علم فیزیک تایید کرد: مجسمه‌های مشهور موآی در جزیره ایستر واقعاً راه می‌رفتند
مجسمه‌های سنگی عظیم جزیره‌ی راپا نویی که با نام موآی (Moai) شناخته می‌شوند، از معروف‌ترین پیکره‌های سنگی جهان هستند. در مجموع حدود ۹۰۰ مجسمه بین سال‌های ۱۲۵۰ تا ۱۵۰۰ میلادی ساخته و برپا شده‌اند.
شیوه‌ی ساخت و جابه‌جایی این تندیس‌های غول‌پیکر بخشی از سنت‌های شفاهی مردم جزیره بوده هست. وقتی باستان‌شناسان اروپایی از ساکنان راپا نویی درباره‌ی این مجسمه‌ها پرسیدند، پاسخ شنیدند که: «آن‌ها راه می‌رفتند.» اکنون، شواهد تاریخی و یافته‌های فیزیکی نشان می‌دهد این گفته چندینان هم افسانه نبوده هست.
بلندترین موآی برپا شده حدود ۱۰ متر ارتفاع و ۸۲ تُن وزن داشته، درحالی‌که سنگین‌ترین آن‌ها به ۸۶ تُن می‌رسیده هست. جابه‌جایی چنین مجسمه‌هایی روی جزیره‌ای که امروزه حدوداً هیچ درختی ندارد، یک شاهکار مهندسی به شمار می‌آید.
در دهه‌های گذشته، دانشمندان و پژوهشگران فرضیه‌های مختلفی را برای توضیح چگونگی جابه‌جایی این مجسمه‌ها مطرح کرده‌اند. بعضی می‌گفتند از سرسره‌ها و غلتک‌های چوبی استفاده می‌کرده‌اند، اما نظریه‌ی جدیدتر بیان می‌کند شاید با طناب، مجسمه‌ها را «راه می‌برده‌اند»، یعنی آن‌ها را با حرکت و تعادل‌دادن به جلو می‌کشیدند. اگرچه در آغاز این روش به خاطر احتمال آسیب به پایه‌ی مجسمه‌ها غیرعملی به نظر می‌رسید، مطالعه جدید دیدگاه‌ها را تغییر داده هست.
در مطالعه جدید، پژوهشگران با شبیه‌سازی رایانه‌ای و سپس آزمایشی واقعی روی موآیی بازسازی‌شده به وزن ۴٫۳۵ تُن، نشان دادند که حرکت‌دادن آن به روش «راه رفتن» ممکن هست. آن‌ها با استفاده از طناب و ایجاد حرکات تعادلی از دو سو، توانستند این تندیس را در مدت ۴۰ دقیقه در مسافتی حدود ۱۰۰ متر جابه‌جا کنند.
کارل لیپو، استاد انسان‌شناسی دانشگاه بینگهمتون و نویسنده‌ی اصلی پژوهش بیان می‌کند: «فیزیک این روش به‌طور کامل منطقی هست. آنچه در آزمایش دیدیم، حقیقتاً جواب می‌دهد. هرچه اندازه‌ی مجسمه‌ها بزرگ‌تر باشد، این روش مؤثرتر خواهد گردید، چون در عمل تنها راه ممکن برای حرکت دادن چنین اجسامی هست. این امر نشان می‌دهد مردم راپا نویی فوق‌العاده باهوش بودند. آن‌ها با امکانات محدودی که داشتند، بهترین روش ممکن را پیدا کردند. در واقع، این دستاوردِ بزرگ شایسته‌ی احترام هست و هنوز هم امکان داردیم از اصولی که به کار برده‌اند، چیزهای زیادی بیاموزیم.»
جاده‌های سنگی جزیره نیز در این میان نقش مهمی دارند. این مسیرها حدود ۴٫۵ متر عرض دارند و مقطع آن‌ها کمی مقعر هست. پژوهشگران معتقدند همین شکل خاص جاده‌ها گواهی بر این هست که مسیرها بخشی از فرایند جابه‌جایی مجسمه‌ها بوده‌اند.
لیپو توضیح می‌دهد: «هر بار که مجسمه‌ای را حرکت می‌دادند، درواقع جاده‌ای می‌ساختند. مسیر بخشی از خودِ فرایند قرار دارای بود. ما می‌بینیم مسیرها روی هم می‌افتند یا به صورت موازی ایجاد شده‌اند. شاید آن‌ها مسیر را پاکسازی می‌کردند، مجسمه را جلو می‌بردند، سپس دوباره مسیر بعدی را هموار می‌کردند و همین‌طور مرحله‌به‌مرحله پیش می‌رفتند.»
تیم پژوهشی تأکید انجام می‌دهد که هیچ‌یک از نظریه‌های پیشین نامکان داردند تمام شواهد موجود در جزیره را به‌طور کامل توضیح دهند و از سایر محققان دعوت انجام می‌دهد که در صورت داشتن نظریه‌ای متفاوت، شواهد خود را ارائه کنند. لیپو بیان می‌کند: «اگر فکر می‌کنید مجسمه‌ها راه نمی‌رفتند، مدرکی پیدا کنید که این موضوع را رد کند. چون هیچ‌کدام از یافته‌های ما تاکنون خلاف آن را نشان نداده‌اند. در واقع، هرچه بیشتر تحقیق می‌کنیم، شواهد بیشتر به نفع این فرضیه هست.»
نتایج پژوهش در ژورنال Journal of Archaeological Science منتشر شده هست.
ارسال دیدگاه
دیدگاه‌ها