بسیاری از رفتارهای انسانی که پیشتر به عنوان نشانههای فرهنگی انسانهای نخستین تعبیر میشدند، ممکن هست در واقع منشأ بهطور کامل طبیعی داشته باشند. جویدن ناخن و دست در بینی شاید از نخستین روزهای حضور انسان بر زمین وجود داشتهاند، اما بر خلاف آنها، خلال دندان نشانههایی فیزیکی از خود به جا گذاشته هست؛ یا دستکم، تابهامروز چنین تصور میشد.
برای چندینین دهه، انسانشناسان هنگام بررسی بقایای دندان انسانتباران باستانی، بریدگیهای V شکل عمیقی را نزدیک لثه مشاهده میکردند. آنها این شیارها را جای ابزارهایی میدانستند که برای تمیز کردن دندانها یا بیرونآوردن تکههای سخت گوشت جانوران عظیمالجثه به کار میرفت. چندین حتی این نشانهها را قدیمیترین عادت شناختهشده در زمینه بهداشت دهان انسان دانستهاند.
نمونههایی از این شیارها در فسیلهایی با قدمت بیش از ۱٫۸ میلیون سال تا نئاندرتالهادیده شده هست، اما هیچکس تا پیش از این بررسی نکرده قرار دارای بود که آیا نخستیهای غیرانسان نیز چنین آثار مشابهی دارند یا خیر.
اکنون، پژوهشی جدید این فرضیهی دیرینه را با یک توضیح سادهتر و طبیعیتر به چالش میکشد: مقصر اصلی شاید میوههای اسیدی بودهاند، نه ابزارهای دستساز.
شیارهای مشابه دندان انسان در دندانهای چندین میمونها نیز یافت شد
پژوهشگران بیش از ۵۳۱ دندان متعلق به ۲۷ گونهی مختلف از نخستیها (هم گونههای زنده و هم منقرضشده) را با استفاده از اسکنرهای سهبعدی و میکروسکوپهای پیشرفته بررسی کردند. نتیجه شگفتانگیز قرار دارای بود: شیارهای مشابهی در دندانهای چندین میمونها، شامل یک فسیل اورانگوتان نیز یافت گردید. میدانیم که گونههای امروزی این حیوانات از خلال دندان استفاده نمیکنند، بنابراین کشف تازه نشان داد که باید یک عامل غیرفرهنگی و بیولوژیک در کار باشد.
نویسندگان مقاله نتیجه گرفتند که بسیاری از آسیبهای دندانی، در واقع به خاطر تخریب مینای دندان توسط میوههای اسیدی ایجاد شدهاند. شاید این کشف در نگاه اول چندینان مهم به نظر نرسد. اینکه نیاکان منقرضشده ما بعد از خوردن استیک ماموت خلال دندان نمیزدند، تغییر بزرگی در روایت تاریخ ایجاد نانجام میدهد، اما پیامدهای عمیقی برای درک ما از گذشته دارد.
یافتهها به ما یادآوری انجام میدهد که نمیشود بهسرعت برای هر پدیدهای در فسیلها، یک توضیح فرهنگی یا انسانی پیدا کنیم. همانطور که تیم مطالعه در مقالهای برای وبسایت کانورسیشن توضیح دادهاند، یافتهها اهمیت «بررسی نزدیکترین خویشاوندان تکاملی ما پیش از هرگونه فرض فرهنگی» را آشکار انجام میدهد. چندین اوقات رفتاری که پیچیده و نمادین ظاهراً، ریشهای بهطور کامل طبیعی دارد.
برای مثال، بحثهای داغی دربارهی کشف اسکلتهای انسان نالدی (Homo naledi) در یک غار عمیق در آفریقای جنوبی وجود دارد. چندین آن را نشانهای از یک آیین تدفین ابتدایی میدانند، در حالیکه دیگران معتقدند این اجساد بهطور طبیعی به درون غار سقوط کرده یا با سیلاب به آنجا کشیده شدهاند.
پژوهش اخیر دربارهی دندانها نیز هشداری مشابه به همراه دارد: الگوهای موجود در استخوانها و دندانهای باستانی امکان داردند داستانهای شگفتانگیزی روایت کنند، اما چندین اوقات نویسندهی این داستانها نه فرهنگ، بلکه طبیعت هست.
پژوهش در مجلهی American Journal of Biological Anthropology منتشر شده هست.
دیدگاهها