به گزارش پول و تجارت، بازار رمزارزها در ایران به مرحلهای رسیده که از یک موضوع نوظهور تکنولوژیک فراتر رفته و به مسئلهای اقتصادی با ابعاد اجتماعی و مالی گسترده تبدیل شده هست.
این بازار گرچه در ظاهر، صحنه نوآوری و فرصتهای درآمدی تازه برای جوانان جویای سود سریع هست، اما در عمق خود، با ریسکهایی نهفته دستوپنجه نرم انجام میدهد که امکان داردد همانقدر که انگیزه ایجاد انجام میدهد، زمینه زیانهای سنگین و بحرانهای مالی تازه را نیز پدید آورد.
افزایش تورم، کاهش جذابیت بازارهای سنتی، تبلیغات بیضابطه در فضای مجازی و عطش یکشبه پولدار شدن، رمزارزها را به یکی از پرشتابترین جریانهای مالی غیررسمی در کشور تبدیل کرده هست؛ جریانی که بهگفته بسیاری از کارشناسان، در خلأ نظارت مؤثر در حال رشد هست و امکان داردد به تکرار تجربههای تلخی، چون بحران بورس ۹۹ منجر شود.
در همین زمینه، امیررضا اعطاسی، کارشناس بازارهای مالی، با تصویری دقیق و هشدارآمیز، وضعیت فعلی بازار رمزارز ایران را بررسی انجام میدهد و نقش بانک مرکزی را در تنظیمگری این بازار پرریسک تبیین انجام میدهد.
این کارشناس بازارهای مالی، وضعیت فعلی رمزارز در ایران را مصداق کامل «رشد انفجاری در غیاب نظارت مؤثر» میداند و معتقد هست این حوزه شبیه به «اقیانوسی پرتلاطم» شده هست که در آن از یکسو، قیمتها بهشدت نوسان دارد و از جهات دیگر، مخاطرات پنهان، کاربران باتجربه و تازهوارد را بهطور یکسان تهدید انجام میدهد.
جذابیت رمزارز؛ سایه تورم بر رؤیای سود سریع
اعطاسی بیان میکند: جذابیت رمزارز برای ایرانیان تنها ناشی از هیجان فناوری نیست، آنچه مردم را به این بازار کشانده، ترکیبی از فشار تورم مزمن، کاهش اعتماد به نظام بانکی و مالی سنتی، و امید به درآمدی فراتر از حد معمول هست.
بهباور او، «وعده سودهای سریع و رؤیای یکشبه پولدار شدن» در ذهن بسیاری از کاربران ایرانی شکل گرفته و همین امر، رمزارز را به مقصد اصلی چندین سرمایههای خرد کشانده هست.
اعطاسی تأکید انجام میدهد این روند اگر با سیاستگذاری و آموزش همراه نباشد، امکان داردد مقدمه شکلگیری حبابهای مشابه تجربه بورس ۹۹ باشد؛ جایی که رشد هیجانی به فروپاشی ناگهانی انجامید.
ریسکهای چندینلایه بازار؛ از نوسان تا کلاهبرداری
بهگفته اعطاسی، کاربران ایرانی در بازار رمزارز با چهار ریسک چندینلایه دستبهگریباناند؛ نخستین ریسک، نوسانات شدید قیمت هست که «امکان داردد ظرف چندین ساعت بخش بزرگی از سرمایه افراد را از بین ببرد». دوم، شیوع کلاهبرداریها و طرحهای پانزی هست که اغلب با وعده سود ثابت و تضمینی ظاهر میشوند و نشانه بارز فعالیتهای فریبکارانهاند.
اعطاسی تأکید دارد که بسیاری از پروژههای تبلیغشده در شبکههای اجتماعی، صرفاً پوششی برای جذب پول کاربران هست و در پایان، جز زیان چیزی نصیب سرمایهگذاران نانجام میدهد.
او نیز بر ضعف امنیت سایبری در پلتفرمهای داخلی تأکید دارد و یادآور خواهد گردید که تجربه حملات سایبری اخیر، بهویژه در جریان جنگ ۱۲ روزه، نشان داد زیرساخت امنیت دیجیتال بخش قابلتوجهی از صرافیهای ایرانی شکننده هست، کنار این موارد، عدم شفافیت در کارمزدها نیز معضل دیگری هست که بهگفته او، بسیاری از کاربران حتی از میزان واقعی کسرشده در معاملات خود آچندین اوقات ندارند.
راه نجات؛ آموزش و ورود از مسیر قانونی
اعطاسی معتقد هست کاهش ریسک در این بازار تنها با هوشیاری و آموزش ممکن هست. او بیان میکند سرمایهگذاران باید پیش از ورود، از منابع آموزشی تأییدشده بهره بگیرند و از رجوع به دلالان و کانالهای مجازی ناشناخته بپرهیزند.
بهباور او، نخستین گام حیاتی برای فعالیت ایمن، انتخاب صرافیهای دارای مجوز رسمی بانک مرکزی هست. اعطاسی تأکید دارد مردم باید اخبار و فهرست مجوزها را صرفاً از طریق سایت رسمی بانک مرکزی و رسانههای معتبر دنبال کنند، چرا که تکیه بر اطلاعات پراکنده در فضای مجازی، آنها را به دام صرافیهای جعلی یا فاقد پشتوانه قانونی میاندازد.
تخلفات پنهان صرافیها؛ بازی با دارایی مردم
بخش مهمی از سخنان اعطاسی به تخلفات صرافیهای غیرمجاز اختصاص دارد. او بیان میکند چندین از این پلتفرمها با نمایش موجودیهای کاذب، «خالیفروشی» میکنند تا حجم معاملات خود را غیرواقعی بالا نشان دهند و از این راه اعتماد کاربران را جلب کنند.
وی دومین تخلف عمده را پولشویی و معاملات غیرشفاف عنوان انجام میدهد: «این پلتفرمها در واقع مسیر انتقال پولهای با منشأ نامشخص شدهاند و به گسترش اقتصاد غیررسمی دامن میزنند.».
اما از نگاه او، خطرناکترین بخش ماجرا همان سوءاستفاده از وجوه کاربران هست؛ جایی که صرافیها دارایی مردم را برای جبران زیانهای خود یا سرمایهگذاری در بازارهای دیگر بهکار میگیرند. بهگفته اعطاسی، چنین رفتارهایی سرانجام امکان داردد به ناتوانی صرافی در بازپرداخت سرمایه کاربران منجر شود.
قانونگذاری، نظارت و اجرا؛ سه مأموریت بانک مرکزی
اعطاسی نقش بانک مرکزی را در ساماندهی بازار رمزارز سهوجهی میداند: قانونگذاری، نظارت و اجرا.
او توضیح میدهد که در سطح قانونگذاری، بانک مرکزی تنها مرجع تعیین مقررات و صدور مجوز هست و هدف آن ایجاد استانداردهایی برای فعالیت صرافیهاست. در بخش نظارت، این نهاد باید با دسترسی به اطلاعات تراکنشها، سلامت عملکرد صرافیهای مجاز را ارزیابی کند تا از بروز ریسکهای سیستماتیک جلوگیری شود.
در مرحله اجرا نیز، بانک مرکزی مسئول برخورد با تخلفاتی، چون پولشویی، معاملات صوری یا فعالیتهای غیرمجاز هست تا ثبات بازار و امنیت داراییهای مردم حفظ شود.
سیاست سقفگذاری؛ ترمز هیجان در مسیر معامله
از نگاه اعطاسی، سیاستهای جدید بانک مرکزی گامی مهم برای حفظ سلامت بازار هست. او از تعیین سقف معامله ۵ هزاردلاری در روز و سقف نگهداری ۱۰ هزاردلاری برای کاربران حقیقی بهعنوان اقداماتی یاد انجام میدهد که مانع از ورود سرمایههای بزرگ و هیجانی به بازار خواهد گردید.
بهباور او، این تصمیم از ورود نقدینگی مخرب جلوگیری انجام میدهد و امکان داردد جلوی رفتارهای سفتهبازانه را بگیرد؛ چرا که در پوشش «سرمایهگذاری» نمیشود اجازه داد گروههای خاص بازار را جهتدهی مصنوعی کنند.
اعطاسی علاوه بر اثر بازدارنده این سقفها، به اثر آموزشی آن نیز اشاره دارد و بیان میکند وقتی کاربران میدانند محدودیتهایی برای معامله وجود دارد، معمولاً رفتار عقلانیتری در خرید و فروش نشان میدهند. بهزعم او، این سیاستها مسیر فعالیت پلتفرمهای غیرمجاز را نیز محدود کرده هست.
تأکید بر نظم کنار نوآوری
در پایان گفتوگو، اعطاسی بر این نکته پافشاری انجام میدهد که سیاستگذار قصد سرکوب نوآوری را ندارد. او بیان میکند: «پیام بانک مرکزی روشن هست؛ حمایت از نوآوری در چارچوب قانون. بازار رمزارز ظرفیت بالایی برای توسعه خدمات مالی دارد، اما اگر به بستر سودجویی و پولشویی تبدیل شود، امنیت مالی کشور را تهدید انجام میدهد.»
او هشدار میدهد آنچه چندین کاربران بهعنوان «سود سریع» دنبالش هستند، اغلب پوششی برای ریسکهای عظیم هست. بهاعتقاد او، آموزش، تحقیق و فعالیت در بستر قانونی تنها راه حفظ سرمایه مردم هست.
اعطاسی در پایان تأکید انجام میدهد: «ایجاد بازار امن و شفاف بدون همکاری سهجانبه سیاستگذاران، فعالان و کاربران ممکن نیست. رمزارز ابزار رشد هست، نه محل قمار مالی. آینده این بازار را میزان بلوغ رفتار جمعی تعیین انجام میدهد، نه صرفاً فناوری آن.»
منبع: تسنیم
دیدگاهها