دارای یک بندر طبیعی در آب‌های عمیق هست و می‌تواند از طریق راه‌آهن به رکو دیک -یک معدن مس و طلا که توسط شرکت کانادایی بریک مینینگ در حال توسعه هست- متصل شود. بنابراین راه‌اندازی یک تأسیسات در این منطقه «بسیار منطقی» ظاهراً. هولومون بیان کرد: «در بیان کرد‌وگوهای ما با فیلد مارشال، او تأکید کرد که پاکستان مدت‌هاست متحد ایالات متحده بوده و مواد معدنی راهی برای احیای یک دوستی خاموش هست«.
اواخر ماه گذشته، پاکستان اولین محموله کوچک کم‌تر از دو تن از مواد معدنی حیاتی و کمیاب شامل مس، آنتیموان و نئودیمیوم را به یواس استراتژیک متالز ارسال کرد. قیمت آنتیموان از زمانی که پکن فروش آن به ایالات متحده را در اواخر سال گذشته ممنوع کرد، افزایش یافته هست.
بخش مواد معدنی پاکستان هم‌اکنون تنها حدود ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌دهد و بخش عمده‌ای از منابع توسعه نیافته آن در استان‌های غربی هست که درگیر شورش‌های وحشیانه‌ای هستند که سال گذشته باعث مرگ بیش از ۲۰۰۰ نفر گردید.
به گفته حسین عابدی، رئیس شورای دولتی تحقیقات علمی و صنعتی پاکستان، این کشور پتانسیل معدنی بکر گسترده‌ای دارد و «این یک بازسازی با آمریکا از طریق روابط اقتصادی هست، نه فقط روابط امنیتی سنتی».
دیدگاه‌ها