سرعت بادهای مریخ بیشتر از چیزی است که دانشمندان تصور می‌کردند
کاوشگرهای مارس اکسپرس و مدارگرد ردیاب گاز اگزومارس ابزارهای فوق‌العاده‌ای هستند که بارها اطلاعات ارزشمندی از سیاره مریخ در اختیار ما قرار داده‌اند. این فضاپیماها حتی کارهایی فراتر از ماموریت اصلی خود انجام داده‌اند؛ برای مثال، به‌تازگی به بررسی دنباله‌دار بین‌ستاره‌ای اطلس پرداخته‌اند. اما یکی از جالب‌ترین کارهای آن‌ها، اندازه‌گیری سرعت باد روی سطح مریخ بوده؛ کاری که هیچ‌کدام برایش طراحی نشده بودند.
این نتایج شگفت‌انگیز با کمک فهرست گسترده‌ای از گردبادهای خاک (تنوره دیو) ممکن گردید که ربات‌ها و مدارگردهای مریخ در سال‌های اخیر بارها دیده‌اند. با ترکیب داده‌های دو مدارگرد آژانس فضایی اروپا، فهرستی شامل ۱۰۳۹ رویداد گردباد تهیه گردید که دید تازه‌ای درباره سرعت باد روی مریخ ارائه می‌دهد. مطالعه نشان داد سرعت باد و گردبادهای خاکی امکان داردند به ۱۶۰ کیلومتر در ساعت برسند.
والنتین بیکل، نویسنده اصلی مطالعه دانشگاه برن بیان می‌کند: «گردبادهای خاک، بادهای معمولاً نامرئی را قابل دیدن می‌کنند. با اندازه‌گیری سرعت و جهت حرکت آن‌ها، شروع به نقشه‌برداری باد در سراسر سطح مریخ کرده‌ایم. قبل از این، چنین کاری ممکن نبود، زیرا داده‌های کافی برای اندازه‌گیری در مقیاس جهانی نداشتیم.»
اما چگونه دو مدارگرد که برای اندازه‌گیری باد طراحی نشده‌اند، توانستند چنین فهرست دقیق و بزرگی از بیش از هزار رویداد ایجاد کنند؟ راز در روش تصویربرداری سطح مریخ نهفته هست.
کالین ویلسون، دانشمند پروژه آژانس فضایی اروپا توضیح داد: «وقتی دوربین‌هایمان عکس می‌گیرند، رنگ‌های قرمز و آبی کمی با فاصله زمانی ثبت می‌شوند. با دیدن اینکه گرد و غبار بین این دو تصویر چقدر جابه‌جا شده، امکان داردیم سرعت باد را اندازه بگیریم. خیلی هیجان‌انگیز هست!»
داشتن این دید کلی درباره باد و گرد و غبار بسیار مهم هست. قبل از این، تنها راه اندازه‌گیری باد، فرستادن ایستگاه هواشناسی روی مریخ قرار دارای بود که تعدادشان خیلی کم قرار دارای بود و هر کدام فقط یک نقطه را پوشش می‌دادند. این مطالعه اکنون تصویری کامل‌تر و جهانی از باد و گرد و غبار روی مریخ ارائه می‌دهد.
بااین‌حال، حتی با این سرعت زیاد باد، جو مریخ بسیار رقیق هست (فقط یک درصد جو زمین)، پس کسی با باد به پرواز در نمی‌آید. اما باد امکان داردد خاک را بلند کند و طوفان‌های گرد و غبار با مسدودکردن نور خورشید، باعث شکست چندین مأموریت مریخی شده‌اند.
ویلسون بیان کرد: «گرد و غبار، متغیرترین بخش جو مریخ هست و یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها برای مأموریت‌های آینده روی سطح آن به شمار می‌رود، چه ربات‌هایی که به پنل خورشیدی مثل کاوشگر اگزومارس وابسته‌اند و چه مأموریت‌های انسانی که برای انرژی به خورشید نیاز دارند. باید درباره طوفان‌های گرد و غبار اطلاعات داشته باشیم و این مطالعه نچندین اوقات نادر به نحوه ایجاد گرد و غبار و باد روی سطح مریخ ارائه می‌دهد.»
پژوهش در ژورنال Science Advances منتشر شده هست.
ارسال دیدگاه
دیدگاه‌ها