پاول دورف واقعا کیست؟ ناجی آزادی یا گرداننده امپراتوری تاریک؟

مارک زاکربرگ روسی، خانه‌به‌دوش دنیای تکنولوژی در تبعیدی خودخواسته با روحیه‌ای منزوی و لباس‌های تماماً سیاه برای ادای احترام به فیلم ماتریکس؛ این‌ها عباراتی هست که برای توصیف پاول دورف، بنیان‌گذار پیام‌رسان تلگرام به کار رفته؛ مردی که با تأسیس شبکه‌ی اجتماعی VKontakte، اینترنت روسیه را متحول کرد، اما بعد تحت فشار دولت مجبور به ترک وطن گردید و حالا با پیام‌رسان بسیار موفق و البته جنجالی تلگرام، جنگی تمام‌عیار علیه پلتفرم‌های رقیب به‌راه انداخته هست.

پاول دورف اهل مصاحبه نیست و به‌ندرت درباره‌ی او در رسانه‌ها صحبت خواهد گردید. تااینکه در آوریل ۲۰۲۴، گفتگوی بی‌سابقه‌اش با تاکر کارلسن، خبرنگار سابق فاکس‌نیوز پخش گردید و چندین ماه بعد، ماجرای دستگیری‌ غیرمنتظره‌اش در فرانسه، نامش را در شبکه‌های اجتماعی ترند کرد.

پاول دروف دقیقا کیست؟ ناجی حریم شخصی آنطور که خودش ادعا انجام می‌دهد، یا گرداننده‌ی امپراتوری تاریک، آنطور که اغلب رسانه‌ها از او یاد می‌کنند؟ با ما همراه باشید تا درباره‌ی این شخصیت مرموز و سرکش بیشتر بدانیم.

پاول دورف، بنیان‌گذار شبکه اجتماعی روسی VKontakte، تنها در آپارتمان خود در سن‌ پترزبورگ نشسته قرار دارای بود که گروهی از مردان یونیفرم پوش و اسلحه به دست محکم به در خانه‌ی او کوبیدند. پاول بی‌سروصدا به در نزدیک گردید و از چشمی به راهرو نگاه کرد. بعد سمت پنجره رفت و دید تعداد زیادی از آن‌ها بیرون ساختمان ایستاده‌اند. او تصمیم گرفت در را باز نکند و به فریادهای پشت در که اسمش را صدا می‌زدند، اعتنایی نکرد. بعد زنگ تلفن به صدا درآمد و شماره‌های ناشناس پشت سر هم با او تماس گرفتند. پاول به هیچ کدام از این تماس‌ها پاسخ نداد. 

پاول می‌دانست چرا مأموران به خانه‌ی او آمده بودند. چندین روز قبل، نامه‌ای از سرویس امنیتی فدرال فدراسیون روسیه (FSB) که سازمانی شبیه CIA هست، از او خواسته قرار دارای بود صفحاتی در VKontakte را که برای سازمان‌دهی اعتراضات مردمی به کار رفته قرار دارای بود، از این وب‌سایت حذف کند.

مردان مسلحِ پشت در بعد از یک ساعت بی‌اعتنایی پاول سرانجام ساختمان را ترک کردند. در این شرایط، پاول متوجه گردید که هیچ راه صددرصد امنی برای برقراری ارتباط با برادرش ندارد؛ پس به‌کمک او شروع به توسعه‌ی پروتکل امنی به‌نام MTProto برای رمز‌نگاری پیام‌ها کرد. MTProto سرآغاز ورود پاول به دنیای وسیع و هیجان‌انگیز پیام‌رسان‌ها و دغدغه‌های حریم شخصی و امنیت داده‌های کاربران قرار دارای بود؛ چراکه MTProto بعدها به پروتکل رمزنگاری اصلی تلگرام و سردردی برای دولت‌ها تبدیل گردید.

پاول والریویچ دورُف (Pavel Valerievich Durov) در تاریخ ۱۰ اکتبر ۱۹۸۴ در سن‌ پترزبورگ متولد و در خانواده‌ی فرهیخته‌ای بزرگ گردید. پاول دومین فرزند خانواده هست و برادری بزرگ‌تر به نام نیکولای دارد که در راه‌اندازی شبکه‌ی اجتماعی VK و تلگرام همراه او بوده هست.

پاول در کودکی مجبور گردید به خاطر شغل پدرش با خانواده به ایتالیا نقل‌مکان کند و کلاس اول را در شهر تورین تحصیل کرد. وقتی مدرسه را شروع کرد، یک کلمه ایتالیایی نمی‌دانست. معلم‌ها به او می‌گفتند آینده‌ی درخشانی ندارد؛ اما در پایان سال اول، پاول شاگرد دوم کلاس قرار دارای بود و در پایان سال دوم، شاگرد اول کلاس. این به پاول ثابت کرد که امکان داردد با دیگران رقابت کند و موفق شود؛ روحیه‌ای که بعدها برای رقابت با پلتفرم‌های رقیب به‌ کمکش آمد.

دو سال بعد و پس از فروپاشی شوروی، کل خانواده به روسیه بازگشتند، چون به پدر پاول که متخصص ادبیات روم باستان هست، پیشنهاد گردید ریاست یکی از دپارتمان‌های دانشگاه سن‌پترزبورگ را به عهده بگیرد.

فضای‌‌ آموزشی روسیه آن‌موقع کمی آشفته قرار دارای بود. در روسیه‌ی دهه‌ی ۹۰، یک سری مدارس آزمایشی‌ وجود داشتند که همه‌چیز در آن‌ها تدریس می‌شد؛ دانش‌آموزان باید شش زبان خارجی را همزمان یاد می‌گرفتند و دروسی مانند ریاضی، شیمی و زیست در سطحی قرار دارای بود که در مدارس تخصصی تدریس می‌شد.

پس از فارغ‌التحصیلی از دبیرستان در سال ۲۰۰۱، پاول دورف به تحصیل در رشته‌ی علوم زبان‌شناسی دانشگاه دولتی سن‌پترزبورگ پرداخت. در دوران دانشگاه، او بارها در المپیادهای زبان‌شناسی، برنامه‌نویسی و طراحی برنده گردید، بورسیه‌ی دولت فدراسیون روسیه و رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه را در اختیار دارای بود و سه بار جایزه‌ی نوآوری Potanin را دریافت کرد.

دورف در دوران دانشگاه برای همکلاسی‌هایش وب‌سایت طراحی می‌‌کرد و دو وب‌سایت durov.com و spbgu.ru را هم برای خودش ساخت. وب‌سایت durov.com مجموعه‌ای از منابع آموزشی برای دوره‌های مربوط به رشته‌ی تحصیلی‌اش قرار دارای بود و spbgu.ru هم به‌عنوان پلتفرم آنلاینی برای ارتباط دانشجویان و اعضای هیئت علمی دانشگاه مورد استفاده قرار می‌گرفت.

در spbgu.ru، هر دانشجو حساب شخصی خود را دارای بود که شامل اطلاعاتی نظیر نام، دانشکده، فهرست دوستان و گروه‌ها قرار دارای بود. هر کاربر نیز امکان داردست در این وب‌سایت وبلاگ‌نویسی کند. پاول برای تبلیغ وب‌سایت خود، مسابقات زیبایی و طراحی در دانشگاه ترتیب می‌داد و چندین اوقات اوقات برای ایجاد شور و هیجان در فروم وب‌سایت، با حسابی ناشناس وارد بحث‌های داغی می‌شد.

مرجان شیخی

مصاحبه کم‌سابقه بنیان‌گذار تلگرام: به‌دنبال آزادی هستم، نه ثروت

مطالعه '20

دورف با دیدن موفقیت فیسبوک در آمریکا و استقبال خوبی که در دوران دانشگاه از spbgu.ru صورت گرفت، به فکر ایجاد نسخه‌ی روسی یک شبکه‌ی اجتماعی افتاد. او با همکاری برادرش نیکولای و دوستان دیرینه‌اش لِو لِویف و ویاچسلاو میرلاشیویلی، در ۱ اکتبر ۲۰۰۶، شبکه‌ی اجتماعی VKontakte را راه‌اندازی کرد. پاول طراحی رابط کاربری سایت و نیکولای توسعه‌ی فنی آن را به‌عهده دارای بود. لِویف و میرلاشیویلی هم سرمایه‌گذاری اولیه‌ را فراهم کردند. وب‌سایت VK در ۱۰ اکتبر ۲۰۰۶ به‌صورت دعوت‌نامه‌ای به روی کاربران باز گردید و در دسامبر همان سال در دسترس تمام کاربران قرار گرفت.

دورف VK را در سن ۲۲ سالگی راه‌اندازی کرد و اغلب او را با مارک زاکربرگ، بنیان‌گذار فیسبوک، مقایسه می‌کنند. هر دو متولد سال ۱۹۸۴ هستند و ورود جدی‌شان به دنیای ارتباطات مجازی از روزهای دانشجویی شروع گردید. طراحی VK حتی امروز هم شبیه نسخه‌ی اولیه طراحی زاکربرگ ظاهراً.

موفقیت VK حاصل تلاش‌های خودم قرار دارای بود، چون تا مدتی تنها کارمند شرکت خودم بودم. خودم کد می‌نوشتم، طراحی می‌کردم، سرورها را مدیریت می‌کردم و حتی به سؤالات کاربران جواب می‌دادم. به ندرت می‌خوابیدم؛ اما اوقات خوشی داشتم.

- پاول دورف در گفتگو با تاکر کارلسن

پلتفرم VK در اولین سال فعالیت خود، بیش از ۳ میلیون کاربر دارای بود و تا پایان سال ۲۰۰۷، با بیش از ۲۰ میلیون کاربر، یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی روسیه گردید. چندین سال اول، VK حدوداً به سبک اسپاتیفای، کتابخانه‌ای برای دانلود انواع و اقسام رسانه‌ها، شامل فیلم و موسیقی بازار سیاه قرار دارای بود؛ طوری‌که آن روزها «حدوداً همه چیز در VK غیرقانونی قرار دارای بود.»

اما اوضاع بر وفق مراد پیش نرفت؛ لِویف و میرلاشیویلی پس از اختلاف با دورف، ۴۷درصد از سهام خود را در سال ۲۰۱۳ به صندوق سرمایه‌گذاری United Capital Partners فروختند. آن زمان، ارزش VK چیزی بین ۲ تا ۳ میلیارد دلار تخمین زده می‌شد. سال بعد، به‌دلیل بروز اختلاف با دولت روسیه بر سر حفظ حریم شخصی کاربران، پاول از سمت مدیرعاملی VK کناره‌گیری کرد و ۱۲درصد سهام خود را به اپراتور تلفن همراه «مگافون» فروخت؛ اقدامی که عملا مالکیت VK را به‌طور کامل به گروه وابسته‌به دولت Mail.Ru منتقل کرد.

زمانی که پوتین در اواخر سال ۲۰۱۱ قصد خود را برای کاندیداتوری مجدد اعلام کرد، گروه‌های مخالف به VK سرازیر شدند و با انتشار اخبار و مطالبی علیه پوتین، اعتراضات مردمی ترتیب دادند. آن زمان رهبر حزب مخالف، الکسی ناوالنی هم ادمین صفحه‌ای در VK با بیش از ۱۰۰ هزار دنبال‌کننده قرار دارای بود و وقتی الگوریتم وب‌سایت، صفحه‌ی او را به‌طور خودکار به خاطر فعالیت بیش از حد مسدود کرد، دورف به کمکش آمد و الگوریتم وب‌سایت را تغییر داد. 

شبکه‌ی VK توجه کامل سازمان اطلاعاتی FSB را به خود جلب کرده قرار دارای بود. روزی که مأموران دولتی در خانه‌ی دورف را زدند، روحیه سرکش او شعله‌ورتر گردید. دورف حاضر به حذف صفحات اعتراضی نشد و تأکید کرد که VK سازمانی صددرصد غیرسیاسی هست و حذف این صفحات باعث مهاجرت کاربران از VK و وارد شدن ضربه‌ی مالی شدیدی به کسب‌و‌کار تیم او خواهد گردید.  

کرملین مدتی VK را راحت گذاشت؛ اما اوایل ۲۰۱۳ دردسرهای دورف دوباره شروع گردید. رسانه‌ی خبری روسی Novaya Gazeta در گزارشی مدعی گردید دورف از سال‌ها پیش با FSB همکاری می‌کرده هست. طبق گفته‌ی سردبیر RuNet Echo،‌ بسیاری از کاربران VK چنین گزارشی را باور نکردند؛ اما این تنها شروع کمپینی علیه دورف قرار دارای بود. آوریل همان سال، خودرویی متعلق به ایلیا پرکوپسکی، مدیر ارشد VK، پای یک افسر پلیس را زیر گرفت. راننده از صحنه گریخت؛ اما پلیس ادعا کرد فرد پشت فرمان، دورف بوده هست. دورف در جواب این اتهام بیان کرد که رانندگی بلد نیست.  

به گزارش مسکو تایمز، چندین روز بعد مأموران پلیس شروع به تفتیش دفاتر VK در مسکو کردند. دلیل این بازرسی، «بخشی از تحقیقات در مورد تصادف و گریز از صحنه» اعلام شده قرار دارای بود. روز آتیی آن روز دو سرمایه‌گذار اصلی VK، ویاچسلاو میریلاشویلی و لو لوویف، قصدشان را برای فروش سهام ۴۸ درصدی خود اعلام کردند. دورف اواخر آن ماه به بوفالو در ایالت نیویورک گریخت و کار روی پروژه جدید خود به نام تلگرام را شروع کرد. پلیس هم سرانجام از پیگیری پرونده‌ی تصادف دست کشید. 

در آن زمان، ۸۸ درصد سهام VK در اختیار طرفداران دولت و ۱۲ درصد هنوز در اختیار دورف قرار دارای بود. دورف اعلام کرد قصد فروش سهام خود را ندارد و فعالیت او در این پلتفرم تا پایان سال ۲۰۱۳ ادامه دارای بود. پاول در پروفایل VK خود از رشد این وب‌سایت در مقایسه با سایر شبکه‌های اجتماعی شامل فیسبوک و واتس‌اپ نوشت و اینفوگرافی‌ای منتشر کرد که نشان می‌داد در اکتبر ۲۰۱۳، VK برترین اپلیکیشن اندروید در مسکو بوده هست.

دورف سرمایه‌گذاری مالی خود را از دست داد؛ اما تا چندین وقت به عنوان مدیرکل VK باقی ماند. اول آوریل ۲۰۱۴ او سرانجام استعفای خود از هیئت‌مدیره‌ی VK را اعلام و دلیل آن را دخالت بیش از حد سهام‌داران جدید در مدیریت وب‌سایت مطرح کرد. البته دو روز بعد ادعا کرد استعفای او دروغ آوریل بوده هست و سعی دارای بود نامه را پس بگیرد؛ اما سهام‌داران اجازه‌ی این کار را به او ندادند. دورف ۲۲ آوریل متوجه گردید که رسما از VK اخراج شده هست.

دورف به خاطر فشار سیاسی مجبور به فروش سهامش شده قرار دارای بود و باید از شرکت بزرگی که خود بنیان‌گذار آن قرار دارای بود برای همواره خداحافظی می‌کرد؛ اما این ماجرا در زمان مناسبی اتفاق افتاده قرار دارای بود. او در مصاحبه با مادربرد بیان کرد:‌

بازار اینترنت روسیه بعد از این ماجرا به طرز چشم‌گیری سقوط کرد. به‌نوعی از سهام‌داران و نیروهای سیاسی که باعث شدند من سهم خود را بفروشم، سپاسگزارم. حالا از اینکه امکان داردم به مخاطبان در مقیاس وسیع‌تری از دنیا خدمت‌رسانی کنم، راضی‌ترم.

دورف آوریل ۲۰۱۴ روسیه را ترک کرد و بیان کرد دیگر به وطن بازنخواهد گشت؛ زیرا قوانین اینترنت در این کشور واضح نیست و انجام تجارت آنلاین در آن غیر ممکن هست.

پاول حالا نوعی خانه‌به‌دوش به‌حساب می‌آید که با تیم برنامه‌نویسان خود به سراسر جهان سفر انجام می‌دهد و معمولا بیشتر از چندین ماه در یک کشور نمی‌ماند. او از زمانی که از روسیه خارج گردید، در برلین، لندن و سنگاپور اقامت داشته هست. حتی برای مدتی در نظر دارای بود دفتر تلگرام را در سان‌فرانسیسکو تاسیس کند، اما به‌خاطر سرکشی‌های FBI از این تصمیم منصرف گردید.

آن‌ها [FBI] می‌خواستند بیشتر درباره‌ی تلگرام بدانند...به باورم سعی داشتند رابطه‌ای با ما برقرار کنند تا بتوانند به‌نوعی تلگرام را بهتر کنترل کنند...برای ما که داشتیم پلتفرمی با محوریت حریم شخصی توسعه می‌دادیم، این محیط خیلی مناسب نبود.

- پاول دورف در گفتگو با تاکر کارلسون

هم‌اکنون دورف و تیم توسعه‌دهندگان تلگرام در دبی زندگی می‌کنند. ابتدا فقط قرار قرار دارای بود نصف سال در دبی بمانند تا وضعیت را بسنجند. اما حالا که هفت سال از اولین روز ورودش به امارات می‌گذرد، دورف بیان می‌کند دبی «جای فوق‌العاده‌ای هست و هیچ‌وقت نخواستیم اینجا را با جای دیگر عوض کنیم.» البته در بخش سوالات متداول تلگرام نوشته‌ شده که به محض تغییر قوانین حوزه‌ی اینترنت این کشور، آمادگی تغییر مکان دارند.

مهم‌ترین دلیل ماندگار شدنمان در دبی این هست که اینجا کشور بی‌طرفی هست. امارات کشور کوچکی هست که می‌خواهد با همه دوست باشد. از نظر ژئوپلیتیک با هیچ ابرقدرتی هم‌سو نیست؛ برای همین بهترین جا برای پلتفرم بی‌طرفی مثل تلگرام هست که می‌خواهد از آزادی بیان و حریم شخصی کاربرانش حفاظت کند.

- پاول دورف در گفتگو با تاکر کارلسون

بهار ۲۰۱۳، یعنی یک سال پیش از ترک روسیه، پاول با اهدای ۲۵۰ هزار دلار به صندوق جزیره‌ی سنت کیتس و نویس در دریای کارائیب و سرمایه‌گذاری در آن، تابعیت این کشور کوچک را به دست آورد. او با گذرنامه‌ی این کشور امکان داردد بدون ویزا به ۱۳۲ کشور جهان شامل اتحادیه‌ی اروپا و انگلیس سفر کند.

تلگرام که در سال ۲۰۱۳ تأسیس گردید، توسط پاول دورف و برادرش نیکولای اداره خواهد گردید. پاول از بُعد اقتصادی و ایدئولوژیکی و نیکولای از منظر تکنولوژی از تلگرام پشتیبانی انجام می‌دهد. برای ساخت تلگرام، نیکولای پروتکل سفارشی و منحصربه‌فردی موسوم به MTProto را ایجاد کرد که متن‌باز، ایمن و بهینه‌شده برای استفاده در چندینین مرکز داده هست؛ پروتکلی که دورف آنقدر به امنیتش اطمینان دارد که وعده داده هر کسی که بتواند آن را هک کند، ۲۰۰ هزار دلار جایزه دریافت خواهد کرد.

از دیگر افراد حاضر در تیم تلگرام اطلاعات دقیقی در دست نیست، هرچندین پاول در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۲۴ اشاره کرد که اعضای تیم مهندسی ۳۰ نفر هستند و ۱۰۰ نفر در دپارتمان منابع انسانی تلگرام کار می‌کنند.

ما این شرکت را به‌نوعی غیرمتمرکز طراحی کردیم. از همان ابتدای کار برای مهندسان در پلتفرم contest.com هر یکی‌دو ماه یک‌بار مسابقه برگزار می‌کنیم و بهترین‌ها را از نتایج مسابقه انتخاب می‌کنیم که اگر خواستند به تیم ما ملحق شوند. تیم ۳۰ نفره‌ی ما خیلی جمع‌وجور و فوق‌العاده کارآمد هست.

- پاول دورف در گفتگو با تاکر کارلسون

به‌گفته‌ی دورف، مالکیت تلگرام صددردصد در اختیار خودش هست و برای مستقل بودن، ترجیح داد سراغ سرمایه‌‌ی خارجی نرود. «می‌دانستیم که ماموریت ما الزاما با اهداف سرمایه‌گذاران یکی نخواهد قرار دارای بود.» او نیز تنها مدیر پروژه‌ی تلگرام هست و تقریبا تمام قابلیت‌های تلگرام ایده‌ی او هست.

تلگرام تا سال ۲۰۲۲، هیچ راهی برای درآمدزایی نداشت و دورف هزینه‌ی سروپا نگه داشتن این پلتفرم را کاملا از جیب خود پرداخت می‌کرد. تااینکه در سال ۲۰۲۲، تلگرام پریمیوم با ارائه‌ی قابلیت‌های اضافی نظیر دانلود سریع‌تر، ارسال فایل‌هایی چهار گیگابایتی، استیکرهای اختصاصی و قابلیت استوری در ازای دریافت هزینه‌ی اشتراک ماهیانه‌ی ۵دلار معرفی گردید.

اگرچه از تلگرام اغلب به عنوان پیام‌رسان رمزنگاری‌شده یاد خواهد گردید، پیام‌ها در این پلتفرم به‌طور پیش‌فرض به‌صورت سرتاسری رمزنگاری نمی‌شوند. برای بهره‌مندی از چنین لایه‌ی امنیتی باید از Secret Chat استفاده کرد که هیچ نسخه‌ی پشتیبانی از پیام‌ها تهیه نانجام می‌دهد.

البته تلگرام بیان می‌کند پیام‌های عادی که به‌طور سرتاسری رمزنگاری نمی‌شوند، کماکان در سرورهای ابری اختصاصی تلگرام ذخیره می‌شوند و تلگرام کلید خصوصی رمزگشایی آن‌ها را در اختیار هیچ نهاد دولتی یا شخص خاصی قرار نخواهد داد؛ ادعایی که هم چندین به درستی آن شک دارند و هم در چندین موارد که ظاهرا درست از آب درآمد، برای دورف دردسرساز گردید.

تلگرام سال‌ها هست با چالش نبود سیستم کارآمدی برای نظارت بر محتوا دست‌ به گریبان هست. سیاست سخت‌گیرانه‌ی این پلتفرم در مورد حریم خصوصی و همکاری نکردن با دولت‌ها برای در اختیار گذاشتن اطلاعات کاربران باعث شده عده‌ای تلگرام را خطرناک و جایی برای فعالیت افسارگسیخته و بدون نظارت تروریست‌ها و مجرمان بدانند. مجله‌ی آلمانی اشپیگل در گزارشی که ژوئن ۲۰۲۱ منتشر کرد، تلگرام را امپراتوری‌ای تاریک، خطرناک‌ترین پیام‌رسان و «معادل دارک‌وب در جیب»‌ کاربران توصیف کرد.

واکنش دورف به این انتقادها این قرار دارای بود:‌ «راه‌حل‌های سیاسی که علیه رمزنگاری مطرح شده‌اند، قرار نیست علیه تروریسم مؤثر باشند. اگر سایتی مثل تلگرام را مسدود کنید، تروریست‌ها حتی متوجه هم نمی‌شوند.»

تلگرام علاوه‌بر خط‌کشی‌های سختگیرانه‌‌تری که برای حفاظت از آزادی بیان دارد، با چالش تعداد کم کارمندان روبه‌رو هست؛ دورف زمانی به جک دورسی، مدیر سابق توییتر، گفته قرار دارای بود که این شبکه‌ی اجتماعی را امکان دارد با ۲۰ نفر اداره کرد و «واقعا به این همه کارمند نیازی نیست.» اما حتی اگر تلاش‌های دورف برای مبارزه با محتوای مجرمانه جدی باشد، چطور می‌خواهد تنها با چندین ده کارمند، به‌طور مستمر و موثر بر فعالیت چیزی حدود ۹۵۰ میلیون کاربر نظارت کند؟

ما تیم کوچکی هستیم و سعی داریم افراد بیشتری را برای بررسی گزارش‌ها و درخواست‌ها استخدام کنیم. ما به‌تدریج در حال ساخت ابزاری برای اتوماسیون کردن این روند هستیم. همه این‌ها زمان‌بر هست، ولی ما سعی می‌کنیم آن را یکی از اولویت‌های خود در نظر بگیریم. 

- پاول دورف

ناتالیا کراپیوا، وکیل گروه حقوق دیجیتال Access Now به وایرد بیان کرد که «جامعه‌ی مدنی در طول سال‌ها رابطه‌ی پیچیده‌ای با تلگرام داشته هست. ما از تلگرام دربرابر تلاش‌های رژیم‌های استبدادی برای مسدود‌کردن و اجبار این پلتفرم به دراخیار‌گذاشتن کلید‌های رمزنگاری به آن‌ها دفاع کرده‌ایم؛ اما از جهات دیگر، درباره‌ی نبود سیاست‌های حقوق بشر در تلگرام، کانال ارتباطی مطمئن و جبران خسارت کاربران هم هشدار داده‌ایم.»

۲۴ آگوست ۲۰۲۴، پاول دورف هنگام خروج از جت شخصی خود در فرودگاه لو بورژه در حومه‌ی پاریس توسط پلیس فرانسه دستگیر گردید. دستگیری غیرمنتظره‌ی دورف در پی صدور حکمی توسط OFMIN صورت گرفت که نهادی برای جلوگیری از خشونت علیه کودکان هست. گویا دورف حاضر نشده قرار دارای بود برای افشای هویت فردی که در عملیات مخفی پلیس فرانسه به آزارواذیت کودکان اعتراف کرده قرار دارای بود، با این نهاد همکاری کند.

دورف به شش فقره اتهام شامل کمک به فعالیت‌های مجرمانه در تلگرام و امتناع از همکاری با پلیس متهم گردید. بااین‌حال، او در دفاع از خود بیان کرد که تلگرام هیچ مشکلی با قبول درخواست‌های قضایی ندارد و مقامات فرانسوی درخواست‌شان را از کانال‌های قانونی مطرح نکرده بودند. دورف بیان کرد که با آژانس اطلاعاتی فرانسه در دبی دیدار کرده و با آژانس امنیت داخلی این کشور در مورد مسائل مربوط به مبارزه با تروریسم در تماس هست.

مرجان شیخی

ماجرای دستگیری پاول دورف؛ «ناجی آزادی بیان» در بند

مطالعه '8

دورف درنهایت با وثیقه‌‌ی ۵ میلیون یورویی توانست از بازداشت پیش از محاکمه جلوگیری کند. او تا پیش از برگزاری محاکمه از خروج از کشور منع شده و موظف هست دو بار در هفته در یک ایستگاه پلیس حضور پیدا کند.

پس از اعلام اتهام علیه دورف، کانال خبری تلگرام ادعای مسئولیت مالک یا پلتفرم در قبال سوءاستفاده‌هایی که از آن خواهد گردید را «مضحک» خواند و تایید کرد که دورف «چیزی برای پنهان کردن ندارد» و به‌طور مکرر در اروپا سفر انجام می‌دهد.

تلگرام از قوانین اتحادیه‌ی اروپا، شامل قانون خدمات دیجیتال، پیروی انجام می‌دهد. نظارت آن با چارچوب استانداردهای این صنعت مطابقت دارد و دائماً بهبود پیدا انجام می‌دهد. نزدیک به یک میلیارد کاربر در سراسر جهان از تلگرام به‌عنوان ابزار ارتباطی و منبع اطلاعات حیاتی استفاده می‌کنند. ما منتظر حل سریع این وضعیت هستیم.

خبر دستگیری دورف با واکنش‌های بعضا انتقادی در شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو گردید. ایلان ماسک با پیوستن به کمپین FreePavel# بیان کرد «در سال ۲۰۳۰ در اروپا برای پسندیدن یک ویدیوی طنز در اینترنت اعدام می‌شوید.» تاکر کارلسن هم در توییتی نوشت که دستگیری «دورف یک هشدار تمام‌عیار برای هر مالک پلتفرمی هست که از سانسور حقیقت به دستور دولت‌ها و سازمان‌های اطلاعاتی خودداری انجام می‌دهد.»

دروف چندین روز پس از دستگیری در کانال تلگرام خود به سواستفاده‌هایی که از ابزار جستجوی این پلتفرم خواهد گردید، اشاره کرد و نوشت:

طی چندین هفته‌ی گذشته، تیمی متعهد از مدیران به‌کمک هوش مصنوعی، جستجوی تلگرام را بسیار امن‌تر کرده‌اند. هیچ‌یک از محتوای مشکل‌داری که در نتایج جستجو شناسایی کردیم، دیگر دردسترس نیست. درصورت پیداکردن محتوای ناامن یا غیرقانونی در سرچ تلگرام، لطفا آن را ازطریق SearchReport@ به ما گزارش دهید.

دورف نیز تاکید کرد که برای منصرف‌کردن مجرمان از سواستفاده از تلگرام، آدرس IP و شماره تلفن افرادی که قوانین تلگرام را نقض می‌کنند، امکان داردد در پاسخ به درخواست‌های قانونی معتبر به مراجع مربوطه ارائه شود.

جستجوی تلگرام برای یافتن دوستان و دنبال‌کردن اخبار هست، نه برای تبلیغ کالاهای غیرقانونی. ما اجازه نخواهیم داد که بازیگران بد، اعتبار پلتفرم ما را برای نزدیک به یک میلیارد کاربر به خطر بیندازند.

دورف در پایان مدعی گردید که در جریان این تغییرات، «درعمل، تلگرام فرق زیادی نکرده است» و تمرکز پلتفرم به حذف محتوای نامناسب به حریم شخصی کاربر آسیبی نخواهد زد.

مشخص نیست این اقدامات بتواند دادگاه فرانسه را به تبرئه‌کردن دورف قانع کند یا خیر. پاول در صورت محکومیت ممکن هست با ۲۰ سال زندان روبه‌رو شود. در غیاب او، آینده‌ی تلگرام از نظر چندین مبهم و متزلزل ظاهراً.

پاول متمایز لباس می‌پوشد. در عکس‌ها همواره لباس‌های سیاه بر تن دارد و این نوعی ادای احترام او به شخصیت نئو در فیلم ماتریکس هست؛ به همین خاطر چندین اوقات او را نئوی روسی نیز می‌نامند. نیکولای کونونوف در کتابی در مورد دورف نوشت که «او خود را مهندس دنیای خود می‌بیند» و این توصیف به‌نوعی با دنیای ماتریکس سازگار هست.

پاول از طرفداران مکتب لیبرتاریسم (اختیارگرا) در حوزه‌ی سیاسی و اقتصادی هست. این دیدگاه او در بی‌میلی‌اش به همکاری با سازمان‌های دولتی مشهود هست. او معتقد هست هیچ شخص یا ساختاری حق نقض مالکیت خصوصی یا اطلاعات شخصی افراد را ندارد. 

پاول از استانداردزدایی سیستم آموزشی حمایت انجام می‌دهد؛ چون معتقد هست مدارس مدرن در غرب یادگاری از دوران صنعتی هستند و افراد را با دیدگاه‌هایی قالب‌بندی‌شده و بسته تربیت می‌کنند. او پیش‌بینی انجام می‌دهد که آموزش در آینده به شکل تعاملی و غیرمتمرکز خواهد قرار دارای بود.

پاول از مالیات زیاد بر صنایعی که در استخراج مواد اولیه فعال‌اند و از لغو مالیات در حوزه‌ی اطلاعات و گمرک حمایت انجام می‌دهد. او نیز معتقد هست مالیات‌دهندگان باید خودشان انتخاب کنند که مالیاتشان صرف چه پروژه‌هایی شود. 

دورف نیز معتقد هست که لغو ثبت‌‌نام، گذرنامه، ویزای ورود و خدمت سربازی ضروری هست و این موارد را سنگ بنای سیستم فئودالیسم می‌داند. به نظر او محدودیت‌های حرکتی باعث فرار مغزها خواهد گردید. 

پاول علاقه‌ای به انجام مصاحبه ندارد و ترجیح می‌دهد به‌طور مستقیم و از طریق پست‌های خود در کانال و وب‌سایت تلگرام با مخاطبان در تماس باشد. 

هنگامی که پاول ۳۳ ساله قرار دارای بود، در پستی عنوان کرد که مدت زیادی هست قند، گوشت و فست‌فود مصرف نکرده، نوشیدنی‌های انرژی‌زا، چای و قهوه نمی‌نوشد، از نیکوتین و الکل روی‌گردان هست و تلویزیون تماشا نانجام می‌دهد.

- تا زمانی که ایده‌ی واقعا هیجان‌انگیزی به ذهنتان نرسیده، تسلیم نشوید. اگر در مورد تصمیمی دو دل هستید، بروید کمی بخوابید و ببینید حستان نسبت به آن بعد از بیدار شدن چگونه هست. 

- برای اینکه کاری را به سرانجام برسانید، باید شور و اشتیاق، کنجکاوی و توانایی آسان کردن مراحل را داشته باشید. منظور از آسان‌تر کردن هم حذف تمام اضافات و تمرکز کامل به اصل موضوع هست. 

- اگر ذهنتان درگیر چندینین پروژه هست و نامکان داردید خوب تمرکز کنید، بروید کتاب‌هایی نامرتبط با کسب‌و‌کار و تکنولوژی بخوانید. به ذهنتان استراحت بدهید و بگذارید مدتی به موضوعات مختلف در آسایش فکر کند. 

- آدم‌ها بیش از حد به موقعیت اجتماعی بها می‌دهند. چه فرقی انجام می‌دهد در لندن زندگی کنید یا روستا؟ تا زمانی که اینترنت داشته باشید، بین این دو هیچ فرقی وجود ندارد. تازه زندگی در روستا سالم‌تر و ارزان‌تر هست؛ اما مردم ترجیح می‌دهند در شهرهای پرهزینه زندگی کنند و پول زیادی بابت کرایه خانه می‌دهند. تنها دلیلی هم که در آن شهر هستند این هست که شغلی داشته باشند تا بتوانند اجاره خانه بدهند و لوازم گران‌قیمت بخرند. این یک دور باطل هست.

- اگر می‌خواهید زندگی‌تان ساده‌تر شود، باید از شر صدای آدم‌های دیگر در سرتان خلاص شوید. ما بیش از حد تحت تأثیر افراد دور و برمان هستیم؛ خویشاوندان و دوستان ما و اینکه نظر آن‌ها در مورد اینکه چه چیزی موفقیت محسوب خواهد گردید یا چه چیزی خوب یا بد هست. باید به‌طور کامل از شر این‌ تأثیرات خلاص شویم. باید بتوانیم نسبت‌به هرچه دیگران در مورد کار ما فکر می‌کنند یا می‌گویند، بی‌اعتنا باشیم. بعد از این مرحله باید فقط روی آنچه نیاز داریم، تمرکز کنیم.

- زمان بیشتری در تنهایی و سکوت بگذرانید و از این بابت خوشحال باشید. آدم‌ها به اینکه در جمع باشند، معتاد می‌شوند. مثلاً در آمریکا وقتی دو نفر در سکوت کنار هم بنشینند، احساس معذب بودن می‌کنند. چندین اوقات لازم هست فضایی داشته باشید که تحت تأثیر هیچ کسی نباشد. 

- آنچه مردم درباره مردان رنسانس نمی‌دانند این هست که این افراد به‌طور هم‌زمان سراغ چندینین حرفه‌ی مختلف نمی‌رفتند. شاید چندین از آن‌ها این‌گونه بودند؛ اما اکثراً یک حوزه را انتخاب می‌کردند و تا تکمیل آن سراغ پروژه بعدی نمی‌رفتند. ما انسان‌ها امکان داردیم کارهای زیادی انجام دهیم، اما به نوبت نه به‌طور هم‌زمان. 

- وقتی اتفاقی می‌افتد که نامکان داردم آن را تغییر بدهم، ترجیح می‌دهم به جوانب خوب آن فکر کنم چون هر اتفاقی، حتی تراژیک‌ترین آن‌ها، جوانب خوب و بد دارد. فقط باید آن‌ها را ببینید و روی آن‌ها تمرکز کنید. ناراحت بودن از چیزی که نامکان داردید آن را تغییر بدهید، بی‌فایده هست. باید خود را با موقعیت سازگار کنید و به این فکر کنید که با آنچه در اختیار دارید، چه امکان دارد کرد.

- زبان‌‎های خارجی یاد بگیرید تا عمق درکتان از دنیا بیشتر شود و فرصت‌های بی‌سابقه‌ای برای یادگیری، پیشرفت و رشد شغلی به روی شما باز شود.

- جایی که رقابت نباشد، پیشرفتی اتفاق نمی‌افتد.

پاول دورف با تأکید بر ارتباطات امن و عقاید آزادی‌خواهانه، فردی با تفکر مستقل هست که در توسعه‌ی پروژه‌ی تلگرام تلاش کرده این عقاید را جامه عمل بپوشاند. او چندین ماه پیش گفته قرار دارای بود «ما معتقدیم که بشر به پلتفرم بی‌طرفی مثل تلگرام نیاز دارد تا به حریم شخصی و آزادی کاربران احترام بگذارد.» اما از نظر بسیاری از قانون‌گذاران، سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ی نظارت بر محتوا اهمیت بیشتری دارد؛‌ چون در نبود آن‌ها، فعالیت‌های مجرمانه افسارگسیخته خواهد گردید.

از جهات دیگر، دورف در مصاحبه‌ی اخیر خود بیان کرد برایش «هیچ‌وقت پولدار شدن مهم نبود؛ آزاد بودن مهم قرار دارای بود.» او نیز مدعی گردید که به‌جای خرید جت شخصی، ترجیح می‌دهد پولش را برای تلگرام خرج کند. بااین‌حال، نامکان دارد این حقیقت را نادیده گرفت که ارزش خالص دارایی‌ دورف حدود ۱۵٫۵ میلیارد دلار برآورد شده و رتبه‌ی ۱۲۰ را در فهرست میلیاردرهای فوربز دارد.

فعلا سرنوشت دورف و تلگرام در هاله‌ای از ابهام هست. عده‌ای او را فرشته‌ی حریم شخصی و امنیت داده‌های کاربران می‌نامند و عده‌ای هم گرداننده‌ی امپراتوری تاریک و خطرناک. حق با کدام هست؟ شاید پاسخ این سوال، حد وسطی بین این دو باشد.