سفتی زانوها، درد مفاصل لگن و روند کند درد مزمن مفصل اغلب بهعنوان بخشی اجتنابناپذیر از پیری پذیرفته میشوند. اما در حالی که آرتروزشایعترین بیماری مفصلی در جهان هست، متخصصان معتقدند که بسیاری از روشهایی که برای درمان یا پیشگیری آن استفاده خواهد گردید، شواهد علمی کافی ندارند.
ورزش یکی از مؤثرترین روشها برای درمان بیماریهای مزمن و ناتوانکننده مفصل مانند آرتروز هست، اما تعداد کمی از بیماران به آن میپردازند. پژوهشهای انجامشده در ایرلند، بریتانیا، نروژ و ایالات متحده نشان میدهدکمتر از نیمی از افراد مبتلا به آرتروز توسط پزشک خانواده یا ارائهدهنده خدمات اولیه به ورزش یا فیزیوتراپی ارجاع داده میشوند. بیش از ۶۰ درصد درمانهایی دریافت میکنند که با دستورالعملها همخوانی ندارند و حدود ۴۰ درصد قبل از اینکه گزینههای غیرجراحی را امتحان کنند، مستقیماً به جراح ارجاع داده میشوند.
ورزش منظم و هدفمند، مفصل را تقویت انجام میدهد، غضروف را حفظ انجام میدهد و به کاهش درد و بهبود عملکرد کمک انجام میدهد
برای درک اهمیت این آمار، باید بدانیم ورزش چه تأثیری بر مفاصل دارد. آرتروز شایعترین نوع آرتریت هست و بیش از ۵۹۵ میلیون نفر در سراسر جهان به آن مبتلا هستند. طبق مطالعه جهانی منتشرشده در مجله لنست، این عدد ممکن هست تا سال ۲۰۵۰ به یک میلیارد نفر برسد. افزایش طول عمر، سبک زندگی کمتحرک و افزایش تعداد افراد دارای اضافهوزن یا چاقی، این روند را تقویت میکنند.
افرادی که بهطور منظم ورزش میکنند، بهصورت فیزیکی و زیستی خود را از ابتلا به بیماری و پیامدهای شدید آن محافظت میکنند. غضروفی که انتهای استخوانها را میپوشاند، لایهای سخت و محافظ هست که خونرسانی مستقیمی ندارد و برای تغذیه و حفظ سلامت خود به حرکت نیاز دارد. غضروف مانند اسفنج عمل انجام میدهد: هنگام راه رفتن یا تحت فشار قرار گرفتن مفصل، فشرده خواهد گردید و مایعات داخل آن خارج خواهد گردید، سپس مواد مغذی تازه را جذب انجام میدهد. هر حرکت، باعث گردش مواد مغذی و روانکنندههای طبیعی در مفصل خواهد گردید و سلامت آن را حفظ انجام میدهد.
درحقیقت، تصور قدیمی از آرتروز بهعنوان «فرسایش ساده» گمراهکننده هست. مفاصل مانند لاستیک خودرو نیستند که بهطور حتم فرسوده شوند؛ آرتروز فرایندی طولانی از فرسایش و ترمیم هست که در آن حرکت و ورزش منظم نقش حیاتی در ترمیم و سلامت کل مفصل دارند.
امروزه میدانیم آرتروز فقط مشکلی برای استخوانها نیست، بلکه در این بیماری مایع مفصلی، استخوان، رباطها، عضلات اطراف و حتی اعصاب که حرکت مفصل را ممکن میکنند، هم تحت تأثیر قرار میگیرند. ورزش درمانی همه این بخشها را هدف قرار میدهد.
ضعف عضلانی، بهعنوان یکی از اولین نشانههای آرتروز، با تمرینات مقاومتی قابل بهبود هست. شواهد قوی نشان میدهد ضعف عضلانی خطر ابتلا و پیشرفت بیماری را افزایش میدهد. کنترل عضلات و مفاصل امکان داردد با برنامههای تمرینی خاص آموزش داده شود. این برنامهها معمولاً به صورت گروهی و تحت نظر فیزیوتراپیست انجام میشوند و روی کیفیت حرکت، تعادل و قدرت تمرکز دارند تا مفصل پایدارتر شود و اعتماد به نفس فرد افزایش یابد. بعد از پایان برنامه، کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل و کیفیت زندگی تا یک سال قابل مشاهده هست.
ورزش داروی مفید برای کل بدن هست و فواید آن در کاهش علائم بیش از ۲۶ بیماری مزمن اثبات شده هست. در آرتروز، ورزش نهتنها غضروف و عضلات را تقویت انجام میدهد، بلکه التهاب، تغییرات متابولیک و تغییرات هورمونی را که بیماری را پیش میبرند، نیز کاهش میدهد.
چاقی یکی از عوامل اصلی خطر آرتروز هست و علت آن فقط فشار اضافه روی مفاصل نیست. سطح بالای مولکولهای التهابی در خون و مفصل امکان داردد غضروف را آسیب بزند و بیماری را بدتر کند. ورزش منظم امکان داردد این روند را کاهش دهد، التهاب را کم کند، آسیب سلولی را محدود کند و حتی فعالیت چندین ژنها را تحت تأثیر قرار دهد.
هماکنون دارویی وجود ندارد که مسیر آرتروز را تغییر دهد. جراحی تعویض مفصل برای چندین افراد زندگیشان را بهبود میبخشد، اما عملی بزرگ هست و همواره نتیجه موفقیتآمیز ندارد. ورزش باید در آغاز امتحان شود و در تمام مراحل بیماری ادامه یابد. ورزش عوارض بسیار کمتری دارد و فواید بسیاری برای سلامت عمومی بدن به همراه میآورد.
آرتروز فقط فرسودگی مفصل نیست؛ این بیماری تحت تأثیر قدرت عضلات، التهاب، سوختوساز بدن و سبک زندگی شکل دریافت میکند. ورزش منظم و هدفمند امکان داردد همه این عوامل را همزمان تحت کنترل قرار دهد، غضروف را محافظت کند، مفصل را تقویت کند و سلامت کلی بدن را بهبود دهد. قبل از اینکه جراحی مطرح شود، حرکت و ورزش یکی از مؤثرترین درمانهایی هست که داریم.
دیدگاهها