ناسا تعطیل است و هیچ‌کس از سرنوشت کاوشگر جونو اطلاعی ندارد

جونو، فضاپیمای مدارگرد ناسا که در ۹ سال گذشته مشغول مطالعه‌ی قمرهای بزرگ‌ترین جرم سیاره‌ای منظومه شمسی، یعنی مشتری بوده، ممکن هست هم‌اکنون به پایان عمرش رسیده باشد؛ اما سازمان فضایی آمریکا دراین‌باره سکوت کرده هست.

کاوشگر جونو که در سال ۲۰۱۱ زمین را ترک کرد، در سال ۲۰۱۶ وارد مدار سیاره مشتری گردید و مأموریتی را آغاز کرد که درابتدا برای ۲۰ ماه برنامه‌ریزی شده قرار دارای بود. نزدیک به یک دهه بعد، این فضاپیما پژوهش‌های بی‌سابقه‌ای روی منظومه‌ی مشتری انجام داده و این سیاره‌ی غول‌پیکر گازی، اقمار متعدد و حلقه‌های کم‌نورش را فراتر از عمر برنامه‌ریزی‌شده‌ی خود، بررسی کرده هست.

ناسا درطول سال‌های گذشته مأموریت جونو را چندینین بار تمدید کرد؛ آخرین بار در سال ۲۰۲۱ که فعالیت‌های آن را تا ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۵ تضمین می‌کرد. اکنون این تاریخ به‌سر آمده و با تعطیلی دولت آمریکا، هنوز مشخص نیست که آیا جونو همچنان به فعالیت خود ادامه خواهد داد یا خیر.

آخرین تمدید مأموریت جونو، دامنه‌ی فعالیت آن را از مطالعه‌ی ساختار داخلی و میدان مغناطیسی مشتری به بررسی حلقه‌های سیاره و رصد قمرهای بزرگ آن گسترش داد. لوری گلیز، مدیر بخش علوم سیاره‌ای ناسا در زمان اعلام این خبر، بیان کرد: «با گسترش اهداف علمی جونو، تیم مأموریت امکان داردد به مجموعه‌ی گسترده‌ای از پژوهش‌هایی بپردازد که معمولاً به مأموریت‌های پرچمدار اختصاص دارند.» و جونو دقیقاً همین کار را انجام داده هست.

در چندین سال اخیر، جونو پروازهای نزدیکی بر فراز قمرهای بزرگ مشتری ازجمله گانیمد، اروپا و آیو انجام داد و داده‌هایی درباره‌ی زمین‌شناسی، محیط و ترکیب آنها ارائه کرد. نیز جونو حلقه‌های کم‌نور مشتری را بررسی کرده و به نقشه‌برداری از میدان‌های مغناطیسی و گرانشی قدرتمند این سیاره ادامه داده هست.

یافته‌های جونو به آماده‌سازی مأموریت‌های آینده مانند اروپا کلیپر، کاوشگر بعدی مهم ناسا به مقصد مشتری، کمک کرده‌اند. اروپا کلیپر در اکتبر ۲۰۲۴ پرتاب گردید و قرار هست در آوریل ۲۰۳۰ به مشتری برسد تا قمر اروپا را بررسی کند. اتمام مأموریت جونو پیش از رسیدن اروپا کلیپر، موجب ایجاد شکاف چندینساله در مشاهدات اختصاصی از منظومه مشتری خواهد گردید و فرصت دستیابی به داده‌های جدید از این بخش از منظومه شمسی را تا پایان دهه‌ی جاری از بین می‌برد.

مولی واسر، مسئول ارتباطات بخش علوم سیاره‌ای ناسا، در ایمیلی که برای اسپیس‌دات‌کام ارسال گردید، صرفاً به تمدید مأموریت جونو در سال ۲۰۲۱ اشاره کرد و بیان کرد: «مأموریت تا سپتامبر ۲۰۲۵ تمدید شده و این آخرین به‌روزرسانی هست. درباره‌ی آینده‌ی مأموریت، ناسا مطابق قانون عمل خواهد کرد.»

به خاطر تعطیلی دولت، ناسا هم‌اکنون نامکان داردد بگوید که جونو هنوز فعال هست یا خاموش شده هست. در زمان انتشار این خبر، تنها پاسخ مقام‌های ناسا این هست: «ناسا به خاطر قطع بودجه‌ی دولت هم‌اکنون تعطیل هست. لطفاً پس از تصویب بودجه یا تمدید موقت تأمین مالی، دوباره تماس بگیرید.»

طبق قوانین تعطیلی دولت آمریکا، تنها مأموریت‌هایی که تحت «فعالیت‌های استثنایی» قرار دارند، یعنی آ‌ن‌هایی که برای حفاظت از جان، اموال یا امنیت ملی لازم هستند، امکان داردند عملیات یا ارتباطات خود را ادامه دهند. برنامه‌های استمرار عملیات ناسا نیز مشخص می‌کنند که بودجه‌ی موجود از قبل تنها امکان داردد صرف «اولویت‌های ریاست‌جمهوری» شود و این موضوع تعیین انجام می‌دهد که در طول وقفه‌ی بودجه، کدام برنامه‌های علمی امکان داردند ادامه پیدا کنند.

جونو در این دسته‌ی محافظت‌شده قرار ندارد و سهم آن در بودجه‌ی پیشنهادی رئیس‌جمهور برای سال مالی ۲۰۲۶ نیز صفر لحاظ شده هست. درنتیجه، شاید این مأموریت در اولویت قرار ندارد. اما تا زمانی که عملیات عادی دولت از سر گرفته شود، آینده‌ی این فضاپیما‌ی کارکشته نامعلوم باقی می‌ماند.