دنیای اقتصاد : با اجرایی شدن توافق صلح غزه و برگزاری نشست شرم‌الشیخ، دیپلماسی مجددا بر سر زبان‌ها افتاده و حتی پای ایران را به‌عنوان غایب این اجلاس به میان آورده هست؛ آنجا که ترامپ پیش از ورود به خاک مصر در اظهاراتی از آمادگی توافق با تهران خبر داد. رئیس‌جمهور آمریکا مدعی گردید اگر بتوانیم به یک توافق صلح برسیم، عالی خواهد قرار دارای بود. دستگاه دیپلماسی ایران نیز اعلام کرد که با چشمان باز آماده مذاکره هست؛ اما تجربه بهترین معیار برای تعیین مسیر آینده هست.
دونالد ترامپ از آمادگی برای توافق با ایران هر زمان که تهران آماده باشد سخن بیان کرد و دستگاه دیپلماسی ایران نیز اعلام کرده که با چشمان باز آماده مذاکره هست. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روز گذشته تاکید کرد که دیپلماسی تعطیل‌بردار نیست. همزمان رئیس‌جمهور آمریکا در سخنانی در کنست اسرائیل بیان کرد که اگر بتوانیم با ایران به یک توافق صلح برسیم، عالی خواهد قرار دارای بود. آیا از این خوشحال خواهید گردید؟ وی مدعی گردید که ایران خواهان توافق هست. من امکان داردم آن را ببینم. ترامپ ادامه داد که قبل از توافق با ایران، باید روی جنگ اوکراین تمرکز کنیم.
این روزها منطقه به سمت صلح در حال حرکت هست؛ حداقل آنچه در ظاهر می‌بینیم. روز گذشته نیز بر یکی از طولانی‌ترین جنگ‌ها و تنش‌های دنیا فعلا مهر پایان زده گردید. رهبران جهان در شرم‌الشیخ جمع شدند تا به صلح میان اسرائیل و جنبش حماس رسمیت ببخشند. نشستی که البته ایران هم به آن دعوت شده قرار دارای بود اما کسی در آن شرکت نکرد. در این شرایط که همچنان شبح جنگ بر کشور سایه افکنده و حتی مقامات نیز از آمادگی دفاعی برای هرگونه تحرکی سخن می‌گویند، دیپلماسی رنگ نباخته هست و نه‌تنها مقامات غربی اصرار بر ادامه مکالمهها با تهران دارند، در ایران نیز سردمداران دستگاه دیپلماسی بر شروط کشور برای مذاکره تاکید دارند.
در این رابطه روز گذشته اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه، با بیان اینکه «تجربه بهترین معیار برای تعیین مسیر آینده با آمریکاست» در پاسخ به این سوال که رئیس‌جمهور آمریکا صبح روز گذشته در بدو ورود به سرزمین‌های اشغالی بار دیگر از همکاری با ایران سخن گفته و اعلام کرده موضوع بعدی ایران هست؛ نظر به این سخنان آیا امکان دارد ایران در این حوزه با واشنگتن همکاری کند، بیان کرد: «هیچ کشور و سامانه حکمرانی نامکان داردد بدون در نظر داشتن سوابق قبلی در حوزه تعاملات با کشورها تصمیم‌گیری کند.» وی افزود: «ما در مورد آمریکا تجربه خیلی تلخی داریم؛ به‌ویژه در چندین ماه اخیر که شاهد تجاوز نظامی آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه ایران بودیم.»
بقایی تاکید کرد که در آینده هم با چشمان باز و در راستای مصالح و منافع ایران با هر طرفی که نظام به جمع‌بندی برسد که دیپلماسی و مکالمه با آن در راستای منافع کشور هست، تصمیم لازم را اتخاذ خواهیم کرد. سید عباس عراقچی، وزیر خارجه، نیز شنبه‌شب در مکالمهی ویژه خبری در خصوص مذاکرات با طرف غربی با رد مفهوم «توافق جامع»، تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه وارد مذاکرات جامع با طرف‌های غربی نشده و مذاکره با گروه ۱+۵، سه کشور اروپایی یا آمریکا صرفا در چارچوب برنامه هسته‌ای ایران صورت گرفته هست. عراقچی افزود که اگر در آینده لازم باشد و منافع کشور اقتضا کند، باز هم صرفا در همین چارچوب خواهد قرار دارای بود.
بقایی همچون عراقچی بر نقش مخرب سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان در شکل‌گیری وضعیت فعلی تاکید کرد و بیان کرد آنها عامل اصلی وضعیت کنونی هستند. او افزود: «همان‌طور که پیش‌تر عرض کرده‌ام، دیپلماسی تعطیل‌بردار نیست؛ اما اینکه هم‌اکنون، به‌صورت مشخص بگوییم که برنامه‌ای برای تماس، رایزنی یا برگزاری جلسه با آنها در روزهای آتی وجود دارد، این گونه نیست.»
این در حالی هست که سران تروئیکای اروپا روز جمعه با انتشار بیانیه‌ای با ادعای اینکه «فعال‌سازی مکانیسم بازگشت تحریم‌ها (اسنپ‌بک) تصمیم درستی بود»، گفتند: «ما مصمم هستیم که مذاکرات با ایران و ایالات متحده را برای رسیدن به توافقی جامع، پایدار و قابل راستی‌آزمایی که تضمین کند ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست پیدا نانجام می‌دهد، از سر بگیریم. ما از همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد می‌خواهیم که به محدودیت‌های اعمال‌شده توسط مکانیسم بازگشت تحریم‌ها پایبند باشند.» در این راستا نیز عراقچی توضیح داد که ما یک بار مذاکره کردیم و به توافق رسیدیم، اما آمریکا از آن خارج گردید و سه کشور اروپایی نیز نتوانستند به تعهدات خود عمل کنند. رئیس دستگاه دیپلماسی تاکید کرد که اروپا با فعال کردن مکانیسم ماشه دیگر ابزاری برای نقش‌آفرینی در موضوع هسته‌ای ایران ندارد.
قطعنامه ۲۲۳۱ باید خاتمه یابد
بقایی در بخش دیگری از نشست خبری با خبرنگاران با اشاره به تجربه برجام و عملکرد طرف مقابل بیان کرد که آیا تجربه توافق هسته‌ای آن‌قدر روشن و موفق بوده که بتواند الگویی برای مکالمه درباره سایر موضوعات باشد؟ فکر می‌کنم پاسخ منفی هست. سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در این نشست در پاسخ به سوالی در خصوص زمان انقضای قطعنامه ٢٢٣١ بیان کرد: «۱۸ اکتبر برابر با ۲۶ مهرماه، تاریخ پایان قطعنامه ۲۲۳۱ و محدودیت‌های مندرج در آن هست. ما بر این باوریم که این قطعنامه باید در موعد مقرر خاتمه یابد.»
وی ادامه داد: «باید توجه داشته باشیم که شورای امنیت تصمیم جدیدی اتخاذ نکرده هست؛ آنچه تحت عنوان «بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت» مطرح خواهد گردید، محصول اقدامی از سوی سه کشور اروپایی هست. نیز یادآوری می‌کنیم که پنج قطعنامه‌ای که از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ با موضوع هسته‌ای ایران به اتفاق آرا تصویب گردید، یعنی با رای مثبت هر پنج عضو دائم شورای امنیت و اکنون به‌زعم سه کشور اروپایی قرار هست بازگردد، درحالی‌که این اقدام با مخالفت صریح چین و روسیه روبه‌رو شده هست. بنابراین از نظر حقوقی، ما شاهد نوعی آشفتگی هستیم و مسوولیت این وضعیت بر عهده سه کشوری هست که این روند را آغاز کردند.»
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در عین حال بیان کرد که نظر به اینکه اصل این اقدام غیرقانونی و برخلاف رویه‌های شناخته‌شده درج‌شده در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ هست، ما از کشورهای مختلف انتظار داریم از اجرای آن خودداری کنند. مواضع روسیه و چین در این زمینه نیز به صورت صریح به دبیرخانه سازمان ملل متحد منعکس شده هست.
مسکو و پکن کنار ما هستند
سخنگوی وزارت خارجه نیز در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا ما تاکنون شاهد اقدام عملی از سوی دو کشور چین و روسیه برای مقابله با تحریم‌های ناشی از اجرای اسنپ‌بک بوده‌ایم، بیان کرد: «مصداق اقدام عملی این دو کشور در ارتباط با مخالفت با اجرای اسنپ‌بک را امکان دارد در قالب رای منفی آنها در شورای امنیت برای فعال شدن اسنپ‌بک و ارسال نامه مشترک ایران، چین و روسیه به شورای امنیت در مخالفت با این مکانیسم مشاهده کرد.» وی افزود: «اگر آنها اعتقادی به این امر نداشتند اینگونه موضع‌گیری صریح نمی‌کردند. موضع‌گیری علنی و حقوقی مستدل آنها مبتنی بر ادله حقوقی، آثار حقوقی خود را از حیث تداوم روابط ایران با این دو کشور نشان خواهد داد.»
دیدگاه‌ها